RD Samenvatting periode 6
Taak 000
Leerdoelen →
• Anatomie en pathologie van het thorax benoemen
• Benoemen en beargumenteren welke parameters van toepassing zijn bij
verschillende CT-thorax protocollen
• Technische aspecten uit kunnen leggen en toepassen:
Acquisitieparameters
Scanparameters
Spatiële resolutie
Contrast resolutie
Temporele resolutie
• Benoemen wat een Time To Peak is, bolus tracking omtrent het contrastmiddel
• Instelcriteria van een X-ribdetail noemen en verklaren omtrent de pathologie
• Belichtingsparameters van een X-ribdetail noemen en verklaren
,AANVRAAGFORMULIER AFD. RADIOLOGIE
ZIEKENHUIS MBRT
2
Bijdorplaan 1
Naam en handtekening aanvragend specialist/huisarts:
2015 CD Haarlem
Dr. T. Horaks
Tel. (023)5412836
Afd. Radiologie (tst 200)
Specialist : Dr. L. Kast
Docenten Radiologie
Patiëntnr. : 8763728 Adres : Wiekenweg 45
Naam : C. Ribben Postcode : 2657 UJ
Geb. datum : 25-06-1985 Woonplaats : Wassenaar
GEWENST ONDERZOEK : CT Thorax
Medische gegevens bij aanvraag:
Patient gevallen van fiets. Pijn linker thoraxhelft. Op x-thorax ribfracturen gezien. Fors benauwd.
Concrete vraagstelling :
Pneumothorax?
Mobiliteit patiënt : O lopend X kan staan
O rolstoel
X bed O kan niet staan
De patiëntengegevens:
,Medische gegevens bij aanvraag: Patiënt gevallen van fiets. Pijn linker thoraxhelft. Op x-thorax
ribfracturen gezien. Fors benauwd.
Concrete vraagstelling : Pneumothorax? Pneumothorax is een klaplong.
Wat voor CT-onderzoek zou je maken voor deze casus? Een blanco thorax
- De geboortedatum van de patiënt invullen inclusief de patiënten- ID
- Het is gewoon fijner voor de patënt als je hem met de voeten in de CT- scan laat ligt. Als je
een scan wilt maken van de thorax en schedel dan leg je de patiënt met schedel in de gantry.
Positie van de patiënt:
- Craniocaudaal
- Inademen en vasthouden
- Armen boven het hoofd houden, het is ALARA, de reden is voornamelijk dat de patiënt niet
bestraald wordt op het plek waar niet nodig is.
Informatie geven aan de patiënt:
- De patiënt naar binnen schuift
- Hij hoort straks inademen en de adem vasthouden
- Vanzelf hoort hij om door te ademen
- De patiënt wordt in de gaten gehouden, door een microfoontje
We gaan eerst een topogram maken en daar passen we geen slicedikte in aan.
Je kan de de topogram aanpassen als je op de topogram repeat drukt (het is wel lastig te schatten
wat is 512). We kunnen hem zo laten staan en op het moment dat uit de longen is kun de de
topogram stoppen. Als je de topogram te kort kiest, dan mis je informatie. De knop boven de gele
kun je gebruiken om de scan te stoppen.
De patiënt ligt goed op de tafel, nu weer op load drukken.
We geven daarna te scannen gebied aan. Van de sleutelbeen tot onder de ribben (als je de
diafragma zegt dan mis je de dorsale sinussen).
Hoe kunnen we de patiënt minder dosis geven? Alleen de lengte van de scan heeft te maken met
de dosis voor de patiënt. Daarom heeft het wel in om de lengte van de scan aan te passen. De
straling komt altijd rondom omdat een 3D-opname is.
De patiënt moet 12 seconden zijn adem vasthouden. Bij delay is 3 seconden.
Als je de roze vlak naar beneden trekt dan is de scantijd langer en moet de patiënt langer zijn adem
inhouden.
Kunnen we kiezen welke slice/ coupe dikte gaan scannen?
16 x 0, 6 of 16 x 1, 2 → dit zijn de acquisitie coupe dikte, dat zijn de coupe dikte die je scant, hierna
worden ze gereconstrueerd in een getal die je aangeeft
Die 5.0 mm geeft aan dat je scant met 1,2 en daarna reconstruerend naar 5.0 mm. Dat is wat de
blauwe vakje aangeeft met nummer 5.0
,Wat is het verschil tussen 0,6 en 1,2? Waar heb je het meeste ruis? 0,6 → hoe dunner de coupes,
hoe meer ruis maar heb je een betere spatiële resolutie.
Bij deze casus gaat het om pneumothorax, met welke coupes kan ik beter scannen? We kunnen ook
kiezen voor 1,2 mm kiezen want we gaan niet naar heel kleine detail kijken. Bij dikkere coupes heb je
ook minder dosis omdat de plakken dikker zijn, maak je minder plakjes en minder plakjes betekent
minder straling.
Voor de afwijking die we zoeken is 5.0 mm goed maar dunner dan 3.0 hoef je niet te gaan met
pneumothorax.
Nu de scan starten.
Attention: de topogram stukje langer maken omdat je niet goed kan schatten tot hoe ver de sinussen
doorlopen
Een andere reconstructie: we kunnen ook veel zeggen over andere grijswaarden
- De lever is goed te beoordelen
Bij de reconstructie kunnen we kernel kiezen; bijvoorbeeld een zachte of harde kernel en wat voor
window we kiezen (de window with en de window level)
Bij de kernel, hoe hoger het getal hoe scherper de kernel, hier heb je veel ruis en betere spatiele
resolutie. Hoe lager het getal hoe smother/minder scherp/ zachter de kernel is, hoe minder ruis maar
dan hebben we een beter contrast resolutie.
De kernel is ingesteld op 70, en de window ligt op sharp. Als je op de recon drukt kun je zien hoe die
rekent. De lever is nu wit en niet meer te beoordelen.
Waar kun je op het schem vinden waar de window with en de window level te vinden is?
W= with
C= center → level
Waar hebben ze bij deze casus voor gekozen? Een window van 600 en level van – 800
Kun je de – 800 verklaren? Dat heeft te maken met HU-waarde. Wat geeft de windowlevel aan? De
window level stel in op een structuur met bepaalde HU-waarde. Wat willen we veel zien ? de longen
en hier zit veel lucht in. de HU-waarde van de lucht is – 1000. Daarom hebben ze voor een getal van –
800 gekozen.
Bij reconstructie: op de window van de long staan. Je contrast kan je niet goed zien nu, omdat we nu
echt over de spatiele resolutie hebben.
,Een zachte long window wordt niet bij de longen gebruikt. We kijken liever naar de scherpe lijnen. In
de buik is scherpe kernel gek omdat de alleen de zachte structuren zijn. Daar hoeven we geen
scherpe randen.
Ga je slice to slice scannen of spiraal? Spiraal, bij de spiraal blijft die gewoon rondraaien en schuif je
tussen uit.
Slice to slice → een plak scannen en de tafel schuiven→ dit gebruik je bijna nooit meer maar het is
stralinghygiënischer.
Kunnen we de ribfracturen zien hier? De level moet je aanpassen om de ribfracturen te zien. Dus
andere reconstructie maken voor de botten. Als je over de botten praat dan vertel je meer over de
spatiele resolutie, en heb je meer rechte lijnen en kun je de botten beter beoordelen. Dus de bot
kernel is altijd heel scherp.
Verschillende soorten sharp → is alleen maar de keuze van de firma.
,Longen standaard
Indicaties en pathologie:
- Bij dit onderzoek is van belang het mediastinum goed te kunnen beoordelen vanwege
eventuele lymfeklierpathologie bij longafwijkingen of mediastinale uitbereiding van hilair
gelokaliseerde maligniteiten.
- Ook wordt dit onderzoek gebruikt bij verdenking op longtumoren, of longmetastasen bij een
maligniteit elders in het lichaam
- Bij afbeelden van pleura pathologie in de zin van verbreding, verkalking of pleuritis
carcinomatosa kan meestal met dit standaardprotocol worden volstaan.
- In het geval van pleura-empyeem of abcessen moet bij voorkeur niet in de arteriele fase
worden gescand, maar in een late fase om eventuele randaankleuring optimaal zichtbaar te
maken. Omdat longmaligniteiten vaak uitzaaien naar bijnieren of leve, is het van belang dat
deze organen mee gescand worden bij deze vraagstelling
- Indicaties:
➢ Longtumoren dan wel metastasen van elders (inclusief mediastinale klierpathologie)
➢ Pleura afwijkingen (mesothelioom, pleuritis carcinomatosa)
➢ Abcessen/pleura-empyeem
➢ Pneumothorax, pneumomediastinum, uitbreiding subcutaan emfyseem
Voorbereiding:
- Patient dient nuchter te zijn
- Eventuele gebitsprothesen verwijderen
- Sieraden verwijderen
- Zo nodig premedicatie
Contrstmiddel:
- Jodiumhoudend contrastmiddel
Topograminstellingen:
- Craniocaudaal scannen of caudocraniaal
- Vanaf de bovenste thoraxreptuur tot en met de caudale leverrand. Dit is van belang om een
uitspraak te kunnen doen over eventuele levermetastasen. Bovendien wordt hiermee bereikt
dat de bijnieren ook zeker afgebeeld worden.
- Je maakt een top topogram
, Acquisitieparameters:
- Acquisitiecoupedikte
➢ Zo dun mogelijk. (0,75-1 mm). In verband met het vervaardigen van MPR’s of 3D
reconstructies
- Kv
➢ Hoog 130 kV, omdat je door de thorax heen moet stralen
- Pitch groter dan 1 is toegestaan
Reconstructieparameters:
- Kernel
➢ Bij een WW/WL van 350/50 (wekedelensetting) diet een standaard of zachte kernel
gebruikt te worden, omdat gekozen is voor een gemiddelde ruisonderdrukking.
➢ Bij een WW/WL van 1400/-700 (longsetting) kan gekozen worden voor een scherpe
kernel. Hierdoor kan er een hogere spatiele resolutie worden bereikt. De additionele ruis
is niet storend bij dit grote WW/WL
- WW/WL
➢ Daar de verschillende organen gemiddeld verschillen in absorptie en het midden rond
HU= 50 ligt, is een WW/WL van 350/50 hiervoor geschikt. Voor optimale visualisatie van
longafwijkingen kan een WW/WL van ongeveer 1400/-700 (longsetting) worden
gekozen.
Onderzoek (uitvoering):
- HF rugligging, armen boven het hoofd
- Scanrichting: caudocraniaal, om de kans op verademingsartefacten zo klein mogelijk te
houden.
- Scanfase: arterieel
- Delay: 20-25 seconden
- Ademcommando: inspiratie
- FOV: longen beeldvullend, waarbij de pleura ook afgebeeld dienen te worden
- Kwaliteitsnorm: de longen alsmede de lever dienen volledig afgebeeld te zijn
- Opmerking: bij kortademige patienten kan voorafgaand aan de scan de patient geistrueerd
worden een aantal keer kort in en uit te ademen (hyperventileren), waardoor het wat
makkelijker is de inspiratie vol te houden.
Taak 000
Leerdoelen →
• Anatomie en pathologie van het thorax benoemen
• Benoemen en beargumenteren welke parameters van toepassing zijn bij
verschillende CT-thorax protocollen
• Technische aspecten uit kunnen leggen en toepassen:
Acquisitieparameters
Scanparameters
Spatiële resolutie
Contrast resolutie
Temporele resolutie
• Benoemen wat een Time To Peak is, bolus tracking omtrent het contrastmiddel
• Instelcriteria van een X-ribdetail noemen en verklaren omtrent de pathologie
• Belichtingsparameters van een X-ribdetail noemen en verklaren
,AANVRAAGFORMULIER AFD. RADIOLOGIE
ZIEKENHUIS MBRT
2
Bijdorplaan 1
Naam en handtekening aanvragend specialist/huisarts:
2015 CD Haarlem
Dr. T. Horaks
Tel. (023)5412836
Afd. Radiologie (tst 200)
Specialist : Dr. L. Kast
Docenten Radiologie
Patiëntnr. : 8763728 Adres : Wiekenweg 45
Naam : C. Ribben Postcode : 2657 UJ
Geb. datum : 25-06-1985 Woonplaats : Wassenaar
GEWENST ONDERZOEK : CT Thorax
Medische gegevens bij aanvraag:
Patient gevallen van fiets. Pijn linker thoraxhelft. Op x-thorax ribfracturen gezien. Fors benauwd.
Concrete vraagstelling :
Pneumothorax?
Mobiliteit patiënt : O lopend X kan staan
O rolstoel
X bed O kan niet staan
De patiëntengegevens:
,Medische gegevens bij aanvraag: Patiënt gevallen van fiets. Pijn linker thoraxhelft. Op x-thorax
ribfracturen gezien. Fors benauwd.
Concrete vraagstelling : Pneumothorax? Pneumothorax is een klaplong.
Wat voor CT-onderzoek zou je maken voor deze casus? Een blanco thorax
- De geboortedatum van de patiënt invullen inclusief de patiënten- ID
- Het is gewoon fijner voor de patënt als je hem met de voeten in de CT- scan laat ligt. Als je
een scan wilt maken van de thorax en schedel dan leg je de patiënt met schedel in de gantry.
Positie van de patiënt:
- Craniocaudaal
- Inademen en vasthouden
- Armen boven het hoofd houden, het is ALARA, de reden is voornamelijk dat de patiënt niet
bestraald wordt op het plek waar niet nodig is.
Informatie geven aan de patiënt:
- De patiënt naar binnen schuift
- Hij hoort straks inademen en de adem vasthouden
- Vanzelf hoort hij om door te ademen
- De patiënt wordt in de gaten gehouden, door een microfoontje
We gaan eerst een topogram maken en daar passen we geen slicedikte in aan.
Je kan de de topogram aanpassen als je op de topogram repeat drukt (het is wel lastig te schatten
wat is 512). We kunnen hem zo laten staan en op het moment dat uit de longen is kun de de
topogram stoppen. Als je de topogram te kort kiest, dan mis je informatie. De knop boven de gele
kun je gebruiken om de scan te stoppen.
De patiënt ligt goed op de tafel, nu weer op load drukken.
We geven daarna te scannen gebied aan. Van de sleutelbeen tot onder de ribben (als je de
diafragma zegt dan mis je de dorsale sinussen).
Hoe kunnen we de patiënt minder dosis geven? Alleen de lengte van de scan heeft te maken met
de dosis voor de patiënt. Daarom heeft het wel in om de lengte van de scan aan te passen. De
straling komt altijd rondom omdat een 3D-opname is.
De patiënt moet 12 seconden zijn adem vasthouden. Bij delay is 3 seconden.
Als je de roze vlak naar beneden trekt dan is de scantijd langer en moet de patiënt langer zijn adem
inhouden.
Kunnen we kiezen welke slice/ coupe dikte gaan scannen?
16 x 0, 6 of 16 x 1, 2 → dit zijn de acquisitie coupe dikte, dat zijn de coupe dikte die je scant, hierna
worden ze gereconstrueerd in een getal die je aangeeft
Die 5.0 mm geeft aan dat je scant met 1,2 en daarna reconstruerend naar 5.0 mm. Dat is wat de
blauwe vakje aangeeft met nummer 5.0
,Wat is het verschil tussen 0,6 en 1,2? Waar heb je het meeste ruis? 0,6 → hoe dunner de coupes,
hoe meer ruis maar heb je een betere spatiële resolutie.
Bij deze casus gaat het om pneumothorax, met welke coupes kan ik beter scannen? We kunnen ook
kiezen voor 1,2 mm kiezen want we gaan niet naar heel kleine detail kijken. Bij dikkere coupes heb je
ook minder dosis omdat de plakken dikker zijn, maak je minder plakjes en minder plakjes betekent
minder straling.
Voor de afwijking die we zoeken is 5.0 mm goed maar dunner dan 3.0 hoef je niet te gaan met
pneumothorax.
Nu de scan starten.
Attention: de topogram stukje langer maken omdat je niet goed kan schatten tot hoe ver de sinussen
doorlopen
Een andere reconstructie: we kunnen ook veel zeggen over andere grijswaarden
- De lever is goed te beoordelen
Bij de reconstructie kunnen we kernel kiezen; bijvoorbeeld een zachte of harde kernel en wat voor
window we kiezen (de window with en de window level)
Bij de kernel, hoe hoger het getal hoe scherper de kernel, hier heb je veel ruis en betere spatiele
resolutie. Hoe lager het getal hoe smother/minder scherp/ zachter de kernel is, hoe minder ruis maar
dan hebben we een beter contrast resolutie.
De kernel is ingesteld op 70, en de window ligt op sharp. Als je op de recon drukt kun je zien hoe die
rekent. De lever is nu wit en niet meer te beoordelen.
Waar kun je op het schem vinden waar de window with en de window level te vinden is?
W= with
C= center → level
Waar hebben ze bij deze casus voor gekozen? Een window van 600 en level van – 800
Kun je de – 800 verklaren? Dat heeft te maken met HU-waarde. Wat geeft de windowlevel aan? De
window level stel in op een structuur met bepaalde HU-waarde. Wat willen we veel zien ? de longen
en hier zit veel lucht in. de HU-waarde van de lucht is – 1000. Daarom hebben ze voor een getal van –
800 gekozen.
Bij reconstructie: op de window van de long staan. Je contrast kan je niet goed zien nu, omdat we nu
echt over de spatiele resolutie hebben.
,Een zachte long window wordt niet bij de longen gebruikt. We kijken liever naar de scherpe lijnen. In
de buik is scherpe kernel gek omdat de alleen de zachte structuren zijn. Daar hoeven we geen
scherpe randen.
Ga je slice to slice scannen of spiraal? Spiraal, bij de spiraal blijft die gewoon rondraaien en schuif je
tussen uit.
Slice to slice → een plak scannen en de tafel schuiven→ dit gebruik je bijna nooit meer maar het is
stralinghygiënischer.
Kunnen we de ribfracturen zien hier? De level moet je aanpassen om de ribfracturen te zien. Dus
andere reconstructie maken voor de botten. Als je over de botten praat dan vertel je meer over de
spatiele resolutie, en heb je meer rechte lijnen en kun je de botten beter beoordelen. Dus de bot
kernel is altijd heel scherp.
Verschillende soorten sharp → is alleen maar de keuze van de firma.
,Longen standaard
Indicaties en pathologie:
- Bij dit onderzoek is van belang het mediastinum goed te kunnen beoordelen vanwege
eventuele lymfeklierpathologie bij longafwijkingen of mediastinale uitbereiding van hilair
gelokaliseerde maligniteiten.
- Ook wordt dit onderzoek gebruikt bij verdenking op longtumoren, of longmetastasen bij een
maligniteit elders in het lichaam
- Bij afbeelden van pleura pathologie in de zin van verbreding, verkalking of pleuritis
carcinomatosa kan meestal met dit standaardprotocol worden volstaan.
- In het geval van pleura-empyeem of abcessen moet bij voorkeur niet in de arteriele fase
worden gescand, maar in een late fase om eventuele randaankleuring optimaal zichtbaar te
maken. Omdat longmaligniteiten vaak uitzaaien naar bijnieren of leve, is het van belang dat
deze organen mee gescand worden bij deze vraagstelling
- Indicaties:
➢ Longtumoren dan wel metastasen van elders (inclusief mediastinale klierpathologie)
➢ Pleura afwijkingen (mesothelioom, pleuritis carcinomatosa)
➢ Abcessen/pleura-empyeem
➢ Pneumothorax, pneumomediastinum, uitbreiding subcutaan emfyseem
Voorbereiding:
- Patient dient nuchter te zijn
- Eventuele gebitsprothesen verwijderen
- Sieraden verwijderen
- Zo nodig premedicatie
Contrstmiddel:
- Jodiumhoudend contrastmiddel
Topograminstellingen:
- Craniocaudaal scannen of caudocraniaal
- Vanaf de bovenste thoraxreptuur tot en met de caudale leverrand. Dit is van belang om een
uitspraak te kunnen doen over eventuele levermetastasen. Bovendien wordt hiermee bereikt
dat de bijnieren ook zeker afgebeeld worden.
- Je maakt een top topogram
, Acquisitieparameters:
- Acquisitiecoupedikte
➢ Zo dun mogelijk. (0,75-1 mm). In verband met het vervaardigen van MPR’s of 3D
reconstructies
- Kv
➢ Hoog 130 kV, omdat je door de thorax heen moet stralen
- Pitch groter dan 1 is toegestaan
Reconstructieparameters:
- Kernel
➢ Bij een WW/WL van 350/50 (wekedelensetting) diet een standaard of zachte kernel
gebruikt te worden, omdat gekozen is voor een gemiddelde ruisonderdrukking.
➢ Bij een WW/WL van 1400/-700 (longsetting) kan gekozen worden voor een scherpe
kernel. Hierdoor kan er een hogere spatiele resolutie worden bereikt. De additionele ruis
is niet storend bij dit grote WW/WL
- WW/WL
➢ Daar de verschillende organen gemiddeld verschillen in absorptie en het midden rond
HU= 50 ligt, is een WW/WL van 350/50 hiervoor geschikt. Voor optimale visualisatie van
longafwijkingen kan een WW/WL van ongeveer 1400/-700 (longsetting) worden
gekozen.
Onderzoek (uitvoering):
- HF rugligging, armen boven het hoofd
- Scanrichting: caudocraniaal, om de kans op verademingsartefacten zo klein mogelijk te
houden.
- Scanfase: arterieel
- Delay: 20-25 seconden
- Ademcommando: inspiratie
- FOV: longen beeldvullend, waarbij de pleura ook afgebeeld dienen te worden
- Kwaliteitsnorm: de longen alsmede de lever dienen volledig afgebeeld te zijn
- Opmerking: bij kortademige patienten kan voorafgaand aan de scan de patient geistrueerd
worden een aantal keer kort in en uit te ademen (hyperventileren), waardoor het wat
makkelijker is de inspiratie vol te houden.
