Burgerlijk procesrecht
Deel 1: De weg naar het burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 1: De weg naar het gerechtelijk recht
“Sein” en “sollen”
Sein= Ik reken uit hoe ik het zal doen, feitelijke toestanden, hoe iets is.
Bv: Je gaat naar de apotheek en je vraagt welke samenstelling je nodig
hebt om hij of zij te vermoorden.
Sollen= Is de vraag wat we mogen doen en niet mogen doen. Hier wordt
bepaald hoe iets behoort te zijn. Regels worden gesteld.
Een regel is een bindend voorschrift waaraan de mens zich behoort te
houden. Een regel kan een bevel of een verbod inhouden. Regels worden
gesteld door: moraal, geweten of geloof.
Bijzondere categorie regels: RECHTSREGELS
Rechtstaat
A. Begrip
The rule of law: Maatschappij wordt geregeld door
consistente rationele wetten (wetten zijn niet tegenstrijdig) die
aan iedereen onderworpen zijn, ook wetgever, de machten, …
Formele aard (is een staat een rechtsstaat): is deze staat
onderworpen aan de heerschappij van het recht?
Democratisch (is de staat democratisch): is de wetgever
samengesteld al dan niet uit verkozenen van het volk?
B. Principes van de rechtsstatelijke wet en van de rechtsstaat
I. Algemene gelding van de wet
Dit betekent dat de wet in principe geldt voor alle personen
die zich in een objectief gelijkaardige situatie bevinden en voor
alle gelijkaardige gevallen.
II. Drie machten- en onafhankelijke rechterlijke macht
De onafhankelijke rechter past de wetten met algemene
gelding toe op de concrete aanspraak die aan zijn beoordeling
worden voorgelegd. De rechter past die algemene regels toe
in volle onafhankelijkheid en onpartijdigheid in de concrete
zaak die aan zijn beoordeling wordt voorgelegd en hij mag niet
“bij wege van algemene regel” uitspraak doen. (Art 6 Ger.W.)
,Manu militari= Met de gewapende hand.
C. Classificatie van de wetten in de rechtsstaat
De regels in de rechtsstaat worden ingedeeld in materieel recht en
formeel of gerechtelijk recht.
Rechtsregel (EXAMEN)
Voorwaarden om te kunnen spreken van een rechtsregel:
Betrekking op uiterlijke gedraging van de mens in de maatschappij
Uitgevaardigd door een persoon/personen die gezag hebben over
degenen die aan die regel onderworpen zijn.
De naleving van die regel kan door die gezaghebbende autoriteit of
overheid desnoods manu militari worden afgedwongen.
Geheel van die regels= objectief recht (= wat in de wetboeken
staat)subjectief recht (= de aanspraak die een persoon in een
bepaalde situatie aan een objectieve rechtsregel ontleent of recht wordt
toegepast door de rechter)
Rechtsstaat= Een staat die wordt geregeld door rechtsregels gemaakt
door mensen die hier bevoegd voor zijn. Gemaakt in het algemeen belang.
Recht doen= De rechter zal de algemene wet toepassen op de concrete
aanspraak die aan zijn beoordeling wordt onderworpen.
Hoofdstuk 2: Gerechtelijk recht
Gerechtelijk recht – formeel recht – handhavingsrecht
A. Materieel recht
= geheel van rechtsregels waarbij de maatschappelijke gedraging
naar inhoud wordt bepaald. Bv: burgerlijk recht, strafrecht,
handelsrecht en arbeidsrecht (houd zich bezig met inhoud regels)
B. Gerechtelijk recht= formeel recht
Houdt zich bezig met de vraag, als een rechtsbeginsel wordt
geschonden, hoe bekom ik dat die persoon zijn afspraak nakomt. (=
handhavingsrecht: het geheel van rechtsregels waarbij wordt
bepaald hoe de handhaving van dat materiële recht structureel
wordt georganiseerd en hoe het concrete herstel bij schending van
dat materiële recht wordt geëffectueerd of gerealiseerd.)
Doel van het gerechtelijk recht
, A. Uitsluiten van eigenrichting
Eigenrichting, waarbij een persoon eigenmachtig het hem
aangedane onrecht herstelt, is verboden. Niemand mag het recht in
eigen handen nemen verbod rechter te zijn in eigen zaak. De
rechter dient in ieder geval recht te spreken, zelfs bij stilzwijgen,
duisterheid of onvolledigheid van de wet (de rechter moet altijd
uitspraak doen, ook al is er geen wet). Met andere woorden als je
iets wil bekomen ga je het niet zelf bekomen. Bv: als iemand een vat
bier beloof en hij doet dat niet ga je niet bij die persoon inbreken.
B. Restanten van eigenrichting
Uitzondering van hierboven (in privaatrecht): persoon kan zichzelf
recht doen zonder tussenkomst van de rechter MAAR er zijn strenge
voorwaarden + die eigenrichting kan op verzoek van de wederpartij
steeds aan het oordeel van de rechter worden onderworpen. Er zijn
hiervan 2 voorbeelden (EXAMEN):
Exceptie van niet-nakoming
- In ruime zin (als algemeen beginsel): een prestatie mag
opgeschort worden totdat de schuldenaar van een
andere prestatie die daar voldoende mee in verband
staat, zijn prestatie nakomt of aanbiedt deze na te
komen.
- In enge zin (bijzondere vorm van dit algemene beginsel):
in wederkerige contracten= exceptio non adimpleti
contractus (ENAC): het recht van de schuldenaar die ook
schuldeiser is van een tegenprestatie, om de nakoming
van zijn verbintenis op te schorten totdat de schuldenaar
die tegenprestatie nakomt of aanbiedt na te komen. Bv:
je betaald geen huur omdat het huis niet in orde is.
Retentierecht
De opschorting van de prestatie bestaat erin een zaak die het
voorwerp van deze (tegen)prestatie uitmaakt, niet af te geven
totdat betaald werd wat met betrekking tot deze zaak
verschuldigd is. Bv: garagist geeft auto niet terug zolang koper
niet betaald.
Doel: is een middel tot rechtshandhaving
Indeling van het gerechtelijk recht
Gerechtelijk recht kan opgesplitst worden in het:
Gerechtelijk privaatrecht (=burgerlijk procesrecht)
Strafprocesrecht
Administratief procesrecht
Fiscaal procesrecht
Tuchtprocesrecht
Hoofdstuk 3: burgerlijk procesrecht
, Begrip
= Bevat alle regelen van gerechtelijk recht die betrekking hebben op het
privaatrecht.
Privaatrecht= geheel van rechtsregels die betrekking hebben op de
onderlinge verhoudingen tussen burgers (=horizontale dimensie)
publiekrecht= regels die betrekking hebben op de verhouding tussen
overheid en burgers (=verticale dimensie)
Takken van het burgerlijk procesrecht
Burgerlijk recht, sociaal recht, handelsrecht
Onderdelen
Burgerlijk procesrecht heeft volgende onderdelen:
Regels met betrekking tot rechterlijke organisatie: ze bepalen het
kader, structuren, organen en de werking van justitie en de interne
taakverdeling en ze zijn nodig voor rechtshandhaving mogelijk te
maken/ goed te laten verlopen.
Regels met betrekking tot de rechtsvordering of ius agendi:
recht om een vordering voor de rechter in de stellen.
Regels met betrekking tot de wijze waarop geschillen worden
gevoerd en beslecht door de daartoe bevoegde rechter, regels
met betrekking tot bewijsvoering en op bemiddeling bij
geschillen.
Regels die betrekking hebben op bewarende maatregelen die
kunnen worden genomen om rechten en aanspraken veilig te
stellen, regels met betrekking tot executierecht: tenuitvoerlegging
van rechterlijke uitspraken en collectieve schuldenregeling
(EXAMEN).
Deel 2: Het huis van het burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 1: Bronnen van het burgerlijk procesrecht
Grondwet
De grondwet bevat diverse bepalingen die betrekking hebben op het
burgerlijk procesrecht:
Eerste categorie: rechtelijke macht
Rechtelijke macht wordt op zich erkend.
Bepaalde fundamentele regels betreffende de organisatie en
werking. Bv: motiveringsplicht van de rechter, openbaarheid van de
Deel 1: De weg naar het burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 1: De weg naar het gerechtelijk recht
“Sein” en “sollen”
Sein= Ik reken uit hoe ik het zal doen, feitelijke toestanden, hoe iets is.
Bv: Je gaat naar de apotheek en je vraagt welke samenstelling je nodig
hebt om hij of zij te vermoorden.
Sollen= Is de vraag wat we mogen doen en niet mogen doen. Hier wordt
bepaald hoe iets behoort te zijn. Regels worden gesteld.
Een regel is een bindend voorschrift waaraan de mens zich behoort te
houden. Een regel kan een bevel of een verbod inhouden. Regels worden
gesteld door: moraal, geweten of geloof.
Bijzondere categorie regels: RECHTSREGELS
Rechtstaat
A. Begrip
The rule of law: Maatschappij wordt geregeld door
consistente rationele wetten (wetten zijn niet tegenstrijdig) die
aan iedereen onderworpen zijn, ook wetgever, de machten, …
Formele aard (is een staat een rechtsstaat): is deze staat
onderworpen aan de heerschappij van het recht?
Democratisch (is de staat democratisch): is de wetgever
samengesteld al dan niet uit verkozenen van het volk?
B. Principes van de rechtsstatelijke wet en van de rechtsstaat
I. Algemene gelding van de wet
Dit betekent dat de wet in principe geldt voor alle personen
die zich in een objectief gelijkaardige situatie bevinden en voor
alle gelijkaardige gevallen.
II. Drie machten- en onafhankelijke rechterlijke macht
De onafhankelijke rechter past de wetten met algemene
gelding toe op de concrete aanspraak die aan zijn beoordeling
worden voorgelegd. De rechter past die algemene regels toe
in volle onafhankelijkheid en onpartijdigheid in de concrete
zaak die aan zijn beoordeling wordt voorgelegd en hij mag niet
“bij wege van algemene regel” uitspraak doen. (Art 6 Ger.W.)
,Manu militari= Met de gewapende hand.
C. Classificatie van de wetten in de rechtsstaat
De regels in de rechtsstaat worden ingedeeld in materieel recht en
formeel of gerechtelijk recht.
Rechtsregel (EXAMEN)
Voorwaarden om te kunnen spreken van een rechtsregel:
Betrekking op uiterlijke gedraging van de mens in de maatschappij
Uitgevaardigd door een persoon/personen die gezag hebben over
degenen die aan die regel onderworpen zijn.
De naleving van die regel kan door die gezaghebbende autoriteit of
overheid desnoods manu militari worden afgedwongen.
Geheel van die regels= objectief recht (= wat in de wetboeken
staat)subjectief recht (= de aanspraak die een persoon in een
bepaalde situatie aan een objectieve rechtsregel ontleent of recht wordt
toegepast door de rechter)
Rechtsstaat= Een staat die wordt geregeld door rechtsregels gemaakt
door mensen die hier bevoegd voor zijn. Gemaakt in het algemeen belang.
Recht doen= De rechter zal de algemene wet toepassen op de concrete
aanspraak die aan zijn beoordeling wordt onderworpen.
Hoofdstuk 2: Gerechtelijk recht
Gerechtelijk recht – formeel recht – handhavingsrecht
A. Materieel recht
= geheel van rechtsregels waarbij de maatschappelijke gedraging
naar inhoud wordt bepaald. Bv: burgerlijk recht, strafrecht,
handelsrecht en arbeidsrecht (houd zich bezig met inhoud regels)
B. Gerechtelijk recht= formeel recht
Houdt zich bezig met de vraag, als een rechtsbeginsel wordt
geschonden, hoe bekom ik dat die persoon zijn afspraak nakomt. (=
handhavingsrecht: het geheel van rechtsregels waarbij wordt
bepaald hoe de handhaving van dat materiële recht structureel
wordt georganiseerd en hoe het concrete herstel bij schending van
dat materiële recht wordt geëffectueerd of gerealiseerd.)
Doel van het gerechtelijk recht
, A. Uitsluiten van eigenrichting
Eigenrichting, waarbij een persoon eigenmachtig het hem
aangedane onrecht herstelt, is verboden. Niemand mag het recht in
eigen handen nemen verbod rechter te zijn in eigen zaak. De
rechter dient in ieder geval recht te spreken, zelfs bij stilzwijgen,
duisterheid of onvolledigheid van de wet (de rechter moet altijd
uitspraak doen, ook al is er geen wet). Met andere woorden als je
iets wil bekomen ga je het niet zelf bekomen. Bv: als iemand een vat
bier beloof en hij doet dat niet ga je niet bij die persoon inbreken.
B. Restanten van eigenrichting
Uitzondering van hierboven (in privaatrecht): persoon kan zichzelf
recht doen zonder tussenkomst van de rechter MAAR er zijn strenge
voorwaarden + die eigenrichting kan op verzoek van de wederpartij
steeds aan het oordeel van de rechter worden onderworpen. Er zijn
hiervan 2 voorbeelden (EXAMEN):
Exceptie van niet-nakoming
- In ruime zin (als algemeen beginsel): een prestatie mag
opgeschort worden totdat de schuldenaar van een
andere prestatie die daar voldoende mee in verband
staat, zijn prestatie nakomt of aanbiedt deze na te
komen.
- In enge zin (bijzondere vorm van dit algemene beginsel):
in wederkerige contracten= exceptio non adimpleti
contractus (ENAC): het recht van de schuldenaar die ook
schuldeiser is van een tegenprestatie, om de nakoming
van zijn verbintenis op te schorten totdat de schuldenaar
die tegenprestatie nakomt of aanbiedt na te komen. Bv:
je betaald geen huur omdat het huis niet in orde is.
Retentierecht
De opschorting van de prestatie bestaat erin een zaak die het
voorwerp van deze (tegen)prestatie uitmaakt, niet af te geven
totdat betaald werd wat met betrekking tot deze zaak
verschuldigd is. Bv: garagist geeft auto niet terug zolang koper
niet betaald.
Doel: is een middel tot rechtshandhaving
Indeling van het gerechtelijk recht
Gerechtelijk recht kan opgesplitst worden in het:
Gerechtelijk privaatrecht (=burgerlijk procesrecht)
Strafprocesrecht
Administratief procesrecht
Fiscaal procesrecht
Tuchtprocesrecht
Hoofdstuk 3: burgerlijk procesrecht
, Begrip
= Bevat alle regelen van gerechtelijk recht die betrekking hebben op het
privaatrecht.
Privaatrecht= geheel van rechtsregels die betrekking hebben op de
onderlinge verhoudingen tussen burgers (=horizontale dimensie)
publiekrecht= regels die betrekking hebben op de verhouding tussen
overheid en burgers (=verticale dimensie)
Takken van het burgerlijk procesrecht
Burgerlijk recht, sociaal recht, handelsrecht
Onderdelen
Burgerlijk procesrecht heeft volgende onderdelen:
Regels met betrekking tot rechterlijke organisatie: ze bepalen het
kader, structuren, organen en de werking van justitie en de interne
taakverdeling en ze zijn nodig voor rechtshandhaving mogelijk te
maken/ goed te laten verlopen.
Regels met betrekking tot de rechtsvordering of ius agendi:
recht om een vordering voor de rechter in de stellen.
Regels met betrekking tot de wijze waarop geschillen worden
gevoerd en beslecht door de daartoe bevoegde rechter, regels
met betrekking tot bewijsvoering en op bemiddeling bij
geschillen.
Regels die betrekking hebben op bewarende maatregelen die
kunnen worden genomen om rechten en aanspraken veilig te
stellen, regels met betrekking tot executierecht: tenuitvoerlegging
van rechterlijke uitspraken en collectieve schuldenregeling
(EXAMEN).
Deel 2: Het huis van het burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 1: Bronnen van het burgerlijk procesrecht
Grondwet
De grondwet bevat diverse bepalingen die betrekking hebben op het
burgerlijk procesrecht:
Eerste categorie: rechtelijke macht
Rechtelijke macht wordt op zich erkend.
Bepaalde fundamentele regels betreffende de organisatie en
werking. Bv: motiveringsplicht van de rechter, openbaarheid van de
