Verpleegkundig Advies B (VAD-B)
Een verpleegkundig advies gericht op het mantelzorgondersteuning in de
huisartsenpraktijk
Afbeelding 1: (Zorg voor beter, 2020).
Studentgegevens
Naam student: Rosalie van der Pol
Studentnummer: 456667
E-mail:
Praktijkleerplaats
Instelling: huisartsenpraktijk Keizersgracht.
Naam leercoach: Sabine Sablerolle
Opleiding
Naam opleiding: HBO-Verpleegkunde deeltijd, start februari 2020.
Opleidingsinstelling: Hogeschool Inholland Amsterdam.
Leercoach Inholland: Hettie de Jongh.
,Voorblad werkstuk
In te vullen door student:
Naam student Rosalie van der Pol
Studentnummer 456667
Klas DTF 20-B Amsterdam
Domein Verpleegkundig advies
Opleiding HBO-verpleegkunde bachelor
Variant (VT / DT / DU) Deeltijd
Jaar 2020/2021
Locatie Amsterdam
Titel werkstuk Een verpleegkundig advies gericht op het signaleren-
en ondersteunen van overbelasting van mantelzorgers
van patiënten met dementie in de huisartsenpraktijk.
Naam toets VAD-B
Toetscode 2019DTVA2A
Naam docent: Hettie de Jongh
Studiejaar 2020/2021
Toetsperiode Maart 2021
Kans Officiële eerste kans
Verklaring student Ik verklaar dat ik bij het onderzoek voor en het
schrijven van dit werkstuk niet heb geplagieerd,
gefraudeerd of anderszins in strijd met de Onderwijs-
en Examenregeling (OER) heb gehandeld.
Datum 24-03-2021
Handtekening
2
,Voorwoord
Mijn naam is Rosalie van der Pol en ik werk bij Quin dokters Amsterdam als praktijkondersteuner
somatiek (POH). Ik volg momenteel de studie Bachelor Verpleegkunde deeltijd, aan Hogeschool
Inholland op de locatie Amsterdam. De POH heeft voornamelijk zorg voor de chronische
patiëntengroepen in de huisartsenpraktijk. Hieronder vallen patiënten met diabetes mellitus type 2
(DM2), cardiovasculair risicomanagement( CVRM) en astma- en COPD. Ook is er ruimte voor stoppen
met roken en en ouderenzorg. Echter is er binnen Quin dokters Amsterdam geen gediplomeerde
POH die de opleiding POH ouderen heeft afgerond, waardoor er weinig achtergrondinformatie is
over de sectie ouderenzorg
Voor de opdracht Verpleegkundig Advies niveau B (officiële eerste kans) is er een adviesrapport
opgesteld. In dit onderzoek wordt er onderzocht welke interventies de POH bij Quin dokters
Amsterdam in kan zetten om mantelzorgondersteuning te kunnen bieden aan mantelzorgers van
patiënten met dementie. Deze mantelzorgondersteuning is gericht op signalering van overbelasting
en bij overbelasting de ondersteuning bieden die de mantelzorger nodig heeft.
Ik wil een aantal personen bedanken. In het bijzonder mijn stagebegeleider, namelijk Sabine
Sablerolle. Zij gaf mij elke keer weer concrete feedback en bracht haar eigen expertise waarmee ik
weer verder kon in mijn onderzoek. Ook wil ik de casemanager dementie bedanken voor het
uitgebreide en interessante interview, maar ook zeker alle 31 POH’s die de moeite hebben genomen
om mijn enquête in te vullen. Ook een bedankje aan een van de huisartsen bij Quin dokters
Amsterdam (Karmijn Binkhuysen). Karmijn heeft ook haar feedback gegeven en hieruit heb ik veel
geleerd, vooral over het schrijven van mijn discussie waar ik erg tegenop zag. Als laatste wil ik mijn
leercoach Hettie de Jongh bedanken voor de gegeven lessen van VAD-B en ook haar feedback- en
advies in mijn voortgang van het verpleegkundig advies niveau B.
Rosalie van der Pol
Hilversum, 24 maart 2021
3
, Samenvatting
Probleemanalyse
Het grootste probleem is dat er bij Quin dokters Amsterdam onvoldoende aandacht is voor
mantelzorgondersteuning voor mantelzorgers van patiënten met dementie. Er is tijd vrijgemaakt om
de ouderenzorg (waaronder patiënten met dementie) in kaart te brengen. Hieronder zal ook
mantelzorgondersteuning gaan vallen. In de huidige situatie wordt aangegeven dat POH’s
onvoldoende handvatten hebben om aan de slag te gaan om overbelasting te signaleren- en bij
overbelasting de mantelzorger te ondersteunen.
Vraagstelling
De centrale vraag die centraal staat in dit onderzoek: welke interventies kan de POH bij Quin dokters
Amsterdam inzetten om mantelzorgondersteuning te bieden aan mantelzorgers van patiënten met
dementie, gericht op signalering- en ondersteuning bij overbelasting?
Onderzoeksmethoden
Om te komen tot oplossingsrichtingen welke passend zijn bij de vraagstelling, zal er gebruik worden
gemaakt van de mixed methods research (Stolp, et al., 2014, p. 88). Dit betekent dat er gebruik zal
worden gemaakt van zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek. Er is voor deze methode gekozen
omdat dit passend is om de centrale vraag te beantwoorden. Het onderzoek is gesplitst in literatuur-
en praktijkonderzoek. Het literatuuronderzoek heeft plaatsgevonden middels search streams op
PubMed, Google Scholar en de bibliotheek van Hogeschool Inholland. In het praktijkonderzoek is er
een enquête verstuurd naar 35 POH’s in de regio Amsterdam. Daarnaast heeft er een interview met
een casemanager dementie plaatsgevonden.
Resultaten
Er is in de huisartsenpraktijken onvoldoende aandacht voor mantelzorgondersteuning. POH’s
hebben minder kennis over welke interventies ingezet kunnen worden om overbelasting te
signaleren dan welke ondersteunende interventies er ingezet kunnen worden om de mantelzorger
te ontlasten. Om aan de slag te kunnen gaan met mantelzorgondersteuning is scholing voor de POH
op het gebied van ziekte/aandoening en overbelasting/stress essentieel. Andere resultaten zijn dat
communicatieve vaardigheden bijdragen om mantelzorgondersteuning uit te kunnen voeren. Ook
komt uit literatuur- en praktijkonderzoek naar voren dat een meetinstrumenten bijdraagt om
overbelasting te meten (signaleren). Wetenschappelijk onderbouwde interventies die de
mantelzorger kan ondersteunen zijn psychosociale ondersteuning (online of face-to-face) en
respijtzorg. Psychosociale ondersteuning werkt goed in een groepsvorm samen met andere
lotgenoten en onder begeleiding van een professionele psycholoog.
Aanbevelingen
Er is een aanbeveling gegeven aan Quin dokters Amsterdam om mantelzorgondersteuning zelf te
gaan organiseren vanwege de ruimte- en tijd die vrijgemaakt is om dit te organiseren. Om de
mantelzorgondersteuning in goede banen te leiden wordt er geadviseerd om aan de POH’s
scholingen aan te bieden gericht op mantelzorgondersteuning en communicatieve vaardigheden.
Als deze scholing afgerond is, wordt geadviseerd dat de POH elke drie maanden in gesprek gaat met
de mantelzorger om te kijken hoe het met de mantelzorger gaat. Daarnaast wordt er geadviseerd
om samen met de mantelzorger elke 6 maanden de EDIZ-vragenlijst in te vullen om de draaglast van
de mantelzorger te meten en daarna goed te blijven monitoren. Bied na signalering van de
overbelasting ondersteuning toe in nauw overleg met de patiënt. Er wordt geadviseerd dat de POH
veel in gesprek moet blijven met de mantelzorger en hierbij educatie- en voorlichting te geven over
de rol - en verantwoordelijkheden als mantelzorger, maar ook over de draaglast- en kracht.
Geadviseerd wordt dat de POH interventies inzet in nauw overleg met de mantelzorger. De eerste
interventie die geadviseerd wordt ter ondersteuning van de mantelzorgers is om een
4
Een verpleegkundig advies gericht op het mantelzorgondersteuning in de
huisartsenpraktijk
Afbeelding 1: (Zorg voor beter, 2020).
Studentgegevens
Naam student: Rosalie van der Pol
Studentnummer: 456667
E-mail:
Praktijkleerplaats
Instelling: huisartsenpraktijk Keizersgracht.
Naam leercoach: Sabine Sablerolle
Opleiding
Naam opleiding: HBO-Verpleegkunde deeltijd, start februari 2020.
Opleidingsinstelling: Hogeschool Inholland Amsterdam.
Leercoach Inholland: Hettie de Jongh.
,Voorblad werkstuk
In te vullen door student:
Naam student Rosalie van der Pol
Studentnummer 456667
Klas DTF 20-B Amsterdam
Domein Verpleegkundig advies
Opleiding HBO-verpleegkunde bachelor
Variant (VT / DT / DU) Deeltijd
Jaar 2020/2021
Locatie Amsterdam
Titel werkstuk Een verpleegkundig advies gericht op het signaleren-
en ondersteunen van overbelasting van mantelzorgers
van patiënten met dementie in de huisartsenpraktijk.
Naam toets VAD-B
Toetscode 2019DTVA2A
Naam docent: Hettie de Jongh
Studiejaar 2020/2021
Toetsperiode Maart 2021
Kans Officiële eerste kans
Verklaring student Ik verklaar dat ik bij het onderzoek voor en het
schrijven van dit werkstuk niet heb geplagieerd,
gefraudeerd of anderszins in strijd met de Onderwijs-
en Examenregeling (OER) heb gehandeld.
Datum 24-03-2021
Handtekening
2
,Voorwoord
Mijn naam is Rosalie van der Pol en ik werk bij Quin dokters Amsterdam als praktijkondersteuner
somatiek (POH). Ik volg momenteel de studie Bachelor Verpleegkunde deeltijd, aan Hogeschool
Inholland op de locatie Amsterdam. De POH heeft voornamelijk zorg voor de chronische
patiëntengroepen in de huisartsenpraktijk. Hieronder vallen patiënten met diabetes mellitus type 2
(DM2), cardiovasculair risicomanagement( CVRM) en astma- en COPD. Ook is er ruimte voor stoppen
met roken en en ouderenzorg. Echter is er binnen Quin dokters Amsterdam geen gediplomeerde
POH die de opleiding POH ouderen heeft afgerond, waardoor er weinig achtergrondinformatie is
over de sectie ouderenzorg
Voor de opdracht Verpleegkundig Advies niveau B (officiële eerste kans) is er een adviesrapport
opgesteld. In dit onderzoek wordt er onderzocht welke interventies de POH bij Quin dokters
Amsterdam in kan zetten om mantelzorgondersteuning te kunnen bieden aan mantelzorgers van
patiënten met dementie. Deze mantelzorgondersteuning is gericht op signalering van overbelasting
en bij overbelasting de ondersteuning bieden die de mantelzorger nodig heeft.
Ik wil een aantal personen bedanken. In het bijzonder mijn stagebegeleider, namelijk Sabine
Sablerolle. Zij gaf mij elke keer weer concrete feedback en bracht haar eigen expertise waarmee ik
weer verder kon in mijn onderzoek. Ook wil ik de casemanager dementie bedanken voor het
uitgebreide en interessante interview, maar ook zeker alle 31 POH’s die de moeite hebben genomen
om mijn enquête in te vullen. Ook een bedankje aan een van de huisartsen bij Quin dokters
Amsterdam (Karmijn Binkhuysen). Karmijn heeft ook haar feedback gegeven en hieruit heb ik veel
geleerd, vooral over het schrijven van mijn discussie waar ik erg tegenop zag. Als laatste wil ik mijn
leercoach Hettie de Jongh bedanken voor de gegeven lessen van VAD-B en ook haar feedback- en
advies in mijn voortgang van het verpleegkundig advies niveau B.
Rosalie van der Pol
Hilversum, 24 maart 2021
3
, Samenvatting
Probleemanalyse
Het grootste probleem is dat er bij Quin dokters Amsterdam onvoldoende aandacht is voor
mantelzorgondersteuning voor mantelzorgers van patiënten met dementie. Er is tijd vrijgemaakt om
de ouderenzorg (waaronder patiënten met dementie) in kaart te brengen. Hieronder zal ook
mantelzorgondersteuning gaan vallen. In de huidige situatie wordt aangegeven dat POH’s
onvoldoende handvatten hebben om aan de slag te gaan om overbelasting te signaleren- en bij
overbelasting de mantelzorger te ondersteunen.
Vraagstelling
De centrale vraag die centraal staat in dit onderzoek: welke interventies kan de POH bij Quin dokters
Amsterdam inzetten om mantelzorgondersteuning te bieden aan mantelzorgers van patiënten met
dementie, gericht op signalering- en ondersteuning bij overbelasting?
Onderzoeksmethoden
Om te komen tot oplossingsrichtingen welke passend zijn bij de vraagstelling, zal er gebruik worden
gemaakt van de mixed methods research (Stolp, et al., 2014, p. 88). Dit betekent dat er gebruik zal
worden gemaakt van zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek. Er is voor deze methode gekozen
omdat dit passend is om de centrale vraag te beantwoorden. Het onderzoek is gesplitst in literatuur-
en praktijkonderzoek. Het literatuuronderzoek heeft plaatsgevonden middels search streams op
PubMed, Google Scholar en de bibliotheek van Hogeschool Inholland. In het praktijkonderzoek is er
een enquête verstuurd naar 35 POH’s in de regio Amsterdam. Daarnaast heeft er een interview met
een casemanager dementie plaatsgevonden.
Resultaten
Er is in de huisartsenpraktijken onvoldoende aandacht voor mantelzorgondersteuning. POH’s
hebben minder kennis over welke interventies ingezet kunnen worden om overbelasting te
signaleren dan welke ondersteunende interventies er ingezet kunnen worden om de mantelzorger
te ontlasten. Om aan de slag te kunnen gaan met mantelzorgondersteuning is scholing voor de POH
op het gebied van ziekte/aandoening en overbelasting/stress essentieel. Andere resultaten zijn dat
communicatieve vaardigheden bijdragen om mantelzorgondersteuning uit te kunnen voeren. Ook
komt uit literatuur- en praktijkonderzoek naar voren dat een meetinstrumenten bijdraagt om
overbelasting te meten (signaleren). Wetenschappelijk onderbouwde interventies die de
mantelzorger kan ondersteunen zijn psychosociale ondersteuning (online of face-to-face) en
respijtzorg. Psychosociale ondersteuning werkt goed in een groepsvorm samen met andere
lotgenoten en onder begeleiding van een professionele psycholoog.
Aanbevelingen
Er is een aanbeveling gegeven aan Quin dokters Amsterdam om mantelzorgondersteuning zelf te
gaan organiseren vanwege de ruimte- en tijd die vrijgemaakt is om dit te organiseren. Om de
mantelzorgondersteuning in goede banen te leiden wordt er geadviseerd om aan de POH’s
scholingen aan te bieden gericht op mantelzorgondersteuning en communicatieve vaardigheden.
Als deze scholing afgerond is, wordt geadviseerd dat de POH elke drie maanden in gesprek gaat met
de mantelzorger om te kijken hoe het met de mantelzorger gaat. Daarnaast wordt er geadviseerd
om samen met de mantelzorger elke 6 maanden de EDIZ-vragenlijst in te vullen om de draaglast van
de mantelzorger te meten en daarna goed te blijven monitoren. Bied na signalering van de
overbelasting ondersteuning toe in nauw overleg met de patiënt. Er wordt geadviseerd dat de POH
veel in gesprek moet blijven met de mantelzorger en hierbij educatie- en voorlichting te geven over
de rol - en verantwoordelijkheden als mantelzorger, maar ook over de draaglast- en kracht.
Geadviseerd wordt dat de POH interventies inzet in nauw overleg met de mantelzorger. De eerste
interventie die geadviseerd wordt ter ondersteuning van de mantelzorgers is om een
4
