Strafrecht – arrestenlijst
Toepassen: ken de rechtsregel uit je hoofd + je moet hem kunnen opschrijven + en je moet hem
kunnen toepassen op de casus.
Kennen: weet bij welk artikel/onderwerp het arrest hoort + en waar het over gaat.
Letale longembolie
Hoort bij: Causaliteit, omdat hier voor het eerst het criterium voor redelijke toerekening wordt
gebruikt.
Een dronken man rijd een andere auto aan. De inzittende beland in het ziekenhuis en overlijd 12
dagen later aan een longembolie. De vraag is of de dronken man nu verantwoordelijk is voor de dood
van de man? Volgens de hoge raad wel, omdat de longembolie het gevolg was van het letsel dat de
automobilist had opgelopen tijdens het ongeluk.
Verpleegster
Hoort bij: Onbewuste culpa (de persoon had moeten weten, maar had niet door dat hij zo
onvoorzichtig bezig was.)
Een verpleegster geeft een verkeerd flesje vloeistof aan een dokter die het inspuit bij de patiënt. De
patiënt overlijd daardoor. De verpleegster had niet door dat ze iets fout deed en had niet de
bedoeling maar toch is door haar schuld iemand overleden.
Aanmerkelijke kans
Hoort bij: Voorwaardelijke opzet (wanneer je bijvoorbeeld zo gefocust bent op een doel dat je de
aanmerkelijk kans voor lief neemt/op de koop toe neemt, dat door jou gedraging andere gevolgen in
werking treden.) ook wel opzet met mogelijkheid bewustzijn.
Een man vliegt vanuit het buitenland naar Schiphol. Op Schiphol worden zijn twee koffers
gecontroleerd en het blijkt dat er in beide koffers een dubbele deksel en bodem zit, met daarin in
totaal 4,8 kilo heroïne. De man verklaart tegen de politie dat hij de twee koffers te leen heeft
gekregen van een man in het buitenland. In de koffers had de man uit het buitenland al enkele
kledingstukken gestopt, en de man die naar Schiphol vloog had hier zijn eigen spullen aan
toegevoegd. De rechtbank en het hof veroordelen de man beide tot zes jaar gevangenisstraf wegens
het opzettelijk in strijd handelen met het verbod. In cassatie verweert de man zich door te stellen dat
het bestanddeel opzet niet bewezen kan worden. De Hoge Raad stelt dat er in casu moet worden
gekeken of er sprake is van voorwaardelijk opzet. Het had de man moeten opvallen dat de deksels en
bodems van de koffers dikker en zwaarder waren dan normaal het geval is bij dergelijke koffers.
Bovendien is het algemeen bekend dat drugs in bodems en deksels van koffers wordt verborgen.
Omdat de man ondanks deze omstandigheden de koffers niet aan een nader onderzoek heeft
onderworpen, heeft hij zich willens en wetens aan de aanmerkelijke kans dat er in de koffers drugs
verborgen zat blootgesteld
Rechtsregel: heeft de persoon zich willen en wetens blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat het
gevolg zou intreden.
, Thomas bremenhaven arrest: (in de les zij de lerares dat je deze ook moet kennen voor de toets
maar stond niet in de lijst van het werk boek.)
Hoort bij: Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn (het is zeker dat door het handelen andere
gevolgen intreden dan waar het handelen zich op richt, maar de dader neemt deze voor lief.)
Een man wil een van zijn boten tot zinken brengen om zo het verzekeringsgeld te kunnen innen. Hij
plaatst een bom aan boort en wil dat deze buiten de haven af gaat. Er gaat alleen iets mis en hij
ontploft al in de haven. Er komen meerde mensen om het leven. De man zegt dat hij helemaal niet
wilde dat hij binnen de haven af ging, maar daar buiten pas. Volgens de rechters is hij dan nog steeds
schuldig omdat hij de doden die bij die ontploffing zeker ook zouden volgen, voor lief had genomen.
Porsche
Hoort bij: Bewuste culpa (verwijtbaar aanmerkelijk onvoorzichtig maar schat de risico’s van zijn
handelen te positief in.)
Een man was met een vriend in zijn Porsche gestapt nadat hij in een kroeg meerdere glazen bier had
gedronken. De man reed ongeveer 120 kilometer per uur op een weg waar maximaal 80 kilometer
per uur was toegestaan en deed hierbij enkele gevaarlijke inhaalmanoeuvres. Als de man een
volgende inhaalmanoeuvre wil doen, gaat het echter mis. De Porsche botst frontaal op een
tegenligger. De vier inzittenden van de tegenligger en de vriend van de man komen allen om het
leven. De man werd vervolgd voor doodslag, meermalen gepleegd. Het hof stelde dat er in casus
sprake was van voorwaardelijk opzet omdat de man onder invloed van alcohol met hoge snelheid
reed, twee keer door rood was gereden en gevaarlijke inhaalmanoeuvres had uitgevoerd. De Hoge
Raad stelt dat de man door zijn handelwijze ook zelf een aanmerkelijke kans had om te komen te
overlijden. Naar ervaringsregels(normaliseren) is het niet waarschijnlijk dat een verdachte de
aanmerkelijke kans op een frontale botsing, met de kans dat hij zelf zou komen te overlijden, op de
koop toe neemt. Er is dus geen sprake van voorwaardelijke opzet. Voorts blijkt uit de bewijsmiddelen
dat de man sommige inhaalmanoeuvres heeft afgebroken, kennelijk omdat hij een botsing wilde
vermijden. Nu de man de fatale inhaalmanoeuvre echter niet heeft afgebroken, kan men hieruit
afleiden dat hij er kennelijk van uit ging dat deze inhaalmanoeuvre niet tot een botsing zou leiden.
Voor de vaststelling van voorwaardelijk opzet moet gekeken worden naar de omstandigheden van
het geval en naar eventuele contra-indicaties. Wanneer contra-indicaties er duidelijk op wijzen dat
de verdachte het gevolg heeft willen voorkomen (in casus: afbreken van eerdere inhaalmanoeuvres),
is er geen sprake van voorwaardelijk opzet, maar van bewuste schuld.
Rechtsregel: Er is geen sprake van (voorwaardelijke) opzet omdat uit ervaringsregels blijkt dat het
niet waarschijnlijk is dat iemand het risico voor het verliezen van zijn eigen leven op de koop toe
neemt, en omdat uit de voorgaande afgebroken inhaalmanoeuvres blijkt dat de man niet wilde dat
het tot een botsing kwam en dat hij het risico van zijn handelen te positief inschatten.
(origineel: naar ervaringsregels niet waarschijnlijk is dat de verdachte de aanmerkelijke kans dat een
frontale botsing met een tegemoetkomende auto zal plaatsvinden, en hij als gevolg van zijn
gedraging zelf het leven zal verliezen, eveneens op de koop toe neemt. Gelet op het even
overwogene en in aanmerking genomen dat de gebezigde bewijsmiddelen inhouden dat de
verdachte meermalen – kennelijk om een botsing te vermijden – een ingezette inhaalmanoeuvre
heeft afgebroken vooraleer de in de bewezenverklaring bedoelde fatale inhaalmanoeuvre uit te
voeren.)
Toepassen: ken de rechtsregel uit je hoofd + je moet hem kunnen opschrijven + en je moet hem
kunnen toepassen op de casus.
Kennen: weet bij welk artikel/onderwerp het arrest hoort + en waar het over gaat.
Letale longembolie
Hoort bij: Causaliteit, omdat hier voor het eerst het criterium voor redelijke toerekening wordt
gebruikt.
Een dronken man rijd een andere auto aan. De inzittende beland in het ziekenhuis en overlijd 12
dagen later aan een longembolie. De vraag is of de dronken man nu verantwoordelijk is voor de dood
van de man? Volgens de hoge raad wel, omdat de longembolie het gevolg was van het letsel dat de
automobilist had opgelopen tijdens het ongeluk.
Verpleegster
Hoort bij: Onbewuste culpa (de persoon had moeten weten, maar had niet door dat hij zo
onvoorzichtig bezig was.)
Een verpleegster geeft een verkeerd flesje vloeistof aan een dokter die het inspuit bij de patiënt. De
patiënt overlijd daardoor. De verpleegster had niet door dat ze iets fout deed en had niet de
bedoeling maar toch is door haar schuld iemand overleden.
Aanmerkelijke kans
Hoort bij: Voorwaardelijke opzet (wanneer je bijvoorbeeld zo gefocust bent op een doel dat je de
aanmerkelijk kans voor lief neemt/op de koop toe neemt, dat door jou gedraging andere gevolgen in
werking treden.) ook wel opzet met mogelijkheid bewustzijn.
Een man vliegt vanuit het buitenland naar Schiphol. Op Schiphol worden zijn twee koffers
gecontroleerd en het blijkt dat er in beide koffers een dubbele deksel en bodem zit, met daarin in
totaal 4,8 kilo heroïne. De man verklaart tegen de politie dat hij de twee koffers te leen heeft
gekregen van een man in het buitenland. In de koffers had de man uit het buitenland al enkele
kledingstukken gestopt, en de man die naar Schiphol vloog had hier zijn eigen spullen aan
toegevoegd. De rechtbank en het hof veroordelen de man beide tot zes jaar gevangenisstraf wegens
het opzettelijk in strijd handelen met het verbod. In cassatie verweert de man zich door te stellen dat
het bestanddeel opzet niet bewezen kan worden. De Hoge Raad stelt dat er in casu moet worden
gekeken of er sprake is van voorwaardelijk opzet. Het had de man moeten opvallen dat de deksels en
bodems van de koffers dikker en zwaarder waren dan normaal het geval is bij dergelijke koffers.
Bovendien is het algemeen bekend dat drugs in bodems en deksels van koffers wordt verborgen.
Omdat de man ondanks deze omstandigheden de koffers niet aan een nader onderzoek heeft
onderworpen, heeft hij zich willens en wetens aan de aanmerkelijke kans dat er in de koffers drugs
verborgen zat blootgesteld
Rechtsregel: heeft de persoon zich willen en wetens blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat het
gevolg zou intreden.
, Thomas bremenhaven arrest: (in de les zij de lerares dat je deze ook moet kennen voor de toets
maar stond niet in de lijst van het werk boek.)
Hoort bij: Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn (het is zeker dat door het handelen andere
gevolgen intreden dan waar het handelen zich op richt, maar de dader neemt deze voor lief.)
Een man wil een van zijn boten tot zinken brengen om zo het verzekeringsgeld te kunnen innen. Hij
plaatst een bom aan boort en wil dat deze buiten de haven af gaat. Er gaat alleen iets mis en hij
ontploft al in de haven. Er komen meerde mensen om het leven. De man zegt dat hij helemaal niet
wilde dat hij binnen de haven af ging, maar daar buiten pas. Volgens de rechters is hij dan nog steeds
schuldig omdat hij de doden die bij die ontploffing zeker ook zouden volgen, voor lief had genomen.
Porsche
Hoort bij: Bewuste culpa (verwijtbaar aanmerkelijk onvoorzichtig maar schat de risico’s van zijn
handelen te positief in.)
Een man was met een vriend in zijn Porsche gestapt nadat hij in een kroeg meerdere glazen bier had
gedronken. De man reed ongeveer 120 kilometer per uur op een weg waar maximaal 80 kilometer
per uur was toegestaan en deed hierbij enkele gevaarlijke inhaalmanoeuvres. Als de man een
volgende inhaalmanoeuvre wil doen, gaat het echter mis. De Porsche botst frontaal op een
tegenligger. De vier inzittenden van de tegenligger en de vriend van de man komen allen om het
leven. De man werd vervolgd voor doodslag, meermalen gepleegd. Het hof stelde dat er in casus
sprake was van voorwaardelijk opzet omdat de man onder invloed van alcohol met hoge snelheid
reed, twee keer door rood was gereden en gevaarlijke inhaalmanoeuvres had uitgevoerd. De Hoge
Raad stelt dat de man door zijn handelwijze ook zelf een aanmerkelijke kans had om te komen te
overlijden. Naar ervaringsregels(normaliseren) is het niet waarschijnlijk dat een verdachte de
aanmerkelijke kans op een frontale botsing, met de kans dat hij zelf zou komen te overlijden, op de
koop toe neemt. Er is dus geen sprake van voorwaardelijke opzet. Voorts blijkt uit de bewijsmiddelen
dat de man sommige inhaalmanoeuvres heeft afgebroken, kennelijk omdat hij een botsing wilde
vermijden. Nu de man de fatale inhaalmanoeuvre echter niet heeft afgebroken, kan men hieruit
afleiden dat hij er kennelijk van uit ging dat deze inhaalmanoeuvre niet tot een botsing zou leiden.
Voor de vaststelling van voorwaardelijk opzet moet gekeken worden naar de omstandigheden van
het geval en naar eventuele contra-indicaties. Wanneer contra-indicaties er duidelijk op wijzen dat
de verdachte het gevolg heeft willen voorkomen (in casus: afbreken van eerdere inhaalmanoeuvres),
is er geen sprake van voorwaardelijk opzet, maar van bewuste schuld.
Rechtsregel: Er is geen sprake van (voorwaardelijke) opzet omdat uit ervaringsregels blijkt dat het
niet waarschijnlijk is dat iemand het risico voor het verliezen van zijn eigen leven op de koop toe
neemt, en omdat uit de voorgaande afgebroken inhaalmanoeuvres blijkt dat de man niet wilde dat
het tot een botsing kwam en dat hij het risico van zijn handelen te positief inschatten.
(origineel: naar ervaringsregels niet waarschijnlijk is dat de verdachte de aanmerkelijke kans dat een
frontale botsing met een tegemoetkomende auto zal plaatsvinden, en hij als gevolg van zijn
gedraging zelf het leven zal verliezen, eveneens op de koop toe neemt. Gelet op het even
overwogene en in aanmerking genomen dat de gebezigde bewijsmiddelen inhouden dat de
verdachte meermalen – kennelijk om een botsing te vermijden – een ingezette inhaalmanoeuvre
heeft afgebroken vooraleer de in de bewezenverklaring bedoelde fatale inhaalmanoeuvre uit te
voeren.)
