WELZIJN EN VEILIGHEID OP HET WERK
1. Inleiding
Verplichting WG: nodige maatregelen treffen ter bevordering vh welzijn vd WN’ers bij de uitvoering van
hun werk.
Nood aan gestructureerde & systematische aanpak
Welzijnswet: basiswet op het vlak vd veiligheid & gezondheid op het werk
Schept kader waarin uitvoeringsbesluiten genomen worden
Uitvoeringsbesluiten gebundeld in Codex over het welzijn op het werk
Vroege ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
r Vroegere codificatie van voorschriften inzake arbeidsveiligheid- en gezondheid
Voornamelijk gedetailleerde middelenvoorschriften
Nu De welzijnswet en de Codex Welzijn op het Werk (in werking sinds 12 juni 2017)
Minder uitvoerig omschreven technische voorschriften
Lossere structuur (voornamelijk rechtsnormen waaraan de WG op zijn eigen manier concrete
invulling kan geven)
Alle verschillende besluiten samen in één wetboek
Zorgt ervoor dat alle stakeholders over één enkel instrument beschikken, waarin alle relevante
reglementaire bepalingen betreffende het welzijn vd WN’ers zijn gebundeld.
Structuur Codex: zie cursus p. 3-4 (bestaat uit verschillende boeken met titels, per thema)
Verken de site van FOD WASO: wat is de nationale strategie voor welzijn op het werk?
FOD WASO: federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid & sociaal overleg
De Belgische nationale strategie Welzijn op het werk bepaalt de context van het beleid van de FOD
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, van de Minister van Werk en van alle stakeholders die
betrokken zijn bij het welzijnsbeleid in de ondernemingen.
Het stelt een aantal strategische en operationele doelstellingen vast voor de komende 4 à 5 jaar en
bepaalt welke acties dienen ondernomen te worden om deze doelstellingen te behalen. Het is de
uitvoering in België van het strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk.
Wat doet een preventieadviseur?
Hij staat de WG bij inzake de toepassing van de maatregelen bedoeld in de welzijnswet.
Adviserende functie ten opzichte van de WG & WN’ers.
Vervullen hun opdrachten in volledige onafhankelijkheid ten opzichte van de WG & WN’ers.
1.1. Achtergrond welzijnsbeleid
Zorgt voor het waarborgen van een ‘goede’ toestand en het voorkomen van alle vormen van schade.
Redenen wrm veiligheid in een werkomgeving zo belangrijk is:
Humanitaire, sociaal- Voorkoming van alle vormen van schade aan WN’ers is een elementaire
maatschappelijke humanitaire plicht voor iedereen (zeker bij uitvoeren verantwoordelijke functie)
redenen Humanitaire redenen staan op de eerste plaats.
Niet enkel leed voor bedrijfsleiding, maar ook collega’s, oversten en
familieleden vd betrokken persoon.
Gevolgen ongeval/ziekte kunnen op sociaal vlak zeer verschillend zijn.
slachtoffer: tijdelijk/permanent vermindering lichamelijke validiteit
Gevolgen kunnen zowel op psychisch als moreel vlak belangrijk zijn.
belangrijk ihkv werk, vrije tijd en eigen zelfredzaamheid
nabestaanden, vrienden & kennissen vh slachtoffer eerder psychisch leed
1
, Juridische redenen Bepaalde inbreuken kunnen strafrechtelijk of burgerrechtelijk bestraft
worden.
Vloeit voort uit schending leefregels met oog op orde vr/d leefbaarheid
vd gemeenschap.
Ter verantwoording geroepen enkel indien de misdrijven/straffen
ondubbelzinnig bij wet werden bepaald (nullum crimen, nulla poena sine lege)
Burgerlijke aansprakelijkheid: veroorzaker moet nadelige gevolgen van
zijn foutief handelen herstellen (vb: schade).
Financieel- Zowel voor slachtoffers en hun omgeving, als voor de WG is een
economische arbeidsongeval een dure kwestie. Het kost handenvol geld.
redenen Belangrijk: realistische overweging maken tussen enerzijds het
garanderen van veiligheid en anderzijds de kostprijs van de
veiligheidsbevorderende maatregelen.
jaren inspanningen om werktaak naar behoren uit te voeren, ze hebben expertise
opgebouwd.
wnr WN’ers omwille van arbeidsongeval moeten stoppen of veranderen van taak,
gaat hun deskundigheid & ervaring verloren (kost veel geld!!)
1.2. Welzijnswet
Wet welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (= welzijnswet, 4 augustus 1996)
Als WG van belang om welzijn van WN’ers te garanderen. Hij heeft de algemene verplichting om de
nodige maatregelen te treffen ter bevordering van het welzijn van de WN’ers bij de uitvoering van
hun werk gestructureerde & systematische aanpak via de welzijnswet.
= basiswet op het vlak van de veiligheid en de gezondheid op het werk.
Gebundeld in de Codex over het welzijn op het werk.
Vroege ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
r Vroegere codificatie van voorschriften inzake arbeidsveiligheid- en gezondheid
Voornamelijk gedetailleerde middelenvoorschriften
Nu De welzijnswet en de Codex Welzijn op het Werk (in werking sinds 12 juni 2017)
Minder uitvoerig omschreven technische voorschriften
Lossere structuur (voornamelijk rechtsnormen waaraan de WG op zijn eigen manier concrete
invulling kan geven)
Alle verschillende besluiten samen in één wetboek
Zorgt ervoor dat alle stakeholders over één enkel instrument beschikken, waarin alle relevante
reglementaire bepalingen betreffende het welzijn vd WN’ers zijn gebundeld.
Structuur Codex: zie cursus p. 3-4 (bestaat uit verschillende boeken met titels, per thema)
Toepassing op 7 domeinen:
o Arbeidsveiligheid
o Bescherming van de gezondheid van de werknemer op het werk
o Psychosociale aspecten van het werk
o Ergonomie
o Arbeidshygiëne
o Verfraaiing van de arbeidsplaatsen
o Leefmilieu
2
, 2. Beleid omtrent welzijn van werknemers op het werk
Naast de mens als individu, worden ook ondernemingen en inrichtingen geconfronteerd met risico’s.
Diverse maatschappelijke en technologische ontwikkelingen hebben gezorgd voor een verbetering van
de kwaliteit van het leven, maar ook voor grote toename in complexiteit en omvang van risico’s.
Welzijn WN’ers garanderen: via doelgerichte aanpak & werkwijze, onder de vorm van een systeem.
Art. 5 welzijnswet: WG moet nodige maatregelen treffen ter bevordering vh welzijn vd WN’ers bij de
uitvoering van hun werk. Dat realiseert hij adhv:
Nood aan gestructureerde & systematische aanpak
Een doordacht veiligheidsbeleid dat aangeeft waarvoor het bedrijf staat op vlak van veiligheid
(beleidsverklaring).
Een risico-inventarisatie & evaluatie die aangeeft waar het bedrijf staat op een bepaald moment.
Een globaal preventieplan dat duidelijk maakt waar de onderneming over 5 jaar wil staan op vlak
van welzijn op het werk.
Een jaaractieplan dat jaarlijks aangeeft wat de organisatie zal realiseren om de doelstellingen te
behalen uit het globaal preventieplan.
Waarborgen welzijn op het werk maakt deel uit van een globaal beleid: het preventiebeleid
Dit beleid is gericht op de voorkoming van alle schadeongevallen (niet enkel ongevallen) en risico’s
voor de veiligheid en de gezondheid van de mens.
Kern: voorzien van risico’s die aanleiding kunnen geven tot schade.
Doel: uitschakelen van onaanvaardbare risico’s of het beperken vd risico’s tot aanvaardbaar peil.
Kenmerken:
o Structurele aanpak + multidisciplinaire benadering, gesteund op motivering & aanbeveling
om meest efficiënte oplossingen voor te stellen en vele problemen aan te pakken
Ontwikkelen, evalueren & bijsturen instrument vr/d bevordering vd veiligheid, gezondheid & het
welzijn in de onderneming.
Voorwaarde: moet ingebed zitten en onderdeel uitmaken vh algemeen ondernemingsbeleid.
Gebaseerd op elementen: samenwerking, informatie & communicatie.
Slagen: sterk afhankelijk vd preventiedeskundigen en -adviseurs
Ondersteuning + doelstelling in praktijk brengen: leidinggevenden (hiërarchische lijn)
Wnr spreken we van een efficiënt preventiebeleid? Volgende voorwaarden zijn cruciaal:
Preventiebeleid wordt vanuit de hoogste directie gevoerd.
Hiërarchische lijn heeft inzicht in dit beleid en voert het uit.
Bestaande krachten vd hiërarchische lijn worden gebruikt om het beleid uit te voeren. Op die
manier wordt de veiligheid niet als een parallelle activiteit aanzien en wordt dus niet als
ondernemingsvreemd ervaren.
De diensten voor preventie en bescherming kunnen, door hun juiste positie en met hun kennis en
vaardigheden, hun opdracht in de onderneming degelijk vervullen. De kennis vd
ondernemingssituatie is hierbij uiterst belangrijk.
Het comité voor preventie en bescherming op het werk is een belangrijk overlegorgaan met een
controlerende en adviserende functie en moet dus zijn bijdrage leveren.
Alle betrokkenen, dus alle WN’ers, werken samen in het kader van dit beleid.
2.1. Dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS)
2.1.1. Situering in de reglementering
Kent zijn oorsprong in de welzijnswet in titel 1 vd
CODEX- titel 1: Algemene beginselen – Hfdst. III.
3
1. Inleiding
Verplichting WG: nodige maatregelen treffen ter bevordering vh welzijn vd WN’ers bij de uitvoering van
hun werk.
Nood aan gestructureerde & systematische aanpak
Welzijnswet: basiswet op het vlak vd veiligheid & gezondheid op het werk
Schept kader waarin uitvoeringsbesluiten genomen worden
Uitvoeringsbesluiten gebundeld in Codex over het welzijn op het werk
Vroege ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
r Vroegere codificatie van voorschriften inzake arbeidsveiligheid- en gezondheid
Voornamelijk gedetailleerde middelenvoorschriften
Nu De welzijnswet en de Codex Welzijn op het Werk (in werking sinds 12 juni 2017)
Minder uitvoerig omschreven technische voorschriften
Lossere structuur (voornamelijk rechtsnormen waaraan de WG op zijn eigen manier concrete
invulling kan geven)
Alle verschillende besluiten samen in één wetboek
Zorgt ervoor dat alle stakeholders over één enkel instrument beschikken, waarin alle relevante
reglementaire bepalingen betreffende het welzijn vd WN’ers zijn gebundeld.
Structuur Codex: zie cursus p. 3-4 (bestaat uit verschillende boeken met titels, per thema)
Verken de site van FOD WASO: wat is de nationale strategie voor welzijn op het werk?
FOD WASO: federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid & sociaal overleg
De Belgische nationale strategie Welzijn op het werk bepaalt de context van het beleid van de FOD
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, van de Minister van Werk en van alle stakeholders die
betrokken zijn bij het welzijnsbeleid in de ondernemingen.
Het stelt een aantal strategische en operationele doelstellingen vast voor de komende 4 à 5 jaar en
bepaalt welke acties dienen ondernomen te worden om deze doelstellingen te behalen. Het is de
uitvoering in België van het strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk.
Wat doet een preventieadviseur?
Hij staat de WG bij inzake de toepassing van de maatregelen bedoeld in de welzijnswet.
Adviserende functie ten opzichte van de WG & WN’ers.
Vervullen hun opdrachten in volledige onafhankelijkheid ten opzichte van de WG & WN’ers.
1.1. Achtergrond welzijnsbeleid
Zorgt voor het waarborgen van een ‘goede’ toestand en het voorkomen van alle vormen van schade.
Redenen wrm veiligheid in een werkomgeving zo belangrijk is:
Humanitaire, sociaal- Voorkoming van alle vormen van schade aan WN’ers is een elementaire
maatschappelijke humanitaire plicht voor iedereen (zeker bij uitvoeren verantwoordelijke functie)
redenen Humanitaire redenen staan op de eerste plaats.
Niet enkel leed voor bedrijfsleiding, maar ook collega’s, oversten en
familieleden vd betrokken persoon.
Gevolgen ongeval/ziekte kunnen op sociaal vlak zeer verschillend zijn.
slachtoffer: tijdelijk/permanent vermindering lichamelijke validiteit
Gevolgen kunnen zowel op psychisch als moreel vlak belangrijk zijn.
belangrijk ihkv werk, vrije tijd en eigen zelfredzaamheid
nabestaanden, vrienden & kennissen vh slachtoffer eerder psychisch leed
1
, Juridische redenen Bepaalde inbreuken kunnen strafrechtelijk of burgerrechtelijk bestraft
worden.
Vloeit voort uit schending leefregels met oog op orde vr/d leefbaarheid
vd gemeenschap.
Ter verantwoording geroepen enkel indien de misdrijven/straffen
ondubbelzinnig bij wet werden bepaald (nullum crimen, nulla poena sine lege)
Burgerlijke aansprakelijkheid: veroorzaker moet nadelige gevolgen van
zijn foutief handelen herstellen (vb: schade).
Financieel- Zowel voor slachtoffers en hun omgeving, als voor de WG is een
economische arbeidsongeval een dure kwestie. Het kost handenvol geld.
redenen Belangrijk: realistische overweging maken tussen enerzijds het
garanderen van veiligheid en anderzijds de kostprijs van de
veiligheidsbevorderende maatregelen.
jaren inspanningen om werktaak naar behoren uit te voeren, ze hebben expertise
opgebouwd.
wnr WN’ers omwille van arbeidsongeval moeten stoppen of veranderen van taak,
gaat hun deskundigheid & ervaring verloren (kost veel geld!!)
1.2. Welzijnswet
Wet welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (= welzijnswet, 4 augustus 1996)
Als WG van belang om welzijn van WN’ers te garanderen. Hij heeft de algemene verplichting om de
nodige maatregelen te treffen ter bevordering van het welzijn van de WN’ers bij de uitvoering van
hun werk gestructureerde & systematische aanpak via de welzijnswet.
= basiswet op het vlak van de veiligheid en de gezondheid op het werk.
Gebundeld in de Codex over het welzijn op het werk.
Vroege ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming
r Vroegere codificatie van voorschriften inzake arbeidsveiligheid- en gezondheid
Voornamelijk gedetailleerde middelenvoorschriften
Nu De welzijnswet en de Codex Welzijn op het Werk (in werking sinds 12 juni 2017)
Minder uitvoerig omschreven technische voorschriften
Lossere structuur (voornamelijk rechtsnormen waaraan de WG op zijn eigen manier concrete
invulling kan geven)
Alle verschillende besluiten samen in één wetboek
Zorgt ervoor dat alle stakeholders over één enkel instrument beschikken, waarin alle relevante
reglementaire bepalingen betreffende het welzijn vd WN’ers zijn gebundeld.
Structuur Codex: zie cursus p. 3-4 (bestaat uit verschillende boeken met titels, per thema)
Toepassing op 7 domeinen:
o Arbeidsveiligheid
o Bescherming van de gezondheid van de werknemer op het werk
o Psychosociale aspecten van het werk
o Ergonomie
o Arbeidshygiëne
o Verfraaiing van de arbeidsplaatsen
o Leefmilieu
2
, 2. Beleid omtrent welzijn van werknemers op het werk
Naast de mens als individu, worden ook ondernemingen en inrichtingen geconfronteerd met risico’s.
Diverse maatschappelijke en technologische ontwikkelingen hebben gezorgd voor een verbetering van
de kwaliteit van het leven, maar ook voor grote toename in complexiteit en omvang van risico’s.
Welzijn WN’ers garanderen: via doelgerichte aanpak & werkwijze, onder de vorm van een systeem.
Art. 5 welzijnswet: WG moet nodige maatregelen treffen ter bevordering vh welzijn vd WN’ers bij de
uitvoering van hun werk. Dat realiseert hij adhv:
Nood aan gestructureerde & systematische aanpak
Een doordacht veiligheidsbeleid dat aangeeft waarvoor het bedrijf staat op vlak van veiligheid
(beleidsverklaring).
Een risico-inventarisatie & evaluatie die aangeeft waar het bedrijf staat op een bepaald moment.
Een globaal preventieplan dat duidelijk maakt waar de onderneming over 5 jaar wil staan op vlak
van welzijn op het werk.
Een jaaractieplan dat jaarlijks aangeeft wat de organisatie zal realiseren om de doelstellingen te
behalen uit het globaal preventieplan.
Waarborgen welzijn op het werk maakt deel uit van een globaal beleid: het preventiebeleid
Dit beleid is gericht op de voorkoming van alle schadeongevallen (niet enkel ongevallen) en risico’s
voor de veiligheid en de gezondheid van de mens.
Kern: voorzien van risico’s die aanleiding kunnen geven tot schade.
Doel: uitschakelen van onaanvaardbare risico’s of het beperken vd risico’s tot aanvaardbaar peil.
Kenmerken:
o Structurele aanpak + multidisciplinaire benadering, gesteund op motivering & aanbeveling
om meest efficiënte oplossingen voor te stellen en vele problemen aan te pakken
Ontwikkelen, evalueren & bijsturen instrument vr/d bevordering vd veiligheid, gezondheid & het
welzijn in de onderneming.
Voorwaarde: moet ingebed zitten en onderdeel uitmaken vh algemeen ondernemingsbeleid.
Gebaseerd op elementen: samenwerking, informatie & communicatie.
Slagen: sterk afhankelijk vd preventiedeskundigen en -adviseurs
Ondersteuning + doelstelling in praktijk brengen: leidinggevenden (hiërarchische lijn)
Wnr spreken we van een efficiënt preventiebeleid? Volgende voorwaarden zijn cruciaal:
Preventiebeleid wordt vanuit de hoogste directie gevoerd.
Hiërarchische lijn heeft inzicht in dit beleid en voert het uit.
Bestaande krachten vd hiërarchische lijn worden gebruikt om het beleid uit te voeren. Op die
manier wordt de veiligheid niet als een parallelle activiteit aanzien en wordt dus niet als
ondernemingsvreemd ervaren.
De diensten voor preventie en bescherming kunnen, door hun juiste positie en met hun kennis en
vaardigheden, hun opdracht in de onderneming degelijk vervullen. De kennis vd
ondernemingssituatie is hierbij uiterst belangrijk.
Het comité voor preventie en bescherming op het werk is een belangrijk overlegorgaan met een
controlerende en adviserende functie en moet dus zijn bijdrage leveren.
Alle betrokkenen, dus alle WN’ers, werken samen in het kader van dit beleid.
2.1. Dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS)
2.1.1. Situering in de reglementering
Kent zijn oorsprong in de welzijnswet in titel 1 vd
CODEX- titel 1: Algemene beginselen – Hfdst. III.
3
