1.1 Patronen: Verschillen in Welvaart
Manieren om Welvaartsverschillen tussen landen te meten:
1. Het bruto binnenlands product per inwoner, dat bereken je door de waarde
van alle goederen en diensten die door binnen-én buitenlandse personen en
bedrijven in een land in éen jaar worden geproduceerd , op te tellen. Als je
dit bedrag door het aantal inwoners deelt, dan heb je het bbp/hoofd.
2. De samenstelling van de beroepsbevolking.
3. De VN-ontwikkelingsindex, hierbij let men naast inkomen ook op de lev-
ensverwachting bij geboorte en analfabetisme. De index loopt van 1 tot 0.
Nadelen aan meting met het bbp/hoofd:
1. Voor éên dollar kun je in het ene land veel meer kopen dan in het andere
land. Om dit nadeel te ondervangen heeft men de koopkracht bedacht.
daarbij is de prijs van een gevulde boodschappenmand voor elk land
omgerekend naar één standaard: de dollar.
2. De inkomsten uit de informele sector, de ruilhandel en de zelfvoorzeining
tellen niet mee in de statistieken van de officiële economie. In veel arme
landen is de informele sector veel groter dan de formele sector. Ook hier-
door zie je dat in de praktijk de situatie in veel arme landen beter is dan de
cijfers laten zien.
3. Het bbp/hoofd is een gemiddeld inkomen en de afwijkingen ten opzichtte
van het gemiddelde kunnen erg groot zijn. Ongewenste en grote verschillen
in inkomen en ontwikkelinkgskansen tussen groepen mensen noem je so-
ciale ongelijkheid. De grootste inkomensverschillen komen juist voor in lan-
den die we tot de semiperiferie rekenen.
4. Het bbp/hoofd laat geen regionale verschillen zien. Onrechtvaardige ver-
schillen in welvaart en ontwikkeling tussen gebieden noem je regionale on-
gelijkheid. Zo ligt het bruto regionaal product/hoofd in Anhhui, de armste
provincie van China, een stuk lager dan aan de oostkust.
Centrum + semiperiferie + periferie = Wereldsysteem
, 1.2 Patronen: bevolkingsspreiding en cul-
tuurgebieden
- In bron 8 zie je dat de bevolkingsspreiding laat zien dat de 7 miljard wereld-
burgers zeer onregelmatig verdeel zijn.
De verklaring voor de bevolkingsspreiding is een mix van natuurlijke en
soicaaleconomische factoren:
1. De natuurlijke mogelijkheden. Dichtbevolkt valt vaak samen met een
geschikt klimaat, vruchtbare bodems en de beschikbaarheid van water. Ook
moet een gebied niet te bergachtig zijn en dus geschikt om een dichte, aan-
vankelijk agrarische samenleving te dragen.
2. De ligging. Gebieden die gunstig liggen ten opzichte van de economische
kerngebieden in de wereld of daar goed mee zijn verbonden, zijn dichter
bevolkt dan perifeer gelegen, ontoegankelijke streken.
3. Het koloniale verleden. In vrijwel alle vroeger gekoloniseerde gebieden con-
centreert de bevolking zich in de kustgebieden.
- Het Westerse cultuurgebied beslaat het grootste oppervlak, maar de Chinese
cultuur telt de meeste leden. Cultuur is een breed begrip, maar in de ge-
ografie kijken we vooral naar de zichtbare sporen in het landschap.
- Taal en godsdienst zijn de twee belangrijkste cultuurelementen die je ge-
bruikt bij het indelen van de wereld in cultuurgebieden.
- Culturen veranderen. Voortdurend wordt een cultuurgebied van buitenaf
beïnvloed. De verspreiding vanuit een kerngebied van cultuurelementen
zoals taal, religie, sport en mode noem je diffusie. Vaak wordt hierbij het
nieuwe cultuurelement aangepast aan de bestaande cultuur. Dan spreek je
van cultuurvermenging of acculturatie.
Manieren om Welvaartsverschillen tussen landen te meten:
1. Het bruto binnenlands product per inwoner, dat bereken je door de waarde
van alle goederen en diensten die door binnen-én buitenlandse personen en
bedrijven in een land in éen jaar worden geproduceerd , op te tellen. Als je
dit bedrag door het aantal inwoners deelt, dan heb je het bbp/hoofd.
2. De samenstelling van de beroepsbevolking.
3. De VN-ontwikkelingsindex, hierbij let men naast inkomen ook op de lev-
ensverwachting bij geboorte en analfabetisme. De index loopt van 1 tot 0.
Nadelen aan meting met het bbp/hoofd:
1. Voor éên dollar kun je in het ene land veel meer kopen dan in het andere
land. Om dit nadeel te ondervangen heeft men de koopkracht bedacht.
daarbij is de prijs van een gevulde boodschappenmand voor elk land
omgerekend naar één standaard: de dollar.
2. De inkomsten uit de informele sector, de ruilhandel en de zelfvoorzeining
tellen niet mee in de statistieken van de officiële economie. In veel arme
landen is de informele sector veel groter dan de formele sector. Ook hier-
door zie je dat in de praktijk de situatie in veel arme landen beter is dan de
cijfers laten zien.
3. Het bbp/hoofd is een gemiddeld inkomen en de afwijkingen ten opzichtte
van het gemiddelde kunnen erg groot zijn. Ongewenste en grote verschillen
in inkomen en ontwikkelinkgskansen tussen groepen mensen noem je so-
ciale ongelijkheid. De grootste inkomensverschillen komen juist voor in lan-
den die we tot de semiperiferie rekenen.
4. Het bbp/hoofd laat geen regionale verschillen zien. Onrechtvaardige ver-
schillen in welvaart en ontwikkeling tussen gebieden noem je regionale on-
gelijkheid. Zo ligt het bruto regionaal product/hoofd in Anhhui, de armste
provincie van China, een stuk lager dan aan de oostkust.
Centrum + semiperiferie + periferie = Wereldsysteem
, 1.2 Patronen: bevolkingsspreiding en cul-
tuurgebieden
- In bron 8 zie je dat de bevolkingsspreiding laat zien dat de 7 miljard wereld-
burgers zeer onregelmatig verdeel zijn.
De verklaring voor de bevolkingsspreiding is een mix van natuurlijke en
soicaaleconomische factoren:
1. De natuurlijke mogelijkheden. Dichtbevolkt valt vaak samen met een
geschikt klimaat, vruchtbare bodems en de beschikbaarheid van water. Ook
moet een gebied niet te bergachtig zijn en dus geschikt om een dichte, aan-
vankelijk agrarische samenleving te dragen.
2. De ligging. Gebieden die gunstig liggen ten opzichte van de economische
kerngebieden in de wereld of daar goed mee zijn verbonden, zijn dichter
bevolkt dan perifeer gelegen, ontoegankelijke streken.
3. Het koloniale verleden. In vrijwel alle vroeger gekoloniseerde gebieden con-
centreert de bevolking zich in de kustgebieden.
- Het Westerse cultuurgebied beslaat het grootste oppervlak, maar de Chinese
cultuur telt de meeste leden. Cultuur is een breed begrip, maar in de ge-
ografie kijken we vooral naar de zichtbare sporen in het landschap.
- Taal en godsdienst zijn de twee belangrijkste cultuurelementen die je ge-
bruikt bij het indelen van de wereld in cultuurgebieden.
- Culturen veranderen. Voortdurend wordt een cultuurgebied van buitenaf
beïnvloed. De verspreiding vanuit een kerngebied van cultuurelementen
zoals taal, religie, sport en mode noem je diffusie. Vaak wordt hierbij het
nieuwe cultuurelement aangepast aan de bestaande cultuur. Dan spreek je
van cultuurvermenging of acculturatie.
