Basis vh maatschappelijk werk
Hst 1: sociaal werk & maatschappelijk werk
de boom vh SOCIAAL WERK
SOCIAAL WERK = boomhut
-> is bevestigd aan de verschillende takken
-> verschillende takken worden verbonden door de hut
-> de maatschappelijk werker kan zo de boom bekijken, betreden & bewerken
• de stam = de kern; alles wat sociaal werkers verbindt over heel de wereld
• de takken = de verschillende sectoren / specialisaties
bv. Straathoekwerkers, trajectbegeleiders, …
• groepen van takken = afstudeerrichtingen in het sociaal werk
wat is MAATSCHAPPELIJK WERK?
= een (stevige) tak vh sociaal werk; heeft vertakkingen + is voortdurend in beweging
Verschillende invullingen voor de term:
- alle beroepen/ functies die te maken hebben met zorg & welzijn
- Sociaalwerkpraktijken die niet door beroepskrachten worden vormgegeven
- een kennisdomein: theorie & praktijkkennis over sociaal werk
DEFINITIE van sociaal werk: de globale definitie
sociaal werk; praktijk-gebaseerd beroep & academische discipline
- bevordert: sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment &
bevrijding v mensen
- centrale principes: sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid & respect voor diversiteit
- Onderbouwd door: sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen &
lokale vormen v kennis
Engageert mensen en maatschappelijke structuren om levensuitdagingen & problemen
aan te pakken + welzijn te bevorderen
2 KANTTEKENINGEN
• een definitie komt tot stand in e specifieke context -> DUS ook de globale definitie is
aan verandering onderhevig.
1957: eerste versie; focus op h helpen v individuen & groepen om hen beter aan te
passen aan de SL
1982: de aandacht verschoof naar sociale verandering
2000: mensenrechten & sociale rechtvaardigheid
2014: collectieve verantwoordelijkheid + respect voor diversiteit -> legt sterker de
nadruk op een structurele benadering (ipv e individuele benadering)
• er w gesproken over e ‘globale’ definitie (niet meer over e ‘internationale’)
- ‘internationaal’ verwijst te veel naar natiestaten.
- ‘globaal’ slaat op volkeren in de wereld & op overkoepelend
,ANALYSE VD DEFINITIE
sociaal werk …
- e beroep met e specifieke opleiding; sociaal werkers zijn opgeleide deskundigen
- niet alleen e praktijkgericht beroep met praktijkgerichte opleiding, ook e academische
discipline -> ontwikkeling eigen kennisbasis & onderzoeksveld
- Richt zich op sociale veranderingen op individueel, familiaal, kleine groep, buurt,
wijk, stad, samenlevingsniveau
- sociale verandering in menselijke relaties; NIET om het intrapsychische, WEL de
persoon in relatie tot andere personen, zijn directe omgeving & de SL
- SW’ers ondersteunen mensen op een systematische manier + gebruiken hiertoe
contextafhankelijke interventies.
- DOEL: situatie v mensen & hun functioneren in de SL, een organisatie of hun direct
omgeving verbeteren/optimaliseren.
- sociale cohesie: het bevorderen vd ontwikkeling v sociaal weefsel in de SL
- Aanpakken van structurele processen v marginalisering, sociale exclusie &
onderdrukking.
—> empowermentparadigma = centraal
De CONTEXT van het sociaal werk
SOCIAAL WERK
• een maatschappelijk gegeven; het tijdskader wijzigt steeds, het is dus OOK
economisch, politiek & cultureel verschillend.
• een sociaal gegeven; het gebeurt in dialoog -> h
-> mensen geven betekenis ah sociaal werk door op verschillende niveaus met
elkaar in gesprek te gaan;
- Microniveau bv. client-SW’er
- Mesoniveau bv. er w een visie ontwikkeld in een organisatie
- Macroniveau bv. er w door de overheid een beleid uitgevoerd dat impact
heeft op h sociaal werk.
• w bepaalt door de historische context & de dynamiek in de maatschappij, het is
contextgevoelig + steeds aan wijzigingen onderhevig.
-> de omstandigheden bepalen sterk mee hoe h werk w uitgevoerd
hoe w naar h probleem gekeken? Wat vindt men wenselijke oplossingen? Wat eist de SL
vd individuen die er een deel van uitmaken?
VOORBEELD: verkrachting binnen h huwelijk pas sinds 1989 als misdrijf in de wet opgenomen —
> door de erkenning als misdrijf voorziet de SL sancties voor de dader en hulp voor de
slachtoffers
• het is e job die verbonden is met wat de SL als problematisch ervaart -> verbonden
met de wijze waarop de SL functioneert.
• Maakt voortdurend verbindingen tss individu & SL
• is verbonden met de ontwikkeling vd verzorgingsstaat; ze koppelt de sociale
bescherming die ze biedt aan voorwaarden tot aanpassing aan de bestaande orde.
, WEERKEREND DISCUSSIETHEMA:
staat sociaal werk voor emancipatie vh individu OF voor aanpassing vd individu aan de
SL?
VOORBEELD: hoofdaccent vd werkloosheidsuitkering;
bij h individu dat de uitkering als e recht ervaart om zijn levensstandaard te
kunnen handhaven?
OF
bij de SL die de werkloosheidsvergoeding uitkeert op voorwaarde dat de
begunstigde blijft beantwoorden aan de eisen vd arbeidsmarkt?
+ de sterke band vh beroep met de SL uit zich ook in dat de lonen & werkingsmiddelen w
betaald door overheidsmiddelen
Omwille vd verbinding vh beroep sociaal werk met de maatschappij -> sociaal werk is gevoelig
voor ontwikkelingen in de SL, ze volgen de actualiteit & weten hoe de SL in elkaar zit.
de POSITIONERING vh sociaal werk
• ‘interne positionering’: de manier waarop beroepsbeoefenaars, de werkverschaffende
organisaties & de opleidingsinstanties h beroep beschrijven
• ‘externe positionering’: de manier waarop toonaangevende derden de
beroepsuitoefening benoemen
—> ZIE P11-12
(volgens Verzelen)
de positionering vh beroep is problematisch -> sociaal werk kampt met e historisch te
verklaren probleem qua beeldvorming: veel welwillende inzet maar weinig exactheid &
doelgerichtheid.
+ SW’ers zijn meer gericht op het succes in hun dagdagelijkse praktijk dan dat ze bezig zijn
met het beeld dat de buitenwereld van hun heeft.
+ nood aan professionele hulpverlening w nog vaak in twijfel getrokken: “goed doen voor
anderen is iets dat iedereen kan/moet doen, toch?”
+ gebrek aan e afgelijnde wetenschappelijke discipline als achtergrond, levert ook e
handicap op m.b.t duidelijkheid, herkenbaarheid & achting.
+ Grote verscheidenheid in de beroepsgebieden & opleidingen
—> de onduidelijke positionering uit zich in de verloning. er is aanzienlijk verschil tss de
domeinen waarop SW’ers functioneren. -> gelijkwaardige diploma’s zijn dus niet overal
evenveel waard.
SPECIALISATIES binnen h sociaal werk
maatschappelijk assistent= professionele bachelor in h sociaal werk (=beschermde titel)
Afstudeeroptie’s:
- Maatschappelijke advisering
- Maatschappelijk werk
- Sociaal-cultureel werk
- Personeelswerk
Hst 1: sociaal werk & maatschappelijk werk
de boom vh SOCIAAL WERK
SOCIAAL WERK = boomhut
-> is bevestigd aan de verschillende takken
-> verschillende takken worden verbonden door de hut
-> de maatschappelijk werker kan zo de boom bekijken, betreden & bewerken
• de stam = de kern; alles wat sociaal werkers verbindt over heel de wereld
• de takken = de verschillende sectoren / specialisaties
bv. Straathoekwerkers, trajectbegeleiders, …
• groepen van takken = afstudeerrichtingen in het sociaal werk
wat is MAATSCHAPPELIJK WERK?
= een (stevige) tak vh sociaal werk; heeft vertakkingen + is voortdurend in beweging
Verschillende invullingen voor de term:
- alle beroepen/ functies die te maken hebben met zorg & welzijn
- Sociaalwerkpraktijken die niet door beroepskrachten worden vormgegeven
- een kennisdomein: theorie & praktijkkennis over sociaal werk
DEFINITIE van sociaal werk: de globale definitie
sociaal werk; praktijk-gebaseerd beroep & academische discipline
- bevordert: sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment &
bevrijding v mensen
- centrale principes: sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid & respect voor diversiteit
- Onderbouwd door: sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen &
lokale vormen v kennis
Engageert mensen en maatschappelijke structuren om levensuitdagingen & problemen
aan te pakken + welzijn te bevorderen
2 KANTTEKENINGEN
• een definitie komt tot stand in e specifieke context -> DUS ook de globale definitie is
aan verandering onderhevig.
1957: eerste versie; focus op h helpen v individuen & groepen om hen beter aan te
passen aan de SL
1982: de aandacht verschoof naar sociale verandering
2000: mensenrechten & sociale rechtvaardigheid
2014: collectieve verantwoordelijkheid + respect voor diversiteit -> legt sterker de
nadruk op een structurele benadering (ipv e individuele benadering)
• er w gesproken over e ‘globale’ definitie (niet meer over e ‘internationale’)
- ‘internationaal’ verwijst te veel naar natiestaten.
- ‘globaal’ slaat op volkeren in de wereld & op overkoepelend
,ANALYSE VD DEFINITIE
sociaal werk …
- e beroep met e specifieke opleiding; sociaal werkers zijn opgeleide deskundigen
- niet alleen e praktijkgericht beroep met praktijkgerichte opleiding, ook e academische
discipline -> ontwikkeling eigen kennisbasis & onderzoeksveld
- Richt zich op sociale veranderingen op individueel, familiaal, kleine groep, buurt,
wijk, stad, samenlevingsniveau
- sociale verandering in menselijke relaties; NIET om het intrapsychische, WEL de
persoon in relatie tot andere personen, zijn directe omgeving & de SL
- SW’ers ondersteunen mensen op een systematische manier + gebruiken hiertoe
contextafhankelijke interventies.
- DOEL: situatie v mensen & hun functioneren in de SL, een organisatie of hun direct
omgeving verbeteren/optimaliseren.
- sociale cohesie: het bevorderen vd ontwikkeling v sociaal weefsel in de SL
- Aanpakken van structurele processen v marginalisering, sociale exclusie &
onderdrukking.
—> empowermentparadigma = centraal
De CONTEXT van het sociaal werk
SOCIAAL WERK
• een maatschappelijk gegeven; het tijdskader wijzigt steeds, het is dus OOK
economisch, politiek & cultureel verschillend.
• een sociaal gegeven; het gebeurt in dialoog -> h
-> mensen geven betekenis ah sociaal werk door op verschillende niveaus met
elkaar in gesprek te gaan;
- Microniveau bv. client-SW’er
- Mesoniveau bv. er w een visie ontwikkeld in een organisatie
- Macroniveau bv. er w door de overheid een beleid uitgevoerd dat impact
heeft op h sociaal werk.
• w bepaalt door de historische context & de dynamiek in de maatschappij, het is
contextgevoelig + steeds aan wijzigingen onderhevig.
-> de omstandigheden bepalen sterk mee hoe h werk w uitgevoerd
hoe w naar h probleem gekeken? Wat vindt men wenselijke oplossingen? Wat eist de SL
vd individuen die er een deel van uitmaken?
VOORBEELD: verkrachting binnen h huwelijk pas sinds 1989 als misdrijf in de wet opgenomen —
> door de erkenning als misdrijf voorziet de SL sancties voor de dader en hulp voor de
slachtoffers
• het is e job die verbonden is met wat de SL als problematisch ervaart -> verbonden
met de wijze waarop de SL functioneert.
• Maakt voortdurend verbindingen tss individu & SL
• is verbonden met de ontwikkeling vd verzorgingsstaat; ze koppelt de sociale
bescherming die ze biedt aan voorwaarden tot aanpassing aan de bestaande orde.
, WEERKEREND DISCUSSIETHEMA:
staat sociaal werk voor emancipatie vh individu OF voor aanpassing vd individu aan de
SL?
VOORBEELD: hoofdaccent vd werkloosheidsuitkering;
bij h individu dat de uitkering als e recht ervaart om zijn levensstandaard te
kunnen handhaven?
OF
bij de SL die de werkloosheidsvergoeding uitkeert op voorwaarde dat de
begunstigde blijft beantwoorden aan de eisen vd arbeidsmarkt?
+ de sterke band vh beroep met de SL uit zich ook in dat de lonen & werkingsmiddelen w
betaald door overheidsmiddelen
Omwille vd verbinding vh beroep sociaal werk met de maatschappij -> sociaal werk is gevoelig
voor ontwikkelingen in de SL, ze volgen de actualiteit & weten hoe de SL in elkaar zit.
de POSITIONERING vh sociaal werk
• ‘interne positionering’: de manier waarop beroepsbeoefenaars, de werkverschaffende
organisaties & de opleidingsinstanties h beroep beschrijven
• ‘externe positionering’: de manier waarop toonaangevende derden de
beroepsuitoefening benoemen
—> ZIE P11-12
(volgens Verzelen)
de positionering vh beroep is problematisch -> sociaal werk kampt met e historisch te
verklaren probleem qua beeldvorming: veel welwillende inzet maar weinig exactheid &
doelgerichtheid.
+ SW’ers zijn meer gericht op het succes in hun dagdagelijkse praktijk dan dat ze bezig zijn
met het beeld dat de buitenwereld van hun heeft.
+ nood aan professionele hulpverlening w nog vaak in twijfel getrokken: “goed doen voor
anderen is iets dat iedereen kan/moet doen, toch?”
+ gebrek aan e afgelijnde wetenschappelijke discipline als achtergrond, levert ook e
handicap op m.b.t duidelijkheid, herkenbaarheid & achting.
+ Grote verscheidenheid in de beroepsgebieden & opleidingen
—> de onduidelijke positionering uit zich in de verloning. er is aanzienlijk verschil tss de
domeinen waarop SW’ers functioneren. -> gelijkwaardige diploma’s zijn dus niet overal
evenveel waard.
SPECIALISATIES binnen h sociaal werk
maatschappelijk assistent= professionele bachelor in h sociaal werk (=beschermde titel)
Afstudeeroptie’s:
- Maatschappelijke advisering
- Maatschappelijk werk
- Sociaal-cultureel werk
- Personeelswerk
