INTELLECTUEEL RECHT
,INFO
Studiemateriaal:
- Syllabus
- Hoorcolleges -> ook kennen wat niet wordt gezegd, tenzij zo gezegd
- Slides
Het examen:
- Deel I: meerkeuzevragen (10 pt)
o Kennis over de fundamentele beginselen, - concepten en – regels
o GIS correctie
- Deel II: open vragen
o Casus juist begrijpen: juist/fout + motiveren
o Gestructureerd, begrijpelijk en inhoudelijk correct antwoord te geven
Heel veel staat in de wet -> studeren met je codex !!!
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
§1 WAT ZIJN INTELLECTUELE RECHTEN
Voorbeeld: de Vooruit in Gent vindt het niet leuk dat de Sp.a nu ook ineens vooruit gaat noemen. Welk IE recht
is hier aan de orde? Merkenrecht
Uiteindelijk is er een deal gesloten zodat de politieke partij toch zijn naam konden behouden.
Voorbeeld: Arne Quinze is een kunstenaar, hij maakt een kunstwerk voor de deur van het parlement en zal een
jaar later worden afgebroken. Probleem van intellectueel recht: auteursrecht
Als het tot een proces komt tussen de kunstenaar en het parlement, wie zal dan veroordeeld worden? Het is een
inbreuk, ook al heeft het parlement betaalt, ze hebben betaald voor het kunstwerk maar niet voor het
auteursrecht.
Het kunstwerk is fysieke eigendom van het parlement, de intellectuele eigendom staat ernaast.
Aard van intellectuele EIGENDOMSrechten
Voor rechtssubjecten zitten we bij subjectieve rechten, het zijn rechten die aan rechtssubjecten worden
toegekend.
- Niet private subjectieve rechten
- Private subjectieve rechten
o Persoonlijkheidsrechten – niet verhandelbare subjectieve rechten
Afstand niet mogelijk
o Vermogensrechten – verhandelbare rechten
Vorderingsrechten
Zakelijke rechten – eigendom zit hierin, maar wetgever vond dit niet helemaal
hetzelfde zoals een eigendom van een huis, is iets fysiek, dat is het intellectueel
recht niet
Bijzonder zakelijk recht: intellectuele rechten
Nuance: in bepaalde intellectuele rechten zijn er persoonlijkheidsaspecten. Vooral te zien in het auteursrecht
(=moreel recht) Naast het intellectuele eigendom is er iets wat altijd bij de persoon blijft
Arne Quinze heeft zijn kunstwerk verkocht. Vermogensrecht heeft hij verkocht, maar het morele recht kan je
niet verkopen deze blijft bij Arne en hij kan deze blijven uitoefenen.
2
,Terminologie
- IE -> intellectuele eigendom
- IR -> intellectuele rechten
- IP -> intellectual property
- IER -> intellectuele eigendomsrechten
§2 PLAATS VAN INTELLECTUELE RECHTEN BINNEN HET ECONOMISCH RECHT
A. HET PRINCIPE VAN DE VRIJHEID VAN ONDERNEMEN (ART II.3-II.4 WER)
Algemeen beginsel is Vrijheid van handel en nijverheid
- Décret d’Allarde 1791 – “het staat aan eenieder vrij, naar goeddunken, elke handel te drijven of elk
beroep, bedrijf of ambacht uit te oefenen”
- Iedereen mag dus vrij concurreren intellectuele rechten, wanneer iets beschermt is mag je niet
gaan concurreren en hetzelfde maken
- Gecodificeerd in art II.3-4 WER: “iedereen is vrij om enige ec activiteit naar keuze uit te oefenen, met
inachtneming van de in België van kracht zijnde int verdragen, vh algemeen normatief kader v dec
unie en de monetaire eenheid …”
Vandaag: Beginsel van de vrijheid van ondernemen
- Herbevestigd in de bijzondere wet van 1980
B. HET PRINCIPE VAN DE VRIJE MEDEDINGING MITS INACHTNEMING VAN DE EERLIJKE
GEBRUIKEN
Basisbeginsel: vrije mededinging – Het recht voor ieder individu om naar goeddunken elke handel te drijven of
elk bedrijf uit te oefenen impliceert immers dat verschillende personen eenzelfde soort handel mogen drijven
en hun waren of diensten mogen aanbieden binnen eenzelfde afzetmarkt
Recht om voorbeelden van anderen te volgen? Ja, vrijheid van kopie + vrijheid van nabootsen zijn
grondbeginselen van het algemeen mededingingsrecht
- Maar begrensd, samenleving mag er geen nadeel van ondervinden
- Stelsel van mededingingsrecht als beperking
- Regelgeving over (on)eerlijke concurrentie als correctiemechanisme
C. DE INTELLECTUELE RECHTEN ALS UITZONDERING OP DE VRIJHEID VAN MEDEDINGING EN
KOPIE
Geen correctiemechanisme, maar uitzondering op de regel van de vrijheid.
Waarom zijn IR een uitzondering?
- Achterliggende (traditionele) ratio – Wetgever wil investeringen (financieel en tijd) stimuleren
o Auteursrecht = stimuleren culturele en sociale vooruitgang
o Octrooirecht = stimuleren innovatie – technologische vooruitgang
o (Merkenrecht = eerlijke concurrentie/consumentenbescherming)
- Concreet – verlenen aan de ouder gedurende een bepaalde tijd een soort monopolypositie met
betrekking tot exploitatie van zijn creatie
o = verbodsrecht
- Intellectuele rechten onderworpen aan algemeen beginsel vh verbod op misbruik – rechten die
worden uitgeoefend, maar in strijd zijn met het doel vd regel die het recht toekent
o Evenwicht tussen
Rechtmatig verworven IR
Belangen van 3e
Functies vh betrokken recht
3
, Voorbeeld een pilletje kost heel veel geld om te maken, als je de regel van vrije mededinging volgt gaat
niemand het geld willen investeren, ze willen de zekerheid dat ze het geld er terug uitkrijgen. Ze zullen een
monopolie krijgen dat niemand dat kan namaken. Zorgt voor garantie.
§3 DE SECTOR VAN DE INTELLECTUELE RECHTEN
A. OVERZICHT
Historisch; ze zijn afzonderlijk totstand gekomen door afzonderlijke verdragen. De tweedeling is nog altijd
voelbaar
- Groep van auteursrechten (°Verdrag van Parijs)
o Auteursrecht sensu stricto
o Naburige rechten
Muzikanten
Componisten
Producenten van muziek en film
o Computerprogramma’s
o Databanken
Niet internationaal afgeklopt, al de rest wel
Alleen een exclusief recht binnen de EU, weinig andere industriële landen die dat
ook gedaan hebben, voor vele landen was dit een stap te ver (Angelsaksische
landen)
- Groep van industriële rechten (°Verdrag van Bern)
o Een tandenborstel, welk recht rust hierop? Octrooirecht
o Een duvel, welk recht rust hierop? Merkenrecht
o Een iPhone, welk recht rust hierop? Modellenrecht
o Een bloem, welk recht rust hierop? Kwekersrecht
o Een chip, welk recht rust hierop? Topografieën (niet behandeld)
o Fetakaas, welk recht rust hierop? Geografische benamingen van oorsprong
Exhaustief lijstje, voor een nieuw recht te creëren moet je een bepaalt draagvlak hebben. Als je intellectueel
recht hebt moet het gaan over één van de bovenstaande.
Intellectuele rechten zijn een gesloten systeem, al deze rechten zijn intellectuele rechten over HEEL de wereld
behalve de
B. GELIJKENISSEN (KENMERKEN VAN EEN INTELLECTUEEL RECHT)
Eigendomsrecht = grondrecht
- Bevestigd door het EHRM
- Essentieel dat het een grondrecht is -> in het licht van botsende fundamentele rechten
- Wilt niet zeggen dat het absolute bescherming kan inroepen afwegingen moeten gemaakt worden
Immaterieel voorwerp
- Het gaat over de zeggenschap, de toestemming om iets te maken
- Het gaat over ‘scheppingen van de menselijke geest’
- Voorbeeld je koopt de cursus, ik ben eigenaar van het boek (= materiële eigenaar), Marie-Christine is
immateriële eigenaar. Wat ik mag doen is het kapot scheuren, maar ik mag het niet kopiëren, vertalen
…
4
,INFO
Studiemateriaal:
- Syllabus
- Hoorcolleges -> ook kennen wat niet wordt gezegd, tenzij zo gezegd
- Slides
Het examen:
- Deel I: meerkeuzevragen (10 pt)
o Kennis over de fundamentele beginselen, - concepten en – regels
o GIS correctie
- Deel II: open vragen
o Casus juist begrijpen: juist/fout + motiveren
o Gestructureerd, begrijpelijk en inhoudelijk correct antwoord te geven
Heel veel staat in de wet -> studeren met je codex !!!
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
§1 WAT ZIJN INTELLECTUELE RECHTEN
Voorbeeld: de Vooruit in Gent vindt het niet leuk dat de Sp.a nu ook ineens vooruit gaat noemen. Welk IE recht
is hier aan de orde? Merkenrecht
Uiteindelijk is er een deal gesloten zodat de politieke partij toch zijn naam konden behouden.
Voorbeeld: Arne Quinze is een kunstenaar, hij maakt een kunstwerk voor de deur van het parlement en zal een
jaar later worden afgebroken. Probleem van intellectueel recht: auteursrecht
Als het tot een proces komt tussen de kunstenaar en het parlement, wie zal dan veroordeeld worden? Het is een
inbreuk, ook al heeft het parlement betaalt, ze hebben betaald voor het kunstwerk maar niet voor het
auteursrecht.
Het kunstwerk is fysieke eigendom van het parlement, de intellectuele eigendom staat ernaast.
Aard van intellectuele EIGENDOMSrechten
Voor rechtssubjecten zitten we bij subjectieve rechten, het zijn rechten die aan rechtssubjecten worden
toegekend.
- Niet private subjectieve rechten
- Private subjectieve rechten
o Persoonlijkheidsrechten – niet verhandelbare subjectieve rechten
Afstand niet mogelijk
o Vermogensrechten – verhandelbare rechten
Vorderingsrechten
Zakelijke rechten – eigendom zit hierin, maar wetgever vond dit niet helemaal
hetzelfde zoals een eigendom van een huis, is iets fysiek, dat is het intellectueel
recht niet
Bijzonder zakelijk recht: intellectuele rechten
Nuance: in bepaalde intellectuele rechten zijn er persoonlijkheidsaspecten. Vooral te zien in het auteursrecht
(=moreel recht) Naast het intellectuele eigendom is er iets wat altijd bij de persoon blijft
Arne Quinze heeft zijn kunstwerk verkocht. Vermogensrecht heeft hij verkocht, maar het morele recht kan je
niet verkopen deze blijft bij Arne en hij kan deze blijven uitoefenen.
2
,Terminologie
- IE -> intellectuele eigendom
- IR -> intellectuele rechten
- IP -> intellectual property
- IER -> intellectuele eigendomsrechten
§2 PLAATS VAN INTELLECTUELE RECHTEN BINNEN HET ECONOMISCH RECHT
A. HET PRINCIPE VAN DE VRIJHEID VAN ONDERNEMEN (ART II.3-II.4 WER)
Algemeen beginsel is Vrijheid van handel en nijverheid
- Décret d’Allarde 1791 – “het staat aan eenieder vrij, naar goeddunken, elke handel te drijven of elk
beroep, bedrijf of ambacht uit te oefenen”
- Iedereen mag dus vrij concurreren intellectuele rechten, wanneer iets beschermt is mag je niet
gaan concurreren en hetzelfde maken
- Gecodificeerd in art II.3-4 WER: “iedereen is vrij om enige ec activiteit naar keuze uit te oefenen, met
inachtneming van de in België van kracht zijnde int verdragen, vh algemeen normatief kader v dec
unie en de monetaire eenheid …”
Vandaag: Beginsel van de vrijheid van ondernemen
- Herbevestigd in de bijzondere wet van 1980
B. HET PRINCIPE VAN DE VRIJE MEDEDINGING MITS INACHTNEMING VAN DE EERLIJKE
GEBRUIKEN
Basisbeginsel: vrije mededinging – Het recht voor ieder individu om naar goeddunken elke handel te drijven of
elk bedrijf uit te oefenen impliceert immers dat verschillende personen eenzelfde soort handel mogen drijven
en hun waren of diensten mogen aanbieden binnen eenzelfde afzetmarkt
Recht om voorbeelden van anderen te volgen? Ja, vrijheid van kopie + vrijheid van nabootsen zijn
grondbeginselen van het algemeen mededingingsrecht
- Maar begrensd, samenleving mag er geen nadeel van ondervinden
- Stelsel van mededingingsrecht als beperking
- Regelgeving over (on)eerlijke concurrentie als correctiemechanisme
C. DE INTELLECTUELE RECHTEN ALS UITZONDERING OP DE VRIJHEID VAN MEDEDINGING EN
KOPIE
Geen correctiemechanisme, maar uitzondering op de regel van de vrijheid.
Waarom zijn IR een uitzondering?
- Achterliggende (traditionele) ratio – Wetgever wil investeringen (financieel en tijd) stimuleren
o Auteursrecht = stimuleren culturele en sociale vooruitgang
o Octrooirecht = stimuleren innovatie – technologische vooruitgang
o (Merkenrecht = eerlijke concurrentie/consumentenbescherming)
- Concreet – verlenen aan de ouder gedurende een bepaalde tijd een soort monopolypositie met
betrekking tot exploitatie van zijn creatie
o = verbodsrecht
- Intellectuele rechten onderworpen aan algemeen beginsel vh verbod op misbruik – rechten die
worden uitgeoefend, maar in strijd zijn met het doel vd regel die het recht toekent
o Evenwicht tussen
Rechtmatig verworven IR
Belangen van 3e
Functies vh betrokken recht
3
, Voorbeeld een pilletje kost heel veel geld om te maken, als je de regel van vrije mededinging volgt gaat
niemand het geld willen investeren, ze willen de zekerheid dat ze het geld er terug uitkrijgen. Ze zullen een
monopolie krijgen dat niemand dat kan namaken. Zorgt voor garantie.
§3 DE SECTOR VAN DE INTELLECTUELE RECHTEN
A. OVERZICHT
Historisch; ze zijn afzonderlijk totstand gekomen door afzonderlijke verdragen. De tweedeling is nog altijd
voelbaar
- Groep van auteursrechten (°Verdrag van Parijs)
o Auteursrecht sensu stricto
o Naburige rechten
Muzikanten
Componisten
Producenten van muziek en film
o Computerprogramma’s
o Databanken
Niet internationaal afgeklopt, al de rest wel
Alleen een exclusief recht binnen de EU, weinig andere industriële landen die dat
ook gedaan hebben, voor vele landen was dit een stap te ver (Angelsaksische
landen)
- Groep van industriële rechten (°Verdrag van Bern)
o Een tandenborstel, welk recht rust hierop? Octrooirecht
o Een duvel, welk recht rust hierop? Merkenrecht
o Een iPhone, welk recht rust hierop? Modellenrecht
o Een bloem, welk recht rust hierop? Kwekersrecht
o Een chip, welk recht rust hierop? Topografieën (niet behandeld)
o Fetakaas, welk recht rust hierop? Geografische benamingen van oorsprong
Exhaustief lijstje, voor een nieuw recht te creëren moet je een bepaalt draagvlak hebben. Als je intellectueel
recht hebt moet het gaan over één van de bovenstaande.
Intellectuele rechten zijn een gesloten systeem, al deze rechten zijn intellectuele rechten over HEEL de wereld
behalve de
B. GELIJKENISSEN (KENMERKEN VAN EEN INTELLECTUEEL RECHT)
Eigendomsrecht = grondrecht
- Bevestigd door het EHRM
- Essentieel dat het een grondrecht is -> in het licht van botsende fundamentele rechten
- Wilt niet zeggen dat het absolute bescherming kan inroepen afwegingen moeten gemaakt worden
Immaterieel voorwerp
- Het gaat over de zeggenschap, de toestemming om iets te maken
- Het gaat over ‘scheppingen van de menselijke geest’
- Voorbeeld je koopt de cursus, ik ben eigenaar van het boek (= materiële eigenaar), Marie-Christine is
immateriële eigenaar. Wat ik mag doen is het kapot scheuren, maar ik mag het niet kopiëren, vertalen
…
4
