Samenvatting Orthopedagogiek: handicaps - pedagogische wetenschappen

ORTHOPEDAGOGIEK:
HANDICAPS
2020-2021




HANNE BOONS
PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN
3e Bach

,1 INLEIDING

1.1 ORTHOPEDAGOGIEK?
De orthopedagogiek is, in Vlaanderen en Nederland, één van de disciplines binnen de pedagogische
wetenschappen (Broekaert, 2005) en betreft een volwaardige, autonome discipline met een
specifieke eigenheid (Noens, 2016). Ze bestudeert op een wetenschappelijke wijze het handelen in
als problematisch omschreven opvoedingssituaties. De orthopedagogiek is daarmee niet louter
gericht op de studie en de behandeling van individuele stoornissen en beperkingen, maar op het
handelen in de gehele problematische opvoedingssituatie met een bijzondere aandacht voor de
context (Broekaert, 2005; Maes et al., 2013).

Hoge Gezondheidsraad. Klinische orthopedagogiek in België. Brussel: HGR; 2017. Advies nr. 9380.

Orthopedagogisch begrippenkader

 Gewone versus verzwaarde opvoeding
 Specifieke opvoeding
 Als problematisch omschreven opvoedingssituatie
 Opvoedingsvragen en opvoedingsproblemen
 …


1.2 VISIE OP HANDICAP – ICF 2001
Model van de Wereldgezondheidsorganisatie dat een visie geeft op handicap
 International Classification of Functioning, Disability and Health
 Internationale Classificatie van het menselijk Functioneren
 Kijken naar activiteit, wat kan iemand? (kan iemand communiceren, leren,..)
 Ook focussen naar participatie (participeren in de samenleving)
 Omgevingsfactoren, niet enkel naar de kindfactoren




1

,1.2.1 Gezondheid
 Fysieke en mentale gezondheid

1.2.2 Lichaamsfunctioneren en -structuren
 Afwijkende of afwezige functies
o Cognitief functioneren
o Sensorisch functioneren
o Motorisch functioneren
o …
 Soms heeft dit een structurele basis in de anatomische eigenschappen
o Verstoringen in het auditieve systeem (het oor, verbindingen oor en hersenen)
o Centraal zenuwstelsel
o Bewegingsapparaat
o …
Stoornis: afwijkingen in of verlies van functies of anatomische eigenschappen

1.2.3 Activiteit
Belemmeringen ondervinden in het dagelijkse leven, in de activiteiten:
 Leren en kennis gebruiken
 Taken en eisen
 Communicatie
 Mobiliteit
 Zelfzorg
 Huiselijk leven
 Socio-emotioneel welbevinden
 Gedrag
 Sociale relaties
Beperking: moeilijkheden ervaren in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten of taken (geen, licht,
matig, ernstig, volledig)

1.2.4 Participatie
Deelname aan het maatschappelijk leven:
 arbeid
 Vrije tijd
 Onderwijs
 …
participatieprobleem of handicap: moeilijkheden ervaren in de deelname aan het maatschappelijk
leven (geen, licht, matig, ernstig, volledig)

1.2.5 Omgevingsfactoren
Kan bevorderende of belemmerende invloed hebben op functioneren, activiteit en participatie
 Producten/technologie
 natuurlijke omgeving
 ondersteuning/relaties
 attitudes
 diensten/systemen/beleid
 …




2

, 1.2.6 Persoonlijke factoren
Kan bevorderende of belemmerende invloed hebben op functioneren, activiteit en participatie
 Leeftijdsgerelateerde factoren
 Voorgeschiedenis
 Persoonskenmerken
 …




3