Volledige samenvatting Cursus Stijn Meuleman Ontwikkelingspsychologie

1 Bouwstenen voor een levenslooppsychologie

Levensloop = alles



1.1 Eerste steenlegging: startdefinitie van ontwikkelingspsychologie

Het vakgebied van de ontwikkelingspsychologie omvat de studie van de evolutie van het
normale functioneren/gedrag van het individu doorheen het leven.
Geïnteresseerd: in biologische achtergrond
Cognitieve achtergrond
Affectieve achtergrond
Sociale achtergrond



1.3 Hoekstenen: basisbegrippen en -inzichten in de psychologie
1.3.3 Differentiatie, integratie en organisatie

Differentiatie: motoriek betrekking op verfijningsproces.
Proces van integratie: samenwerking, verschillende domeinen van functioneren zich op
elkaar gaan richten.
Differentiatie en integratie leidt tot complexe vormen van gedrag.
Als mensen ouders worden kan differentiatie afnemen en ook het gedragsrepertoire door
veranderende geheugenprocessen.



1.3.5 Nature vs Nurture.

Ontwikkelingsverloop eerder aangestuurd door nurture (aangeleerd) of nature (aangeboren)

1.3.6 Continue versus discontinue kijk op ontwikkeling

Continue:
- de ontwikkeling verloopt geleidelijk, opbouwende lijn.
- Gedragsmogelijkheden komen voort uit en bouwen voort op eerder bestaande
mogelijkheden
- de verschillende ontwikkelingsdomeinen lopen niet synchroon

,Discontinue:
- Ontwikkeling verloopt in sprongen, soms abrupte veranderingen.
- Denken in termen van ontwikkelingsfasen.
Procontiue:
- geen plotse overgangen
- ontwikkeling in verschillend tempo
- geslachtelijke verschillen


Pro discontinue:
- makkelijker
- in fasen



1.4 De dragende muren: enkele fundamentele
ontwikkelingspsychologische theorieën.
1.4.2 Psychoseksuele ontwikkelingstheorie van Freud

 Arts
 Grondlegger van psychoanalyse, vertrekpunt van psychodynamische stroming
 theorie over het menselijk psychisch functioneren als een onderzoeks- en
behandelmethode
1.4.2.1 Basisprincipes en uitgangspunten


1ste model: Bewuste, Voorbewuste en Onbewuste
2de model: Es, Ich, en Über-Ich


Bewuste, voorbewuste en onbewuste
wil een beschrijving bieden van de plaats waar psychische fenomenen zich kunnen afspelen
bewuste:
 Hier en nu ervaringen
 Prikkels uit buitenwereld en binnenwereld
 Grens tussen binnen en buiten


Voorbewuste:
 Onder bewustzijnsdrempel bevinden
 Bewust maken door aandacht op te richten

,Onbewuste:
 Instincten
 Inhouden die het bewustzijn nooit toegang op zal hebben
 Versprekingen, dromen en kunstuitingen
 Kan via psychische stoornissen


Es, Ich en Über-Ich: driftvat, koorddanser en geweten
Wil hiermee basispersoonlijkheidsstructuur vatten


Es:
 Verzameling driften, komen tot uiting in verlangens
 Via biologische gronden, lust bevrediging bereiken en onlust vermijden
 Levensdrift: libido
 Doodsdrift: agressief-driftmatige
 Vat vol levens- en doodskrachten
 Zo snel mogelijk lusten bevredigen


Ich:
 Houdt rekening met eisen vanuit de realiteit en omgeving
 Aanvaart uitstel van lust
 Motoriek beheersen
 Maximum aan lustbevrediging mogelijk maken binnen über ich en reële wereld
 Gebruik maken van afweer en verdedigingsmechanismen  beschermen tegen
teveel onlust
 Mechanismen die helpen: verdringing, sublimatie, reactieformatie, ontkenning,..
 Speelt af op onbewuste niveau


Über ich:
 Verzameling van morele waarden
 Werkt deels bewust en deels onbewust


1.4.2.2 Model over de ontwikkeling


1ste levensjaar: volledig binnen ES  totaal beheerst door driftmatige.


Nieuwe eis vanuit omgeving naar zindelijkheid: lustprincipe wordt omgevormd tot
realiteitsprincipe, ICH uit het ES.
Goede gedoseerde frustratie
ICH: eerste 3 a 4 levensjaren

, Uit Ich wordt über ich gevormd: via geboden en verboden die de ouders aan het kind
voorhouden.
Oedipuscomplex: 3 à 5 jaar ervaart het kind heftige, liefdevolle gevoelens naar de ouders.
De gelijkslachtige ouder roept in het bijzonder ook sterke gevoelens van afgunst en rivaliteit
op bij het kind.
Die ouder staat exclusieve band met tegengeslacht in de weg.
Door grenzen aan te geven zal het kind zich identificeren met de gelijkslachtige ouder.
5 fasen:
Orale fase (0-1 jaar):
 Mond, zuigen, bijten voornaamste bron van lust
 Via mond verkennen kinderen de wereld
 Thema: onafhankelijkheid


Anale fase (1-3jaar):
 Interesse voor de ontlasting
 Ophouden en verwijderen van zijn uitwerpselen
 Pipi op potje
 Trots of angst voor verlies beleven.
 Wensen ouders inlossen
 Zindelijkheidstraining waarop het kind zijn ICH – ontwikkeling kan manifesteren.
 Thema: controle


Fallische/oedipale fase (3-5/6jaar):
 Fascinatie voor verschillen tussen seksen
 Oedipuscomplex
 Thema: Leren omgaan met fundamentele relationele gevoelens.


Latentiefase (5/6-12jaar):
 ruwe driftmatige
 verdedigingsmechanismen en reactieformatie actief
 sublimatie: driften uiten die sociaal geaccepteerd/gewaardeerd worden
 reactieformatie: overdreven tegenovergestelde gedragingen/houdingen vertonen


genitale fase (vanaf 12 jaar):
 driftmatige aan de orde
 intense gevoelens van liefde buiten gezin


mogelijke problemen: