Inleiding tot het historisch onderzoek samenvatting

Inleiding tot historisch onderzoek

Hoofdstuk 1: Wat Is Geschiedenis?
- Geen consensus

Bepaald door historici en de maatschappij

- Connotaties: emotionele of sociale gevoelswaarde van dat woord
o Maatschappij  opinie (subjectief)
o Pejoratief, positief, moraliserend
o Historici bieden een antwoord

Begrijpen waarom mensen anders handelen

- Definities
o Objectief
o Verschillende definities
 Het verleden dat voorbij en afgelopen is
 Een verhaal over dat verleden dat definitief voorbij is
o Etymologie wijst op fundamenteel onderscheid/ ook
ontologisch onderscheid
 Geschiedenis als verleden: bestaat niet meer
 Geschiedenis als verhaal over het verleden: bestaat wel
o Grote variatie aan verhalen over het verleden
 Omschreven kennis (mondeling/materieel)
 Neergeschreven kennis

HERODOTOS

Vader van de geschiedschrijving, maar ook van de leugen

- Historiën: als verslag van mijn onderzoek
o Kritisch beoordelen van bronnen
o Gebruikte mensen in plaats van Goden
o Wou herinnerd worden als een goed schrijver

Geschiedenis heeft een problematische naamgeving

- Niet duidelijk dat geschiedenis het verleden bestudeert
- Geschiedenis bestudeert geschiedenis was onduidelijk
- Edward Hallet Carr schreef een boek ‘What is History’
o Debatteerde de positie van historici en hun ‘feiten’




1

,IS GESCHIEDENIS EEN WETENSCHAP?
EPISTEMOLOGISCH ANTWOORD

Kennistheorie: filosofische studie naar fundamenten van
wetenschappelijke kennis

HISTORISCH ANTWOORD

Afhankelijk van te tijd waar je leeft

- Eeuwenlang een vrijetijdsbesteding
- 19de eeuw: ontwikkeling tot wetenschappelijke discipline
- 1960: postmoderne twijfel

19DE -EEUWSE DISCIPLINE

RANKEAANSE REVOLUTIE

Leopold von Ranke  vader van historische wetenschap

Was het beu om historische romans te lezen, vond objectiviteit belangrijk.
Hij ging opzoek naar bronnen in archief en bibliotheken voor waarheid in
bronnen

- Toepassing van historische kritiek
- Ethisch relativisme: proberen begrijpen hoe bepaalde mensen tot de
dingen komen die ze doen
- Droeg bij tot de institutionalisering en professionalisering van
historisch onderzoek

Neo-rankeanen: leerlingen en navolgers

Eind 19de eeuw: rankeaanse methode werd vastgelegd door zijn leerlingen
en navolgers (ne-rankeanen) en zijn leer werd gesystematiseerd

- Ernst Bernheim (1889) schreef een boek over de uitgeschreven
regels over historisch onderzoek
- Historisme: zoektocht naar de objectieve geschiedschrijving

POSTMODERNE UITDAGING

- Er kwam zware kritiek op de epistemologie na de 2de wereldoorlog
o Ontmaskering van ‘grote verhalen’
- Geschiedenis stond onder vuur
o Afwijzen van zingeving en vooruitgang
o Het verleden is onbereikbaar
- Nadruk op taal
o Termen zijn niet neutraal -_> taal stuurt de waarneming
o  Linguistic turn




2

, - Keith Jenkins: vond dat geschiedenis herdacht moest worden
o Hamerde op het verschil tussen de geschiedenis en
geschiedschrijving
o ‘Historici kunnen door het onderscheid het verleden nooit
kennen’
- Onmogelijk te negeren kritiek
o Scepticisme: historici leerde omgaan met de fundamentele
kloof tussen het verleden en het heden
o Relativisme
o Geen hyperrelativisme
- Richard Evans (1947)
o Stelde de vraag ‘is it possible to do history at all?’
- Volgens Carr waren er misverstanden over de geschieddiscipline. Hij
stelde dat geschiedenis ontstond vanuit een complex
onderzoeksproces
- Geschiedonderzoek ging niet alleen om bronnen, maar ook om de
historici en hun onderzoeksproces



WAT DOEN HISTORICI?
OUDERE GRENZEN

Oekraïne

- Land aan de grens
- Euraziatische grens
- Religieuze grens

Godsdienstoorlogen 16-17de eeuw

- 1596: unie van Brest
o Groep orthodoxe bisschoppen sluit zich aan bij Rooms katholieke
kerk
- Patriarchaat van Kiev in Unie met Paus in Rome
- Versplintering

ONDERZOEKSVRAAG

- Meer dan een titel en een thema
- In tijd en ruimte

Lucien Febvre

- De manier waarop we denken over geschiedenis veranderd
o Goede vragen stellen
o Oplossingen voor problemen
o 3 belangrijke werken


3

, Bronnen: geschreven of gedrukt/ wetenschappelijk of niet



BOUWSTENEN: WERKEN EN BRONNEN

Werk (Febvre) Bron (marguerite de Navarre)

- Resultaat onderzoek - informatie bron
- Monografie - historische bron
- Secundaire literatuur - primaire bron

= literatuurstudie = historische kritiek



Belang OV = werk  bron (literatuurstudie / historische kritiek)

Veranderende status: werk  bron (de eeuw vC / vandaag)

Niet over hoe oud: werk  bron




EEN HISTORICUS

1) Weet welke vragen te stellen
2) Kan de literatuur grondig verwerken
3) Weet waar gij bronnen moet vinden
4) Kan met onvolledige of overvloedige informatie een bewijsvoering
opbouwen
5) Doet bewijsvoering in een helder verslag




4