Krachtig leren creëren: kijken naar kinderen en scholen 1
DEEL 1: KENNISMAKING MET KWALITEITSVOL ONDERWIJS
HOOFDSTUK 1: VISIES OP ONDERWIJS
1. VISIE ‘KRACHTIGE LEEROMGEVING’
1.1 Definitie ‘Krachtige leeromgeving’
Definitie:
= Een leeromgeving is een omgeving (school, klas, gezin, kinderopvang, jeugdbeweging, …) waarin
materialen, begeleidingsvormen en maatregelen aanwezig zijn om het (brede) leren van personen te
ondersteunen.
GOED ONDERWIJS?
= CREËREN V/E KRACHTIGE LEEROMGEVING
= CREËREN V/E ‘KWALITEITSVOLLE ERVARING’(kwaliteiten: welbevinden + betrokkenheid)
= fundamenteel leren via uitdagen van leerlingen (bv.: een blijvende verandering)
= ontwikkelen v krachtige leeromgeving die leerlingen uitdaagt tot zinvol leren
Wat het belang is van het creëren van een krachtige leeromgeving voor de klaspraktijk?
- Leren? --> het ontstaan/tot stand brengen v relatief duurzame veranderingen in kennis,
vaardigheden en houdingen.
Model krachtige leeromgeving (onderdelen benoemen + kunnen uitleggen + verbanden
leggen)
,Wat is een krachtige leeromgeving?
Definitie:
= ‘Een leeromgeving is waarin getracht wordt de lerenden geleidelijk aan steeds beter in staat zijn
zelfstandig te handelen/leren.’
1.1.1 Actor ‘Leerling
Leerling = belangrijkste actor in krachtige leeromgeving
- Onderwijs helpt het kind om de werkelijkheid (beter) te leren begrijpen, ermee te leren
omgaan + ontwikkeling v positieve houding
Eindtermen
Definitie:
= ‘Eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een
bepaalde leerlingengroep.
- Twee groepen:
A. Leergebieden
o Bv.: Nederlands, Frans, muzische Vorming, wiskunde
B. Vakoverschrijdende leergebieden: deze verwerk je in uw leergebieden
o Bv.: sociale vaardigheden, leren leren en ICT
- Basiscompetenties = dingen waar kinderen zeker toe in staat zouden moeten zijn, omdat zij
de basis vormen voor een goed persoonlijk en maatschappelijk functioneren.
o Kennis, inzicht, vaardigheden + attitudes
- School streeft deze na = bijdrage ontw v basiscompetenties
1.1.2 Actor ‘leerkracht’
- Scheppen v krachtige leeromgeving
- Beheersen v aantal basiscompetenties
- Beschikken over duidelijke omschrijving van wat de SL precies verwacht vd LS (lagere school)
o DLR’S = De Domeinspecifieke Leerresultaten = OVERHEID
--> Omschrijven welke kennis, vaardigheden en attitudes van een beginnende leraar
verwacht worden.
o OLR’S = Opleidingsspecifieke Leerresultaten = LERARENOPLEIDING
--> Concretiseringen en aanvullingen op de DLR’s + geven op concreet niveau weer
over welke kennis, vaardigheden en attitudes een afgestudeerde leerkracht moet
beschikken.
o Beroepsprofiel = omschrijft de kennis, vaardigheden en attitudes waarover een
ervaren leerkracht moet beschikken. --> pas afgestudeerde leraar niet hetzelfde
niveau als van een leraar met enige ervaring
‘leraar zijn’ een proces van levenslang leren’
,1.1.3 Didactische pijlers
= Hoe een goede les opbouwen (=criteria)
Krachtige leeromgeving moet voldoen aan deze didactische pijlers (paars in model):
- Leerlingeninitiatief
- Interactiviteit: interactie + coöperatief
- Positief en motiverend klas -en schoolklimaat:
- Betekenisvol: vertrekken vanuit leef-belevingswereld vd kinderen
- Aanschouwelijk: gebruikmakend van materiaal
- Differentiatie: werken op het niveau vh kind
- Herhalen en geleidelijkheid: leerstof genoeg herhalen + in stapjes
Zelfstandigheid
2. ERVARINGSGERICHT KIJKEN NAAR ONDERWIJS
2.1 De aanpakzijde
Centraal: HOE vraag
Hoe moet de leerkracht te werk gaan?
Welke aanpak en didactiek stelt men voorop en hoe zit het met de realisatie ervan?
- pedagogische aanpak
- didactische aanpak
Bv.: Willen dat de leerlingen actief gaan meewerken zodat ze - Laevers en Heylen (2013)
Sneller met de leerstof weg zijn. KERN:
Kenmerken ivm de leer- en
leefomgeving:
- beginsituatie, de doelen, de
evaluatie, de leerinhouden,
de onderwijsleeractiviteiten,
de groeperingswijzen en de
onderwijsleermiddelen
Welke aanpak en didactiek stelt men
voorop en hoe zit het met de
realisatie ervan?
BEPERKINGEN/KANTTEKENINGEN:
- Ruwe schets van wat
kwaliteitsvol is
Wisselwerking tss aanpak en profiel vd leerlingen - Afhankelijk van de manier
- Wat voor het ene kind werkt, doet het daarom niet voor een ander waarop een aanpak wordt
vormgegeven kan het wel
eens anders uitdraaien
, 2.2 De effectzijde
KERN:
Effect = Resultaat
= als men bij alle kinderen de gewenste vooruitgang constateert in de vooropgestelde competenties
en attitudes, moet het wel om kwaliteitsvol onderwijs gaan.
= De leerlingen hebben het doel van de les bereikt
Onderwijs dient iets op te leveren
- Door het opzetten van een krachtige leeromgeving treedt er een verandering op in de
competenties van lln.
* Een leerkracht streeft ernaar om bepaalde effecten bij de lln. te realiseren.
* Meetpunt voor kwaliteit ligt in de output (= kwaliteit onderwijs beoordelen we vanuit effectzijde)
Constatering v gewenste vooruitgang in de vooropgestelde competenties + attitudes =
kwaliteitsvol onderwijs
BEPERKINGEN/KANTTEKENINGEN/PROBLEMEN:
- Binnen de eindtermen wordt een vertaalslag gemaakt nr concrete doelen
o Die onderliggende visie of filosofie, die de fundamenten bevatten van hoe iemand
naar de werkelijkheid kijkt en erover denkt = paradigma
= De paradigma’s zijn de uitgangspunten die een grote impact op hoe men
onderwijs concreet vormgeeft en wat een school uiteindelijk zal afleveren.
- Wat een school voortbrengt, valt pas na een tijd te beoordelen: de einddoelen zijn zo ruim
geformuleerd (gelukkig maar) en zo ingrijpend (dus niet in één les te realiseren) dat je pas op
het einde van een langere periode de output in kaart kunt brengen.
o Bepaalde effecten zijn soms pas na 16 jaren zichtbaar! Te laat dus om voor de
huidige leerlingengroep bij te sturen.
- Beschikken we over de geschikte instrumenten om de ware, levensbelangrijke
competenties op een betrouwbare manier in kaart te brengen?
o …
- Metingen van effecten van onderwijs op zich geen zin hebben als men geen voormeting
doet
o …
DEEL 1: KENNISMAKING MET KWALITEITSVOL ONDERWIJS
HOOFDSTUK 1: VISIES OP ONDERWIJS
1. VISIE ‘KRACHTIGE LEEROMGEVING’
1.1 Definitie ‘Krachtige leeromgeving’
Definitie:
= Een leeromgeving is een omgeving (school, klas, gezin, kinderopvang, jeugdbeweging, …) waarin
materialen, begeleidingsvormen en maatregelen aanwezig zijn om het (brede) leren van personen te
ondersteunen.
GOED ONDERWIJS?
= CREËREN V/E KRACHTIGE LEEROMGEVING
= CREËREN V/E ‘KWALITEITSVOLLE ERVARING’(kwaliteiten: welbevinden + betrokkenheid)
= fundamenteel leren via uitdagen van leerlingen (bv.: een blijvende verandering)
= ontwikkelen v krachtige leeromgeving die leerlingen uitdaagt tot zinvol leren
Wat het belang is van het creëren van een krachtige leeromgeving voor de klaspraktijk?
- Leren? --> het ontstaan/tot stand brengen v relatief duurzame veranderingen in kennis,
vaardigheden en houdingen.
Model krachtige leeromgeving (onderdelen benoemen + kunnen uitleggen + verbanden
leggen)
,Wat is een krachtige leeromgeving?
Definitie:
= ‘Een leeromgeving is waarin getracht wordt de lerenden geleidelijk aan steeds beter in staat zijn
zelfstandig te handelen/leren.’
1.1.1 Actor ‘Leerling
Leerling = belangrijkste actor in krachtige leeromgeving
- Onderwijs helpt het kind om de werkelijkheid (beter) te leren begrijpen, ermee te leren
omgaan + ontwikkeling v positieve houding
Eindtermen
Definitie:
= ‘Eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een
bepaalde leerlingengroep.
- Twee groepen:
A. Leergebieden
o Bv.: Nederlands, Frans, muzische Vorming, wiskunde
B. Vakoverschrijdende leergebieden: deze verwerk je in uw leergebieden
o Bv.: sociale vaardigheden, leren leren en ICT
- Basiscompetenties = dingen waar kinderen zeker toe in staat zouden moeten zijn, omdat zij
de basis vormen voor een goed persoonlijk en maatschappelijk functioneren.
o Kennis, inzicht, vaardigheden + attitudes
- School streeft deze na = bijdrage ontw v basiscompetenties
1.1.2 Actor ‘leerkracht’
- Scheppen v krachtige leeromgeving
- Beheersen v aantal basiscompetenties
- Beschikken over duidelijke omschrijving van wat de SL precies verwacht vd LS (lagere school)
o DLR’S = De Domeinspecifieke Leerresultaten = OVERHEID
--> Omschrijven welke kennis, vaardigheden en attitudes van een beginnende leraar
verwacht worden.
o OLR’S = Opleidingsspecifieke Leerresultaten = LERARENOPLEIDING
--> Concretiseringen en aanvullingen op de DLR’s + geven op concreet niveau weer
over welke kennis, vaardigheden en attitudes een afgestudeerde leerkracht moet
beschikken.
o Beroepsprofiel = omschrijft de kennis, vaardigheden en attitudes waarover een
ervaren leerkracht moet beschikken. --> pas afgestudeerde leraar niet hetzelfde
niveau als van een leraar met enige ervaring
‘leraar zijn’ een proces van levenslang leren’
,1.1.3 Didactische pijlers
= Hoe een goede les opbouwen (=criteria)
Krachtige leeromgeving moet voldoen aan deze didactische pijlers (paars in model):
- Leerlingeninitiatief
- Interactiviteit: interactie + coöperatief
- Positief en motiverend klas -en schoolklimaat:
- Betekenisvol: vertrekken vanuit leef-belevingswereld vd kinderen
- Aanschouwelijk: gebruikmakend van materiaal
- Differentiatie: werken op het niveau vh kind
- Herhalen en geleidelijkheid: leerstof genoeg herhalen + in stapjes
Zelfstandigheid
2. ERVARINGSGERICHT KIJKEN NAAR ONDERWIJS
2.1 De aanpakzijde
Centraal: HOE vraag
Hoe moet de leerkracht te werk gaan?
Welke aanpak en didactiek stelt men voorop en hoe zit het met de realisatie ervan?
- pedagogische aanpak
- didactische aanpak
Bv.: Willen dat de leerlingen actief gaan meewerken zodat ze - Laevers en Heylen (2013)
Sneller met de leerstof weg zijn. KERN:
Kenmerken ivm de leer- en
leefomgeving:
- beginsituatie, de doelen, de
evaluatie, de leerinhouden,
de onderwijsleeractiviteiten,
de groeperingswijzen en de
onderwijsleermiddelen
Welke aanpak en didactiek stelt men
voorop en hoe zit het met de
realisatie ervan?
BEPERKINGEN/KANTTEKENINGEN:
- Ruwe schets van wat
kwaliteitsvol is
Wisselwerking tss aanpak en profiel vd leerlingen - Afhankelijk van de manier
- Wat voor het ene kind werkt, doet het daarom niet voor een ander waarop een aanpak wordt
vormgegeven kan het wel
eens anders uitdraaien
, 2.2 De effectzijde
KERN:
Effect = Resultaat
= als men bij alle kinderen de gewenste vooruitgang constateert in de vooropgestelde competenties
en attitudes, moet het wel om kwaliteitsvol onderwijs gaan.
= De leerlingen hebben het doel van de les bereikt
Onderwijs dient iets op te leveren
- Door het opzetten van een krachtige leeromgeving treedt er een verandering op in de
competenties van lln.
* Een leerkracht streeft ernaar om bepaalde effecten bij de lln. te realiseren.
* Meetpunt voor kwaliteit ligt in de output (= kwaliteit onderwijs beoordelen we vanuit effectzijde)
Constatering v gewenste vooruitgang in de vooropgestelde competenties + attitudes =
kwaliteitsvol onderwijs
BEPERKINGEN/KANTTEKENINGEN/PROBLEMEN:
- Binnen de eindtermen wordt een vertaalslag gemaakt nr concrete doelen
o Die onderliggende visie of filosofie, die de fundamenten bevatten van hoe iemand
naar de werkelijkheid kijkt en erover denkt = paradigma
= De paradigma’s zijn de uitgangspunten die een grote impact op hoe men
onderwijs concreet vormgeeft en wat een school uiteindelijk zal afleveren.
- Wat een school voortbrengt, valt pas na een tijd te beoordelen: de einddoelen zijn zo ruim
geformuleerd (gelukkig maar) en zo ingrijpend (dus niet in één les te realiseren) dat je pas op
het einde van een langere periode de output in kaart kunt brengen.
o Bepaalde effecten zijn soms pas na 16 jaren zichtbaar! Te laat dus om voor de
huidige leerlingengroep bij te sturen.
- Beschikken we over de geschikte instrumenten om de ware, levensbelangrijke
competenties op een betrouwbare manier in kaart te brengen?
o …
- Metingen van effecten van onderwijs op zich geen zin hebben als men geen voormeting
doet
o …
