samenvattingen aardrijkskunde 5 vwo

Aardrijkskunde samenvatting

1.1
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen
toeneemt. Global village  relatieve afstanden tussen gebieden daalt
(tijdruimtecompressie). Dat komt door;
1. Ligging verandert (relatieve ligging). Door belangrijke economische centra rondom
gebied of vervoer en transport (mainports)
2. Afstand krimpt. Relatieve afstand krimpt (uitgedrukt in tijd, geld en moeite) absolute
afstand zorgt ervoor dat je minder interactie hebt met landen ver weg.
3. Grenzen vervagen. Minder grenscontroles en qua uitwisseling van informatie,
ideeën, cultuur en normen en waarden.


1.2
Goederentransport heeft 3 ontwikkelingen doorgemaakt;
1. reis en vervoerstijden zijn 20e eeuw gedaald; alles gaat sneller
2. transport is goedkoper geworden, door groei van capaciteit vliegtuig en schepen en
de economische crisis na 2008.
3. Infrastructuur rond transport is verbeterd.

Interactietheorie voorwaarden (uitwisseling goederen tussen gebieden);
1. complementariteit, geef wat wordt gevraagd
2. transporteerbaarheid, redelijke prijs en redelijke tijd
3. geen tussenliggende mogelijkheden


goederen vervoeren van een naar ander gebied kan veranderen door;
 verbetering infrastructuur in een gebied  bereikbaarheid neemt toe
 verdwijnen van politieke barrières tussen gebieden
 innovaties op transportgebied


1.3
De volgende factoren beïnvloeden de richting en intensiteit van de internationale
communicatie;
 economische factoren; internationale informatie-uitwisseling tussen centrumlanden
 geografische factoren; regel van afstandsverval
 culturele factoren; interactie bij landen die op elkaar lijken (taal en cultuur)

,Op social media zitten is economisch van groot belang.


1.4
Vrije markteconomie is leidende economische systeem geworden. Liberalisering van
wereldhandel is daardoor enorm toegenomen, gevolg is productie en uitwisseling van
goederen en diensten krijgen internationaler karakter.
Mno’s worden ondersteund door;
 de enorme verbetering van de transport- en communicatietechnologie
 overheden die veel handelsbelemmeringen zoals importheffing, grotendeels hebben
opgeruimd. (gevolg= vrije handel)
 de deregulering van de financiële markten waardoor banken en beurzen
internationaal kunnen opereren (overheid laat dus steeds meer over aan de vrije
markt)
de route die een product aflegt van grondstof tot consument wordt steeds meer opgedeeld
over tal van gebieden, gevolg groot deel van de wereldhandel vindt plaats tussen
verschillende onderdelen van de eigen multinational. Bedrijven denken vaak dat ze niet
goed zitten op hun locatie.
globalisering zorgt tegelijkertijd voor verbrokkeling & de rolverdeling veranderd
= arbeidsintensieve onderdelen van bedrijven worden verplaatst naar lagelonenlanden
[administratie = witte boorden banen]
= er ontstaan grote verschillen tussen wie meedoet en gebieden die nauwelijks worden
aangeraakt




1.5
Door globalisering is de macht van de soevereine staat verminderd. Deel van zijn invloed is
verschoven naar;
1. internationale organisaties
2. transnationale organisaties  Ngo’s/ internationale actiegroepen
3. lagere bestuursniveaus
Staten blijven van groot belang; verzorgen basisvoorzieningen, oplossen conflicten etc.
Einde koude oorlog zorgde voor definitieve veranderingen in de wereldorde. Er ontstaat
meer behoefte aan internationale organisaties die de rol van wereldregering op zich neemt.
Mensen gaan door globalisering hun eigen regionale kenmerken en identiteit koesteren.


1.6

, Twee effecten van culturele globalisering;
 homogenisering, door verwestering gaan culturen op elkaar lijken (levensstijl en
consumptiegedrag  Engels is lingua franca)
 heterogenisering, mix van westerse en niet westerse cultuurelementen in grote
steden, (inrichting van multiculturele wijken, taal, muziek)
We zijn nog niet op weg naar een wereldcultuur omdat;
 overname van westerse cultuurelementen beperkt zich vooral tot materiele zaken.
Opgeven van eigen culturele identiteit gaat meeste mensen te ver.
 Westerse cultuurelementen worden in niet westerse cultuur alleen door bovenlaag
van bevolking overgenomen.
 Westerse wereld staat ook onder invloed van niet- westerse culturen
 Lokale en regionale culturen vullen de invloeden van buitenaf steeds weer in op een
andere manier.


1.7
Hegemoniale staat = een land dat gedurende een bepaalde periode grote delen vd wereld
domineert op economisch, militair, financieel en cultureel gebied, (Portugal toen NL toen
Engeland)
2 soorten kolonies;
 Exploitatiekolonies, door moederland als wingewest werden gebruikt, grondstoffen
leveren en afzetmarkt.
 Vestigingskolonies, nieuw vaderland
Periode Engeland als hegemoniale staat werden banden verstevigd tussen gebieden door;
 Industriële revolutie  vraag naar grondstoffen en afzetgebieden nam toe
 Verbetering transport  reikwijdte en invloed van de moederlanden in kolonies
namen toe
Na WO2 verloren veel Europese landen hun kolonies. VS kreeg leidende politieke rol.


1.8
Globalisering oorzaken;
 Multinationals zijn door fusies en overnames zo groot geworden, wereldwijd
netwerk
 Internationale handel komt in een stroomversnelling door deregulering en
liberalisering
 Snelle ontwikkeling van de transport en communicatietechnologie (stimuleer vooral)
Geografische gevolgen van snelle globalisering;