Samenvatting Hoorcollege 6 tot en met 10

Psychologie
Hoorcollege 6 van Lore Dereymaeker* Emoti es
De les;
Emoties maken een ontwikkeling mee, eerst blij dan afkeer, woede, angst. Op het einde wordt de vraag gesteld wat
kan er nu nog gebeuren, dat betekent dat 11jaar het drempelpunt, puberteit, meer emoties.
Ook geheugen, eerst 1 herinnering en dan zoveel meer en deze worden dan opgeslagen in het geheugen. Ook een
aantal kernherinneringen en die worden apart opgeslagen.
Ook een link met persoonlijkheid (hc 8), verschillende eilanden bevatten aan aantal elementen van de
persoonlijkheid
Bepaalde link met motivatie (hc 7) en deze en emotie liggen dicht met elkaar bv motivatie om dingen te bereiken die
een aangenaam gevoel op leveren (bekrachtiging) maar ook vermijden (straf). Bepaald motiverend gedrag kan
emoties opleveren

1. Wat is emotie ?
 Bv beeld van geluk dan zag je daar doet zei begon te lachen (eerste sociale glimlach), deze uiting
brengt sociale interactie en emoties in stand
 Gehechtheid, zelfs in de jonge periode waar we geen herinnering hebben dat daar veel gebeurt
opgeslagen worden
 Verdriet, drukt ook vaak een behoefte uit zoals troost.
 Angst geeft een signaalfunctie dat er iets gevaarlijks aan de hand is en geeft veiligheid
 Afkeer signaleert ook gevaar zoals voor beschimmelde voedingswaar zorgt ervoor dat dit niet
opgegeten wordt
 Geen dessert na eten dan komt er woede, dat is het aangeven van persoonlijke grenzen.
 Blij heeft het op teboksen tegen emoties die als negatief ervaren worden
 Er worden meer negatieve emoties ervaren dan positieven
2. Componententheorie van emoties
o Emoties zijn functioneel : “Emoties dienen als signaal om aan te geven dat een bepaalde
gebeurtenis belangrijk is”
 Spelen belangrijke evolutionaire rol
o Emoties zijn nooit neutraal: Ze zijn + of –
o Hoofdcomponenten (4) :
i. Fysiologische arousal (lichamelijke waarneming)
ii. Cognitieve interpretatie
iii. Subjectieve gevoelens (betekenis)
 Gevoelens = een onderdeel van emoties
 Gevoelens die langdurig zijn = stemming
iv. Gedragsmatige uiting/expressie




2.1 Fysiologische arousal
o Waar bepaalde emoties zich uiten in het lichaam, gebeurt vanzelf
o = veranderingen in de vitale organen
- Hartslag
- Bloeddruk
- Ademhaling
- Zweten
- Bv. bij plankenkoorts dan voel ik mijn hart hevig kloppen, onregelmatig ademhalen. Dringend
moeten plassen. Dit is een autonome reactie van het lichaam, je wilt dit niet.
o = veranderingen in onze hormoonhuishouding

, Psychologie
- Bv. huid op huid contact laat de stresshormoon bij baby daalt en kalmerend hormoon stijgt. Bij de
mama wordt er door de geur van de baby oxytocine aangemaakt. Dat zorgt voor de melkproductie.
o = veranderingen in de hersenen (zie hc 5 stress “3 breinen”)
o Evolutionair nuttig (Darwin)
- Faciliteren van doelgerichte reacties
 Bv. Angst: meer bloed naar hart, hersenen; minder bloed naar spijsverteringsorganen
 = voorbereiding “fight of flight reactive ( zie WOT HC 5)
- Signaalfunctie
 Afschrikken van de aanvaller
 Bv. Kippenvel (zich groter tonen dan men werkelijk is), zweten, freeze-reactie.. (denk aan een
kat)
- Onduidelijk
 Bv. blozen bij schaamte
 Onwillekeurige smeekbede om vergiffenis als functie ?

o James-Lange-theorie
- Hoe belangrijk is ons lichaam ?




- Een emotie-oproepende stimulus veroorzaakt eerst een lichamelijke respons, die vervolgende
een emotie produceert.

2.2 Cognitieve interpretatie
o Canon-Bard-theorie
- Hoe belangrijk is onze cognitie ?



- Interpretatie van emotie
- Emotie leidt tot lichamelijke veranderingen

o Waarneming wordt mede bepaald door cognitieve schema’s ! (zie HC denken)
o Eerdere kennis en ervaring beïnvloedt wat we zien ( zie HC leren)
o Cognitieve schema’s bepalen de inschatting van de situatie

o Geen ‘of-of’, maar ‘en-en’…
- Bij sommige emoties is er geen lichamelijke
reactie waarneembaar : Bv apathie
- Soms worden we emotioneel zonder dat er
lichamelijke iets verandert : Bv. denken aan
overleden oma

2.3 Subjectieve gevoelens (betekenis)

o Experiment Schachter en Singer, 1962
- Deelnemers kregen een injectie “adrenaline” = “onrechte emotie”
- 1) deelnemers boos of euforisch; 2) geïnformeerd over het effect van de drug of niet
 Groep 1: “Mede-deelnemer” deed boos + geïnformeerd
 Groep 2: “Mede-deelnemer” deed boos + niet geïnformeerd
 Groep 3: “Mede-deelnemer” deed euforisch + geïnformeerd
 Groep 4: “Mede-deelnemer” deed euforisch + niet geïnformeerd

, Psychologie

 Als je geïnformeerd/de betekenis weet dat je iets anders gaat interpreteren & weet over de emotie geef je een andere reactie
 Als je geïnformeerd zijt dat u collega gelukkig is ga je er een andere/betekenis aan geven aan die emotie, dan als je niet bent geïnformeerd bent
 Als je weet dat je collega boos is, ga je er positiever mee om dan als je dat niet bent. Niet geïnformeerd--> dan ga je eerder negatiever reageren( je
denkt dan dat deze reactie echt is)
- Twee-factoren theorie van Schachter :
 Een emotie ontstaan uit de cognitieve interpretatie van zowel lichamelijke arousal
(factor 1) als de interpretatie die de persoon aan zijn omgeving geeft (factor 2)




Bv. Hyperventilatie : na lopen of in de zetel, je gaat e
andere betekenis aan geven. Weet van de context geeft
ervoor dat je het anders gaat interpreteren.




2.4 Gedragsmatige uiting/expressie

o Zijn gezichtsuitdrukkingen aangeboren ?
- Evidentie volgens Darwin :
 Expressies tussen mensen en dieren zijn vergelijkbaar
 Expressies zijn gelijk over volkeren heen
o Zijn gezichtsuitdrukkingen aangeleerd ?
- Alle gedrag is aangeleerd ( zie behaviorisme)
- Reactie op eugenetica : antropologen beweerden relativiteit van emotionele uitdrukkingen
o Ekman : Onderzoek naar universele emoties via cross-cultureel onderzoek en onderzoek bij blind
geboren kinderen
o Universele gezichtsuitdrukkingen van primaire emoties (Ekman, 1987)
- Expressief gedrag heeft een aantal kenmerken.
 Onechte emoties worden snel ontdekt door
anderen. Echte emoties zijn moeilijk te stoppen.
Als je kwaad bent, ga je miss nog liggen
mopperen, voor dat je helemaal bedaart.
 Onechte emoties kunnen snel gestopt worden.
Een beleefde glimlach zal ineens verdwijnen, terwijl een spontane glimlach
langzaamaan verdwijnt.
 Het is voor een deel mogelijk om echte emoties te beheersen . Zoals woede
- Hypothese gezichtsfeedback
 Je gezicht geeft een feedback naar je hersenen dat je bv. door een stylo tussen je
tanden iets beter gaat ervaren dan tussen je lippen omdat je precies lacht.
o Emotioneel handelen
- Valt samen met of volgt op expressief gedrag (bv. zwaaien naar een kennis volgt op
glimlachen)
- Meestal aangeleerd (zie HC Leren)
- Culturele verschillen komen voort uit leerprocessen
o Culturele verschillen in uitingsregels

, Psychologie
- Bv. experiment Ekman & Friesen (1975)
 Japanse en Amerikaanse deelnemers krijgen naar zeer emotionele film
 Alleen – conditie : geen verschil in gezichtsuitdrukkingen
 Aanwezigheid leider: Japanners veel minder emotioneel expressief da Amerikanen.
- Bv. Verschillen in begrafenisrituelen over de wereld
o Geen ‘of-of’, maar ‘en-en’
o Nature én nurture
2.5 Leren van emoties
o Leren van nuttige/functionele emoties
- Vb. angst voor het doen van een verkeersovertreding
- Vb. trots als je een goed punt hebt
- Vb. afkeer van iets waar schimmel op staat
- Vb. bang op grote hoogte zonder bescherming
o Leren van dysfunctionele emoties
- Vb. Verlangen naar een glas alcohol
- Vb. bang zijn voor liften
- Vb. boos worden als je je zin niet krijgt
- Vb. verdrietig als je alleen op je kamer

2.6 Leren van emoties: via KC