Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
1. bouwstenen voor een levenslooppsychologie
1.1 eerste steenlegging: startdefinitie van ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie Het vakgebied van de ontwikkelingspsychologie
omvat de studie van de evolutie van
het normale functioneren/gedrag
van het individu doorheen het leven.
Meer bepaald:
- Biologische ontwikkeling
- Motorische ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling
- Affectieve ontwikkeling
- Sociale ontwikkeling
1.3 hoekstenen: basisbegrippen- en inzichten in de psychologie
1.3.1 beschrijven vs verklaren
Niet kennen !!
1.3.2 nomomthetisch vs idiografische invalshoek
Niet kennen !!
1.3.3 differentiatie, integratie en organisatie
Differentiatie Heeft betrekking op het verfijningsproces van
capaciteiten.
Geleidelijke verfijning van motorische
vaardigheden
Vb: grijpen naar iets
Integratie Verschillende domeinen van functioneren richten
zich op elkaar
Verschillende domeinen werken samen zodat de
mogelijkheden van een individu toenemen
Voorbeeld oog-hand coördinatie
Organisatie Complexere vormen van gedrag
Gedragsorganisatie wordt tot hoger niveau getild
→ het gedragsrepertoire gaat afnemen
1.3.4 structuur vs functie
Niet kennen
1.3.5 nature vs nuture
Nature Nurture
Aangeboren Aangeleerd
,Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
De rol die aangeboren erfelijke mogelijkheden
Aandeel van het milieu
spelen in de menselijke ontwikkeling
Nature-nuture-tegenstelling
→ wordt het ontwikkelingsverloop eerder aangestuurd vanuit de aard, eigenheid, natuur van
het individu of vanuit de voeding die de omgeving aan het individu biedt, al dan niet vanuit
de voedende potgrond.
1.3.6 continue vs discontinue kijk op de ontwikkeling
Continue kijk Discontinue kijk
De ontwikkeling verloopt als geleidelijk en als een De ontwikkeling is een proces dat in sprongen
opbouwende lijn verloopt, met soms abrupte veranderingen
Gedragsmogelijkheden komen voort uit en
Het gedrag ondergaat een metamorfose
bouwen voort op eerdere bestaande
mogelijkheden
Ontwikkelingsfasen
Pro- continu:
- geen plotse overgangen
Pro-discontinu:
- verschillende ontwikkelingstaken in
- makkelijker, overzichtelijker
verschillend tempo
- interviduele + seksuele verschillen
1.3.7 ontwikkelingsdeterminanten
Niet kennen !!
1.4 de dragende muren: enkele fundamentele ontwikkelingspsychologische theorieën
1.4.1 de brede perspectieven binnen de ontwikkelingspsychologie
Psychodynamische perspectief
De mens wordt gedreven door innerlijke en tegengestelde dynamieken
Psychoanalytische waarop hij zelf niet altijd zoveel zicht heeft
perspectief
Driftmatige krachten
Onbewuste conflicten
,Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
Jonge kinderjaren zijn vormend voor psychische ontwikkeling
Gedragspsychologisch perspectief
Behavioristische
Het gedrag wordt gevormd vanuit externe prikkels vanuit de omgeving
perspectief
Ontwikkeling = een aaneenschakeling van leerprocessen
Het denken in de breedste betekenis van het woord.
Cognitief perspectief
Voorstellingen/ representaties opbouwen over meest uiteenlopende facetten
Gedragspatronen worden gevormd door het doorgeven van erfelijk
Evolutionair perspectief materiaal van vorige generaties.
Temperamentsdenken
Ontwikkeling kan pas ten volle begrepen worden als men de verschillende
Contextueel perspectief
ontwikkelingsdomeinen in relatie tot elkaar plaatst
1.4.2 psychoseksuele ontwikkelingstheorie van Sigmund Freud
1.4.2.1 basisprincipes en uitgangspunten
Bewuste, voorbewuste en onbewuste topografisch model
Hier-en-nu-ervaringen
Neemt prikkels op uit de buiten-en binnenwereld
Bewuste
Hier vindt reflectie plaats
Vormt grens tussen buiten en binnen
Inhouden net onder de bewustzijnsdrempel
Voorbewuste
Relatief bewust maken door aandacht op te richten
, Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
Instincten en inhouden die nooit toegang tot het bewustzijn hebben verkregen
Onbewuste Kunnen tot uiting komen tijdens versprekingen, dromen of kunst
Kan zich manifesteren via psychische stoornissen
Es, Ich en Über-Ich: driftvat, koorddanser en geweten. Psychisch apparaat
Eerste levensjaar
lustprincipe
Verzameling driften
Komen tot uiting in onze verlangens
Doel: lustbevrediging & onlust vermijden
Es Eros Thanatos
Levensdrift Agressieve drift
Destructieve kracht die mensen in zich
Seksuele drift
hebben
Vrijgekomen energie = libido Kan vernietigend zijn
Staat ten dienste van het zelfbehoud en
behoud van de soort
2e – 4e levensjaar
Realiteitsprincipe
ich Houdt rekening met eisen vanuit de realiteit en omgeving
Aanvaardt uitstel van lustbevrediging
Kent logica en moraliteit
Verzameling van morele waarden
Moraliteitsprincipe
Über- Iche
Zelf beoordelende instantie
Verbiedende geweten + ik- ideaal
1. bouwstenen voor een levenslooppsychologie
1.1 eerste steenlegging: startdefinitie van ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie Het vakgebied van de ontwikkelingspsychologie
omvat de studie van de evolutie van
het normale functioneren/gedrag
van het individu doorheen het leven.
Meer bepaald:
- Biologische ontwikkeling
- Motorische ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling
- Affectieve ontwikkeling
- Sociale ontwikkeling
1.3 hoekstenen: basisbegrippen- en inzichten in de psychologie
1.3.1 beschrijven vs verklaren
Niet kennen !!
1.3.2 nomomthetisch vs idiografische invalshoek
Niet kennen !!
1.3.3 differentiatie, integratie en organisatie
Differentiatie Heeft betrekking op het verfijningsproces van
capaciteiten.
Geleidelijke verfijning van motorische
vaardigheden
Vb: grijpen naar iets
Integratie Verschillende domeinen van functioneren richten
zich op elkaar
Verschillende domeinen werken samen zodat de
mogelijkheden van een individu toenemen
Voorbeeld oog-hand coördinatie
Organisatie Complexere vormen van gedrag
Gedragsorganisatie wordt tot hoger niveau getild
→ het gedragsrepertoire gaat afnemen
1.3.4 structuur vs functie
Niet kennen
1.3.5 nature vs nuture
Nature Nurture
Aangeboren Aangeleerd
,Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
De rol die aangeboren erfelijke mogelijkheden
Aandeel van het milieu
spelen in de menselijke ontwikkeling
Nature-nuture-tegenstelling
→ wordt het ontwikkelingsverloop eerder aangestuurd vanuit de aard, eigenheid, natuur van
het individu of vanuit de voeding die de omgeving aan het individu biedt, al dan niet vanuit
de voedende potgrond.
1.3.6 continue vs discontinue kijk op de ontwikkeling
Continue kijk Discontinue kijk
De ontwikkeling verloopt als geleidelijk en als een De ontwikkeling is een proces dat in sprongen
opbouwende lijn verloopt, met soms abrupte veranderingen
Gedragsmogelijkheden komen voort uit en
Het gedrag ondergaat een metamorfose
bouwen voort op eerdere bestaande
mogelijkheden
Ontwikkelingsfasen
Pro- continu:
- geen plotse overgangen
Pro-discontinu:
- verschillende ontwikkelingstaken in
- makkelijker, overzichtelijker
verschillend tempo
- interviduele + seksuele verschillen
1.3.7 ontwikkelingsdeterminanten
Niet kennen !!
1.4 de dragende muren: enkele fundamentele ontwikkelingspsychologische theorieën
1.4.1 de brede perspectieven binnen de ontwikkelingspsychologie
Psychodynamische perspectief
De mens wordt gedreven door innerlijke en tegengestelde dynamieken
Psychoanalytische waarop hij zelf niet altijd zoveel zicht heeft
perspectief
Driftmatige krachten
Onbewuste conflicten
,Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
Jonge kinderjaren zijn vormend voor psychische ontwikkeling
Gedragspsychologisch perspectief
Behavioristische
Het gedrag wordt gevormd vanuit externe prikkels vanuit de omgeving
perspectief
Ontwikkeling = een aaneenschakeling van leerprocessen
Het denken in de breedste betekenis van het woord.
Cognitief perspectief
Voorstellingen/ representaties opbouwen over meest uiteenlopende facetten
Gedragspatronen worden gevormd door het doorgeven van erfelijk
Evolutionair perspectief materiaal van vorige generaties.
Temperamentsdenken
Ontwikkeling kan pas ten volle begrepen worden als men de verschillende
Contextueel perspectief
ontwikkelingsdomeinen in relatie tot elkaar plaatst
1.4.2 psychoseksuele ontwikkelingstheorie van Sigmund Freud
1.4.2.1 basisprincipes en uitgangspunten
Bewuste, voorbewuste en onbewuste topografisch model
Hier-en-nu-ervaringen
Neemt prikkels op uit de buiten-en binnenwereld
Bewuste
Hier vindt reflectie plaats
Vormt grens tussen buiten en binnen
Inhouden net onder de bewustzijnsdrempel
Voorbewuste
Relatief bewust maken door aandacht op te richten
, Ontwikkelingspsychologie Uma Van Der Beken
Instincten en inhouden die nooit toegang tot het bewustzijn hebben verkregen
Onbewuste Kunnen tot uiting komen tijdens versprekingen, dromen of kunst
Kan zich manifesteren via psychische stoornissen
Es, Ich en Über-Ich: driftvat, koorddanser en geweten. Psychisch apparaat
Eerste levensjaar
lustprincipe
Verzameling driften
Komen tot uiting in onze verlangens
Doel: lustbevrediging & onlust vermijden
Es Eros Thanatos
Levensdrift Agressieve drift
Destructieve kracht die mensen in zich
Seksuele drift
hebben
Vrijgekomen energie = libido Kan vernietigend zijn
Staat ten dienste van het zelfbehoud en
behoud van de soort
2e – 4e levensjaar
Realiteitsprincipe
ich Houdt rekening met eisen vanuit de realiteit en omgeving
Aanvaardt uitstel van lustbevrediging
Kent logica en moraliteit
Verzameling van morele waarden
Moraliteitsprincipe
Über- Iche
Zelf beoordelende instantie
Verbiedende geweten + ik- ideaal
