Samenvatting 1v: zorgthema 3 (wondzorg): Anatomie

Het lymfestelsel en immuniteit
Inhoud
- Inleiding
- (niet) specifieke afweer
- Lymfestelsel
- Niet specifieke verdediging
- Specifieke verdediging (immuniteit)
- T-cellen
- B-cellen
- Afwijkende immuunreacties

Inleiding
Bedreigingen zijn alom
- Fysieke gevaren: chemische stoffen, straling, allerlei voorwerpen en werkomstandigheden,
extreme sporten, enz.
- Microbiologische bedreigingen

Samenwerking
- Tussen verschillende organen en stelsels is noodzakelijk om ons in leven en gezond te
houden
- Lymfestelsel speelt belangrijke rol in voortdurende strijd voor gezondheid
 Minst bekende orgaanstelsel
 Belang lymfestelsel vaak onderschat

Lymfestelsel
- Bestaat uit cellen, weefsels en organen die verantwoordelijk zijn voor de verdediging van het
lichaam.
- Belangrijkste cellen = lymfocyten
 Nodig om weerstand te bieden aan infectie en ziekte of om infectie en ziekte
overwinnen

(Niet) specifieke afweer
 Anatomische barrières en verdedigingsmechanismen die binnendringen van micro-
organismen voorkomen, vertragen of aanvallen
- Intacte huid en slijmvliezen
 Huid, ademhalingsslijmvlies, traanvocht, commensale flora
- Kenmerken
 Verdediging is tegen alle pathogenen gericht
 Verdediging is aangeboren en dus altijd aanwezig

Pathogenen of ziekteverwekkers: verschillende MO die ziekten bij de mens veroorzaken, waaronder
uiteenlopende virussen, bacteriën schimmels en parasieten

Immuniteit: vermogen om infectie en ziekte te weerstaan

,Twee vormen van immuniteit die elkaar bijdragen aan de verdediging van ons lichaam
- Aangeboren (niet-specifieke) immuniteit
- Adaptieve (specifieke) immuniteit

Belangrijkste cellen van het lymfestelsel -> Lymfocyten
 Reageren specifiek  als een pathogeen toch in perifere weefsels raakt, organiseren
lymfocyten een verdediging tegen dat specifieke micro-organisme (=immuunreactie)
 Noodzakelijk om weerstand te bieden aan infectie en ziekte of om deze te overwinnen

Lymfestelsel
Onderdelen
- Vaten
 Netwerk van lymfevaten
 Begint in de perifere weefsels
 Eindigt bij verbindingen met de venen

- Vloeistof
 Lymfe stroomt door de lymfevaten
 Lijkt op bloedplasma (bevat veel lagere concentratie opgeloste eiwitten)

- Lymfocyten
 Gespecialiseerde cellen
 Verrichten reeks specifieke functies bij de verdediging van het lichaam

- Lymfoïde weefsels en
organen
 Lymfefollikels:
structuren die
verzamelingen van los
bindweefsel en
lymfocyten bevatten
(vb.: amandelen)

 Lymfoïde organen:
complexe structuren
die grote aantallen
lymfocyten bevatten en
die met lymfevaten zijn
verbonden (vb.:
lymfeknopen, milt,
thymus)

, Functies
- Productie, onderhoud en transport van lymfocyten
- Terugkeer van vloeistoffen en opgeloste deeltjes van perifere weefsels naar het bloed
- Transport van hormonen, voedings-, en afvalstoffen vanuit de plaats van opname in de
weefsels naar het bloed

Productie, onderhoud en transport van lymfocyten
- Lymfocyten worden
 Gevormd -> rode beenmerg
 Opgeslagen -> lymfoïde organen

- Lymfocyten reageren op:
 Binnendringende pathogenen (bacteriën)
 Afwijkende lichaamscellen (tumorcellen)
 Vreemde eiwitten (bacteriële toxinen)

Terugkeer van vloeistoffen en opgeloste deeltjes van perifere weefsels naar het bloed
- Brengt weefselvocht terug -> bloedvolume op peil en constant houden van samenstelling
interstitiële vloeistof
- Stroomvolume: 3,6 l/d

Transport van hormonen, voedings-, en afvalstoffen vanuit de plaats van opname in de weefsels
naar het bloed
- Transport van stoffen naar de venen als die niet in de rechtstreeks in de bloedomloop
binnen kunnen komen
 Vb.: transport grote vetmoleculen (chylvaten in darmvlokken)

Lymfevaten
- Vervoeren lymfe vanuit perifere weefsel naar het veneus stelsel
- Lymfecapillairen (kleinste lymfevaten) beginnen blind in perifere weefsels
 Zijn met endotheel bekleed (Éénlagig plaveiselepitheel)
 Geen basaalmembraan rond lymfecapillair
o Vloeistoffen, opgeloste stoffen, virussen en cel fragmenten kunnen
lymfecapillair in stromen

Lymfecapillairen (kleinste lymfevaten)
- Endotheelcellen overlappen
 Voorkomt dat vocht terugstroomt in intercellulaire ruimte
- Afvoer lymfevocht richting thorax
- Bouw wanden vergelijkbaar met die van venen – lymfevaten bevatten ook kleppen

Lymfevaten monden uit
- Ductus thoracicus (borstbuis)
 Verzamelt lymfe vanuit:
o Onderste deel buikholte
o Bekken
o Benen