Psychologie
Deel 1: Psychologie als wetenschap
1. Wetenschappelijkheid van de psychologie
1.1. Een definitie van psychologie
Psychologie = de wetenschappelijke studie van het gedrag en de onderliggende mentale
processen.
4 belangrijke elementen: - de wetenschappelijkheid,
- de studie
- het gedrag en
- de mentale processen
1.2. Wat maakt psychologie tot een wetenschap?
1.2.1. Criteria
- Gegevens moeten objectief waarneembaar zijn
= iedereen moet dezelfde uitkomst bekomen als ze dezelfde methode gebruiken.
- De bevindingen moeten het resultaat zijn van een systematische observatie.
= de methode van observatie moet worden vastgelegd zodat deze kan herhaald
worden.
- Uitspraken moeten éénduidig zijn.
= 95% moet hetzelfde resultaat bekomen.
,1.2.2. Wetenschappelijke methode
Om aan de criteria te voldoen wordt er gebruik gemaakt van de wetenschappelijke
methode. Volgens Zimbardo bestaat deze uit 5 stappen:
Stap 1) het ontwikkelen van een hypothese
Bv. hoe vaker studenten de les volgen, hoe hoger de slaagkans
Stap 2) Een verband onderzoeken in een gecontroleerd experiment.
- Onafhankelijke variabele Bv. je laat een deel van de studenten naar de les
komen en een deel niet.
- Afhankelijke variabele Bv. de slaagkans
Stap 3) Verzamelen van de resultaten op een objectieve manier (overzicht maken en
deze bundelen in een onderzoeksrapport)
Stap 4) Analyse van de gegevens
= hypothese al dan niet bevestigen
Stap 5) Bekendmaken en bediscussiëren van de resultaten
Wetenschappelijke discussiethema’s:
- Representativiteit: is de groep wel een goede groep? Bv onderzoek naar
vrouwelijke rokers mag geen mannen bevatten
- Significantie: is het verband tussen de onafhankelijke en afhankelijke
variabele duidelijk aanwezig?
- Betrouwbaarheid: bekom je nadien dezelfde resultaten?
- Validiteit: = meten we wat we effectief willen meten?
Convergerende evidentie = de manier waarop wij binnen de menswetenschappen
proberen door onderzoek dichter bij de waarheid te komen.
,2. Korte geschiedenis van de psychologie
2.1. De vroege psychologie
2.1.1. Structuralisme
+- 1879 het eerste psychologisch laboratorium door Wilhelm Wundt.
Structuralisten = wetenschappelijke psychologen die op zoek gingen naar de
bouwstenen en de structuur van de menselijke psyche.
2.1.2. Functionalisme
John Dewey: “Hoe het bewustzijn ons zou kunnen helpen om de problemen van alledag
beter te hanteren.”
Volgens hem was dit een belangrijke inspiratiebron in de psychologie.
Nu: sporen van beide visies gecombineerd.
2.2. Verschillende invalshoeken
2.2.1. De biologische invalshoek
Hoe spelen de erfelijkheid, het zenuwstelsel en het endocriene stelsel een rol in ons
gedrag?
Ook studie van hersengolven en effecten van neurologische aandoeningen
2.2.2. De evolutionaire invalshoek
Wat erven we?
Natuurlijke selectie
2.2.3. De cognitieve invalshoek
= het belang van interpretatie
Mentale processen die ons gedrag beïnvloeden.
2.2.4. De psychodynamische invalshoek
Freud (begin vorige eeuw)
Menselijke geest wordt gestuurd door onze energie die zich doorheen onze psyche
begeeft.
Had een sterke invloed op psychotherapie.
2.2.5. De humanistische invalshoek
Nadruk op het belang van vrije wil.
, 3. Hedendaagse psychologie
3.1. Eclectisch werken
= toegepaste psychologen maken gebruik van inzichten uit verschillende stromingen.
3.2. Het belang van biologie
- Erfelijkheid
- Imprinting: aangeboren eigenschappen die zich gedurende bepaalde periodes
manifesteren.
- Lichamelijke toestand Bv. wat sporten met je humeur doet.
3.3. De onmisbaarheid van cognitieve processen
Mensen leren constant. Daarvoor is het verwerken van info, het combineren met
geheugen belangrijk.
3.4. De mens maakt deel uit van de groep
Maakt de mens deel uit van een groep en hoe verhoudt hij zich hiermee = belangrijke
invloed op onze psyche.
4. Terreinen in de psychologie
= ontzettend breed, geen enkele psycholoog is op de hoogte van alle aspecten.
4.1. Theoretische psychologie
4.1.1. Algemene psychologie
Studie= het gedrag van de normale volwassen mens.
- verschillen tussen mensen
- bestudeerd hoe ze geïsoleerd van anderen zijn
- interesse in de werking en het functioneren van gedragsprocessen
- experimenteel te werk
4.1.2. Differentiële, persoonlijkheids- en individuele psychologie
Studie: verschillend tussen de mens voor relatief constante persoonlijkheidskenmerken.
- verschillen worden verklaard door het belang van erfelijkheid en milieu
- basisvaardigheden en basiskaraktertrekken
4.1.3. Psychopathologie
Afwijkende gedragingen, het gedrag van de psychisch gestoorde mens.
4.1.4. Sociale psychologie
Studie van het gedrag van de mens (en dier) als sociale wezens, in interactie met
soortgenoten.
Deel 1: Psychologie als wetenschap
1. Wetenschappelijkheid van de psychologie
1.1. Een definitie van psychologie
Psychologie = de wetenschappelijke studie van het gedrag en de onderliggende mentale
processen.
4 belangrijke elementen: - de wetenschappelijkheid,
- de studie
- het gedrag en
- de mentale processen
1.2. Wat maakt psychologie tot een wetenschap?
1.2.1. Criteria
- Gegevens moeten objectief waarneembaar zijn
= iedereen moet dezelfde uitkomst bekomen als ze dezelfde methode gebruiken.
- De bevindingen moeten het resultaat zijn van een systematische observatie.
= de methode van observatie moet worden vastgelegd zodat deze kan herhaald
worden.
- Uitspraken moeten éénduidig zijn.
= 95% moet hetzelfde resultaat bekomen.
,1.2.2. Wetenschappelijke methode
Om aan de criteria te voldoen wordt er gebruik gemaakt van de wetenschappelijke
methode. Volgens Zimbardo bestaat deze uit 5 stappen:
Stap 1) het ontwikkelen van een hypothese
Bv. hoe vaker studenten de les volgen, hoe hoger de slaagkans
Stap 2) Een verband onderzoeken in een gecontroleerd experiment.
- Onafhankelijke variabele Bv. je laat een deel van de studenten naar de les
komen en een deel niet.
- Afhankelijke variabele Bv. de slaagkans
Stap 3) Verzamelen van de resultaten op een objectieve manier (overzicht maken en
deze bundelen in een onderzoeksrapport)
Stap 4) Analyse van de gegevens
= hypothese al dan niet bevestigen
Stap 5) Bekendmaken en bediscussiëren van de resultaten
Wetenschappelijke discussiethema’s:
- Representativiteit: is de groep wel een goede groep? Bv onderzoek naar
vrouwelijke rokers mag geen mannen bevatten
- Significantie: is het verband tussen de onafhankelijke en afhankelijke
variabele duidelijk aanwezig?
- Betrouwbaarheid: bekom je nadien dezelfde resultaten?
- Validiteit: = meten we wat we effectief willen meten?
Convergerende evidentie = de manier waarop wij binnen de menswetenschappen
proberen door onderzoek dichter bij de waarheid te komen.
,2. Korte geschiedenis van de psychologie
2.1. De vroege psychologie
2.1.1. Structuralisme
+- 1879 het eerste psychologisch laboratorium door Wilhelm Wundt.
Structuralisten = wetenschappelijke psychologen die op zoek gingen naar de
bouwstenen en de structuur van de menselijke psyche.
2.1.2. Functionalisme
John Dewey: “Hoe het bewustzijn ons zou kunnen helpen om de problemen van alledag
beter te hanteren.”
Volgens hem was dit een belangrijke inspiratiebron in de psychologie.
Nu: sporen van beide visies gecombineerd.
2.2. Verschillende invalshoeken
2.2.1. De biologische invalshoek
Hoe spelen de erfelijkheid, het zenuwstelsel en het endocriene stelsel een rol in ons
gedrag?
Ook studie van hersengolven en effecten van neurologische aandoeningen
2.2.2. De evolutionaire invalshoek
Wat erven we?
Natuurlijke selectie
2.2.3. De cognitieve invalshoek
= het belang van interpretatie
Mentale processen die ons gedrag beïnvloeden.
2.2.4. De psychodynamische invalshoek
Freud (begin vorige eeuw)
Menselijke geest wordt gestuurd door onze energie die zich doorheen onze psyche
begeeft.
Had een sterke invloed op psychotherapie.
2.2.5. De humanistische invalshoek
Nadruk op het belang van vrije wil.
, 3. Hedendaagse psychologie
3.1. Eclectisch werken
= toegepaste psychologen maken gebruik van inzichten uit verschillende stromingen.
3.2. Het belang van biologie
- Erfelijkheid
- Imprinting: aangeboren eigenschappen die zich gedurende bepaalde periodes
manifesteren.
- Lichamelijke toestand Bv. wat sporten met je humeur doet.
3.3. De onmisbaarheid van cognitieve processen
Mensen leren constant. Daarvoor is het verwerken van info, het combineren met
geheugen belangrijk.
3.4. De mens maakt deel uit van de groep
Maakt de mens deel uit van een groep en hoe verhoudt hij zich hiermee = belangrijke
invloed op onze psyche.
4. Terreinen in de psychologie
= ontzettend breed, geen enkele psycholoog is op de hoogte van alle aspecten.
4.1. Theoretische psychologie
4.1.1. Algemene psychologie
Studie= het gedrag van de normale volwassen mens.
- verschillen tussen mensen
- bestudeerd hoe ze geïsoleerd van anderen zijn
- interesse in de werking en het functioneren van gedragsprocessen
- experimenteel te werk
4.1.2. Differentiële, persoonlijkheids- en individuele psychologie
Studie: verschillend tussen de mens voor relatief constante persoonlijkheidskenmerken.
- verschillen worden verklaard door het belang van erfelijkheid en milieu
- basisvaardigheden en basiskaraktertrekken
4.1.3. Psychopathologie
Afwijkende gedragingen, het gedrag van de psychisch gestoorde mens.
4.1.4. Sociale psychologie
Studie van het gedrag van de mens (en dier) als sociale wezens, in interactie met
soortgenoten.
