samenvatting ouderenzorg

Veroudering van
bevolking –
uitdagingen voor
verpleegkundige
praktijk
1.Inleiding
 Toename 60+ers door stijging van levensverwachting en dalend geboortecijfer
 Veroudering dwingt om leeftijdsvriendelijk beleid vorm te geven
 Kwetsbaarheid bij ouderen is proces van opeenstapelen van lichamelijke, psychische en sociale
tekorten.
o In functioneren dat kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten
o Functiebeperkingen, overlijden, opname

2.Een kwestie van ontgroening en toename van
levensverwachting
Er zijn meer ouderen dan jongeren én de ouderen blijven ook langer leven.

2.1. Ontgroening van de bevolking
 Ontgroening van de bevolking betekent dat het aandeel van de jongeren (0-19 jaar) in de
totale bevolking jaar na jaar afneemt
 De ontgroening zal zich nog verder doorzetten in de toekomst.

2.2. Toename van de levensverwachting
 Gestegen levensverwachting betekent meer mensen gaan hogere leeftijd bereiken
 Vrouwen hoger dan mannen
 Kloof tussen mannen en vrouwen verkleint
 Belgische bevolkingsvooruitzichten voor 2017-2070 voorspellen levensverwachting toeneemt

2.3. Bevolking vergrijst en verzilvert
Vergrijzing: aandeel ouderen boven 65 in bevolking

Verzilvering: toenemende aandeel oudste ouderen 80 binnen de 65 jaar en ouder

Naar verwachting zal vergrijzingsgolf rond 2040 piek bereiken door uitdoven van
babyboomeffect

2.4. Ontgroening en vergrijzing visueel voorgesteld
 Veroudering van bevolking kunnen we afleiden uit leeftijdspiramide van België
 Leeftijdspiramide in 188 heeft echte piramide vorm  veel geboortes dus brede basis

1

, Leeftijdspiramide heeft in 2025 een profiel van verouderde bevolking  smalle basis door
ontgroening en minder scherpe top
 Toename ouderen zal tegen 2050 doorzetten en in verhouding zal groep 80plussers
toenemen




2

, 2.5. Ontgroening en vergrijzing genuanceerd
Brussels hoofdstedelijk gewest

 Brussels hoofdstedelijk gewest is jonger dan andere 2 gewesten
 Brussel heeft grootste deel 80 plussers  risico op kwetsbaarheid en zorgafhankelijkheid
 Vergrijzing is in Brussel ook meer gekleurd
 Toekomstige oudere generatie met nog meer diversiteit

Taak van verpleegkundige

 Meer en meer handelen in multiculturele zorgcontext
 Ouderen met migratieachtergrond zijn terughoudend om in te gaan op zorgaanbod
 Er is nood om zorgverlening toegankelijk te maken en kwaliteitsvol af te stemmen op
doelgroepen

Waals gewest: dichter bij het gemiddelde

Vlaams gewest: meer uitgesproken vergrijzing

De kust: sterkere vergrijzing  ouder worden van eigen babyboomers en van pensioen

 Huidige situatie aan de kust alleen is hoe België er binnen 5 jaar uitziet
 Diverse uitdagingen op vlak van zorg en leeftijdsvriendelijke woonomgevingen
o Minimaal sociaal netwerk bij pensioenmigranten
o Nood aan leeftijdsvriendelijke woonomgeving
o Hoge druk op diensten thuisverpleging en residentiële voorzieningen
o Hogere vraag naar zorgwerknemers terwijl beroepsactieve bevolking klein wordt in
West- Vlaanderen

Tussen 2017 en 2027: regio’s kust, Noord West- Vlaanderen en Limburg de 65+ers toenemen

Grootsteden: Gent, Brussel, Antwerpen, Leuven hebben in verhouding laagste aandeel 65+ers

 Dit komt door verjonging en multicultureel

3.Uitdagingen voor verpleegkundige praktijk
 Vergrijzing en verzilvering hebben gevolgen voor zorgsector
 Zorgvraag zal toenemen en evolueren

3.1. Oudere van de toekomst: noodzaak tot herziening
van zorg
Babyboomers van na WOII vormen belangrijk aandeel van bevolking en leveren ouderen van
toekomst

Taak van verpleegkundige

 Toekomstige generaties hebben kenmerken en noden die anders zijn dan huidige generatie
 Mondige ouderen van morgen betekent een hefboom om beeld en vooroordelen die er nog
heersen te wijzigen
 Omslag van aanbod gestuurd naar vraag gericht met oudere als regisseur van leven




3

, 3.2. Focus op gezond en actief ouder worden
 Worden steeds ouder en bij vele in goede gezondheid
 Door te werken aan betere gezondheid en gezondheidsverlies te beperken
 Preventie heeft sleutelrol en richt zich op voorkomen van ziekte, complicaties en vroegtijdige
sterfte
 Focus op behoud van kwaliteit van leven door eigen regie in ondersteuning

Taak van verpleegkundige

 Rol om ouderen te informeren en sensibiliseren over meerwaarde van gezonde levensstijl

3.3. Toename van chronische aandoeningen
 Risico hierop stijgt met leeftijd
 Prevalentie van multimorbiditeit neemt toe met ouder worden
 Chronische ziekten kunnen gevolgen meebrengen voor dagelijks functioneren

Taak van verpleegkundige

 Meerdere chronische aandoeningen aanwezig zijn bij oudere verhoogt complexiteit van
behandeling, verzorging en begeleiding

3.4. Toename van zorgvraag
 Leven langer en hebben doorgaans 1 of meerdere aandoeningen
 Langer gebruik maken van zorg en neemt zorgvraag toe
 Aantal personen met ernstige beperkingen bij activiteiten zal tegen 2050 80% zijn
 ADL en IADL ontstaan door
 Gevolg chronische aandoeningen COPD, hartfalen)
 Gevolg acute aandoening (hartinfarct, longontsteking)

Taak verpleegkundige

 In contact komen met tijdelijke of langdurige nood aan VP zorg bij ADL
 Ook meer en meer ouderen in revalidatiecentra’s, thuiszorg en andere afdelingen
 Leiden aan meerdere chronische en acute aandoeningen die bij elkaar horen of toepassen en
voor complicaties kunnen zorgen
 Verhoogt complexiteit en vraagt van VP uit kennis en inleving van symptomen tijdig de
signaliseren, beoordelen en behandelen

3.5. Toename van aantal personen met dementie
 Vergrijzing en verzilvering zorgen er voor dat dementie zal stijgen
 Kans op dementie neemt toe met leeftijd
 Tegen 2060 verwacht men in Vlaanderen een verdubbeling van dementie
 Internationale onderzoeken voorspellen minder sterke groei
 Doordat jongere gezonder leven en risico verkleinen

Taak als VP

 Dementie vriendelijke gemeenten en verdere groei in aanbod van basis zorg en
ondersteuning
 Inzicht in aandoening, belevingsgerichte benadering in stadia. Psychologische symptomen
optimaliseren



4