Samenvatting hoofdstuk 2 aardrijkskunde 5VWO buiteNland

vloeibare buitenkern. Om de kern zit de

Aardrijkskunde aardmantel met daarin traag stromend
zwaar gesteente. Deze beweging heet
convectiestroming. Tussen de 100-200 km

hoofdstuk 2 diepte is er een gedeeltelijk gesmolten laag, de
asthenosfeer. De buitenkant van de aarde
heet de aardkorst of lithosfeer.
De opbouw van de
aarde
Een verschrompelde appel?

Onderzoek van de oceaanbodem heeft veel
informatie gegeven over het bewegen van de
contineten en de oceaanbodem.

Twee soorten aardkorst

Het grootste gedeelte van de aardkorst is de
oceaanbodem. Deze bodem ligt 4 km lager
dan de continentale korst. Dit komt doordat de
oceaanbodem bestaat uit zwaardere basalt
en continenten uit lichtere graniet. De
aardkorst drijft op de aardmantel. In het
midden van de (Atlantische) oceanen ligt een
onderwatergebergte genaamd de
midoceanische rug (75000 km lang).
Diepzeetroggen zijn diepe kloven in de oceaan
langs de randen van de Grote Oceaan.

De aarde gescand

Het is onmogelijk om dieper dan 10 km binnen
de aarde te dringen, dus zijn er een aantal
manieren bedacht om de opbouw van de
aarde te onderzoeken. Door trillingen van
aardbevingen die dwars door de aarde gaan
kunnen onderzoekers zien hoe de aarde van
binnen is opgebouwd. De snelheid en richtingen
van de trillingen worden beïnvloed door de
eigenschappen van het gesteente
(temperatuur, vloeibaarheid en dichtheid). Het
midden van de aarde heet de aardkern en is
6400 km diep en 5000 graden. De aardkern
heeft een vaste binnenkern door de hoge druk
van het gewicht met daaromheen een

, bestaan en zelfs aangroeien. Dit gebeurd

Aardrijkskunde dankzij het proces van subductie. Een deel
van het wegduikende basalt wordt samen met
water omgesmolten tot een nieuw en lichter

hoofdstuk 2 gesteente dat opstijgt en zich toevoegt aan
het continent.

Platentektoniek
Drie soorten plaatbewegingen

De aardkorst is verdeeld in aardkorstplaten
(continent of oceaanbodem) en deze bewegen
langzaam.

1. Convergente beweging: Platen
bewegen naar elkaar toe en botsen.
De zwaardere oceaanbodem duikt
onder het continent de mantel in. Dit
De drijvende kracht
heet subductie. Op de grens ontstaan Niemand twijfelt meer aan de theorie van de
diepzeetroggen. platentektoniek. De snelheid van het bewegen
2. Divergente beweging: Platen bewegen van de platen verschilt elk jaar. Deze
uit elkaar. Er ontstaat een scheur en verschillen in snelheid zorgen ervoor dat men
deze word gevuld met vloeibaar lava. niet zeker weet welk mechanisme de
Door het stollen hiervan ontstaat plaatbeweging aandrijft. Men gaat vaak uit
nieuwe oceaanbodem bij de van de theorie van de convectiestromen. De
midoceaanische rug. Ook wel de platen bewegen mee op de stroming van het
spreidingszone genoemd. magma in de mantel. Dit is nog nooit
3. Transforme beweging: Platen aangetoond en verklaard de snelheid niet. Ook
bewegen tegen elkaar in de gaat men uit dat er vanuit de midoceanische
tegengestelde richting. rug een duwkracht ontstaat als gevolg van
lava dat op deze plek uit de aarde vloeit. De
duwkracht en zwaartekracht zorgen ervoor
dat de oceanische plaat beweegt.
Aangekomen bij de subductiezone is de
oceaanbodem oud, afgekoeld en door
inkrimpen zwaarder geworden. Hierdoor word
het naar beneden getrokken. Als gevolg
hiervan ontstaat er een trekkracht op de rest
van de oceanische plaat.
Recycling van de oceaanbodem

Het aangroeien van oceaanbodem word
gecompenseerd door het verdwijnen van
oceaanbodem bij een subductiezone. Dit is het
tegenovergestelde van continenten die blijven