Veterinaire volksgezondheid IV – les 1
Wat en waarom is VVG?
= voedseloverdraagbare pathogenen voorkomen
= zoonosen voorkomen
= rol DA in one health (= interactie milieu-mens-dier)
Getallen
We hebben >200 ziekten die overgegeven worden naar mens via voeding
Kan via virussen, bacterien – kan lang of kort duren – sommige gevoeliger
1/10 mensen worden wereldwijd ziek door voedseloverdraagbare ziekten
waarvan 420 000 sterven en 1/3 hiervan gaat over kinderen
overgrote deel van ziektelast op wereld: Afrika en ZO-Azie
vooral norovirus, campylobacter (vooral diarree oorzaak ziektelast)
In EU zijn er 23 miljoen mensen die ziek worden en 5000 die sterven
Voedselveiligheid op EU niveau
Covid gaf dip in # gemelde uitbraken: waarom
Mensen gingen minder naar de dokter
Mensen gingen minder op restaurant
Niet alle landen rapporteren alles of even goed – er is geen harmonisatie
Overgrote deel voedselgebonden uitbraken is gerelateerd aan
levensmiddelen van dierlijke oorsprong (73%)
Uitbraken
Bij meeste uirbaken weten we niet welk levensmiddel aan bron lag
Waarom moeilijk: tegen dat persoon naar dokter is gegaan en die actie
heeft ondernomen, zijn de voedingsmiddelen er meestal al niet meer
Diarree wordt ook vaak niet verder onderzocht
Strong evidence outbreaks
Belangrijk deel ligt in composite foods (=gemengde, bereide producten)
Wat nog: vlees, vis, crustacea, groenten, melk, water
Belgie – collectieve voedseltoxi-infectie (CVTI)
Voedseltoxi-infectie = infecties of intoxicaties veroorzaakt door
consumptie van microbiologisch gecontamineerde voeding/water
Collectieve VTI = wanneer onder zelfde omstandigheden 2/meer mensen
gelijkaardige symptomen vertonen en waar er waarschijnlijk oorzakelijk
verband bestaat met eenzelfde voedselbron
Vermoeden onderschatting # CVTI: onderrapportering, diagnostische
problemen, moeilijk om verbanden te leggen, laattijdige meldingen
Meldingen komen vooral uit: horeca – huishouden – take away
Veterinaire volksgezondheid niet enkel voedselveiligheid
Ook belangrijk dat dierproductie goed gehouden wordt, genoeg voedsel
Overgrote deel van gevallen bij mens van hondsdolheid is hondenbeet en
elke 10min sterft iemand aan hondsdolheid wereldwijd
,Let op: alles komt dichtebrij door globalisatie, handel drijven, etc
YOPI is een gevoelige populatie
Economische impact
Als we zaken van markt terughalen: altijd afwegen wat het economisch
verlies is
Veterinaire volksgezondheid IV – les 2
World health organization (WHO)
Doel: betere gezondheid voor iedereen, overal
Aanpak: vaccinatie, richtlijnen, toegang tot zorg, focus op kinderen en
zwangere vrouwen, wetenschap, preventie, coordinatie, infrastructuur
= global guardian of public health
Algemeen: opgericht in 1948, hoofdbureau in geneve
Structuur
Beslissingsorgaan en uitvoerend orgaan
Geen absolute focus op enorm uitvoerend werk
Op hoog niveau leiderschap tonen rond gezondheid
Coordineren – dirigeren – policy maken – onderzoeksagenda
Gaan normen, waarden en standaarden opstellen: harmonisatie!
Beleid is gebaseerd op ethiek en wetenschappelijk bewijs
Technische steun: zorgen dat landen capaciteit kunnen opbouwen
om goed gezondheidssysteem te hebben
zorgen vr garantie gezondheid EN gn spreiding nr andere landen
Monitoring in globale gezondheidssituaties: uitbraken, virussen
Zes prioriteiten
1. Universele gezondheidszorg
Iedereen moet op elk moment toegang hebben tot gezondheidszorg
Ook financiele bescherming
2. International health regulations
Landen capaciteit opbouwen om internationale spreiding ziekten
tegen te gaan en controleren
ZONDER onnodige interferentie met internationale transport/handel
Landen mogen zieketn niet als systeem gebruiken iom eigen land te
beschermen in handel !!
3. Betere toegang tot medische producten (GM, pace maker, vaccin)
4. Socio-economische en omgevingsdeterminanten van ziekten
5. Niet-overdraagbare ziekten
Nu vooral focus op overdraagbare ziekten
N-overdr + verwondingen + geweld = >70% vd globale sterfte
Infectieuze ziekten komen laag in lijst, bovenaan hart- en vaatziekte
6. Sustainable development goals: 17 goals voor 2030
,WHO & voedselveiligheid
Netwerk: INFOSAN (international food safety authorities network)
Ontwikkeld door WHO en FAO
Gaan info uitwisselen om snel actie te kunnen nemen
Voeren veel wetenschappelijke studies uit
Gaan risico-analyses uitvoeren
Dragen bij tot codex alimentarius
Levert bijdrage aan SPS
WOAH (world assembly of delegates) (vroeger OIE)
Algemeen: opgericht in , hoofdbureau in parijs
Doel: dieren beschermen en onze toekomst daardoor veiliger stellen
Structuur
Info en diensten om risico te beheersen vr diergezondheid&welzijn
Info en diensten leveren om geass gevaren vr volksgezondheid te
minimaliseren (dus ook beschermen omgeving, biodiversiteit)
Stnadaarden ontwikkelen of bijdragen aan ontwikkelen van
standaarden vr diergezondheid, dierlijke producten, welzijn (SPS)
Veilige manier handel drijven
Betrouwbare informatie ontvangen en terug delen
Netwerk van experten: info analyseren ,transparantie
Doelstelling solidariteit in controle van dierziekte
Codes en manuals
Codes en handelingen gebruiken dr veterinaire diensten
Toepassen van correcte diergezondheidsregels
Im/export dieren en dierlijke producten zonder spreiding ziekten
Regelmatige updates
Terrestrial animal health code
Bestaat uit 2 delen
1ste deel: basis, ziekte-overschreidend, algemeen (diagnose, monitoring,
surveillance), rol veterinaire systemen vr voedselveiligheid
2de deel: hoofdstukken die heel ziektespecifiek zijn
Listed diseases (207): die ziekten zijn dan verplicht aan te geven
moet ook helpen om spreiding ziekte tegen te gaan
Niet elke ziekte kan op die lijst staan
Aan wat moet voldoen worden om op de lijst te staan
1. Internationale verspreiding van pathogenen
2. Op zijn minst 1 land is vrij van ziekte
3. Ziekte kan op een betrouwbare manier gedetecteerd worden
4. Natuurlijke transmissie nr mensen bewezen en geass met serieuze
consequenties OF significante impact op gezondheid
landbouwhuisdieren OF wildlife
WAHIS (world animal health information system)
Algemeen: opgericht in 1945, hoofdbureau in rome
Inforamtie wordt verzameld door DA (en boeren) informatie verifieren
, Niet enkel informatie ziekten, ook specifiek per land en welke controles
Gaat ook over zoonosen, gegevens zoonosen in humans (mengeling DGK
en HGK), capaciteit land om ziekte aan te pakken, aantal DA in land, …
(er is ook WAHIS wild interface met focus op wildlife)
FAO (food and agriculture organization of the united nations)
Doel: zero hunger, wereld zonder honger
Nu >800mljn mensen leiden honger (ondervoeding en malnutritie)
Strategische objectieven
1. Onzekerheid om voedsel, malnutritie helpen elimineren
toegang tot gezonde voeding
mensen die enkel fastfood eten: zorgen dat ze betere toegang hebben
tot gezonde voeding
2. Druk zetten vr politieke akkoorden rond voedselveiligheid en -zekerheid
3. Duurzaamheid landbouw garanderen, met meer aandacht vr eerlijke
verdeling vd winst
4. Reduceren rurale armoede
5. Focus op inclusieve, geintegreerde voedings- en landbouwsystemen
6. Veerkracht van onze landbouwsystemen verhogen
natuurrampen: hoe gezinnen weerbaarder maken
FAO & diergezondheid
Dieren = meer dan enkel eten: trekkracht, transport, brandstof, kleding
Verschillende dingen zijn erbij betrokken
Ziekten, zoonosen, vector born
Voedselveiligheid
Versterking veterinaire systemen, AB resistentie, one health
ook aangepakt door WOAH
FAO & voedselveiligheid
Landen helpen systemen te versterken: capaciteit en expertise om
systeem uit te werken en onderhouden
Draagt bij aan codex alimentarius: steunen op wetenschap
EMPRES (emergency prevention system for food safety)
Early warning: snel en vroeg op hoogte zijn van problemen
Zorgen dat landen klaar zijn om uitbraak aan te pakken en er snel
op te kunnen reageren en hieruit te leren!!
Veterinaire volksgezondheid IV – les 3
One health
Alle zaken moeten bekeken worden op versch niveaus van samenleving:
huishouden, dorp, regio, land, wereld
Waarom belangrijk: we komen dichter bij elkaar op wereld, meer
blootstelling met gevaren, meer contact dier-mens
Wat en waarom is VVG?
= voedseloverdraagbare pathogenen voorkomen
= zoonosen voorkomen
= rol DA in one health (= interactie milieu-mens-dier)
Getallen
We hebben >200 ziekten die overgegeven worden naar mens via voeding
Kan via virussen, bacterien – kan lang of kort duren – sommige gevoeliger
1/10 mensen worden wereldwijd ziek door voedseloverdraagbare ziekten
waarvan 420 000 sterven en 1/3 hiervan gaat over kinderen
overgrote deel van ziektelast op wereld: Afrika en ZO-Azie
vooral norovirus, campylobacter (vooral diarree oorzaak ziektelast)
In EU zijn er 23 miljoen mensen die ziek worden en 5000 die sterven
Voedselveiligheid op EU niveau
Covid gaf dip in # gemelde uitbraken: waarom
Mensen gingen minder naar de dokter
Mensen gingen minder op restaurant
Niet alle landen rapporteren alles of even goed – er is geen harmonisatie
Overgrote deel voedselgebonden uitbraken is gerelateerd aan
levensmiddelen van dierlijke oorsprong (73%)
Uitbraken
Bij meeste uirbaken weten we niet welk levensmiddel aan bron lag
Waarom moeilijk: tegen dat persoon naar dokter is gegaan en die actie
heeft ondernomen, zijn de voedingsmiddelen er meestal al niet meer
Diarree wordt ook vaak niet verder onderzocht
Strong evidence outbreaks
Belangrijk deel ligt in composite foods (=gemengde, bereide producten)
Wat nog: vlees, vis, crustacea, groenten, melk, water
Belgie – collectieve voedseltoxi-infectie (CVTI)
Voedseltoxi-infectie = infecties of intoxicaties veroorzaakt door
consumptie van microbiologisch gecontamineerde voeding/water
Collectieve VTI = wanneer onder zelfde omstandigheden 2/meer mensen
gelijkaardige symptomen vertonen en waar er waarschijnlijk oorzakelijk
verband bestaat met eenzelfde voedselbron
Vermoeden onderschatting # CVTI: onderrapportering, diagnostische
problemen, moeilijk om verbanden te leggen, laattijdige meldingen
Meldingen komen vooral uit: horeca – huishouden – take away
Veterinaire volksgezondheid niet enkel voedselveiligheid
Ook belangrijk dat dierproductie goed gehouden wordt, genoeg voedsel
Overgrote deel van gevallen bij mens van hondsdolheid is hondenbeet en
elke 10min sterft iemand aan hondsdolheid wereldwijd
,Let op: alles komt dichtebrij door globalisatie, handel drijven, etc
YOPI is een gevoelige populatie
Economische impact
Als we zaken van markt terughalen: altijd afwegen wat het economisch
verlies is
Veterinaire volksgezondheid IV – les 2
World health organization (WHO)
Doel: betere gezondheid voor iedereen, overal
Aanpak: vaccinatie, richtlijnen, toegang tot zorg, focus op kinderen en
zwangere vrouwen, wetenschap, preventie, coordinatie, infrastructuur
= global guardian of public health
Algemeen: opgericht in 1948, hoofdbureau in geneve
Structuur
Beslissingsorgaan en uitvoerend orgaan
Geen absolute focus op enorm uitvoerend werk
Op hoog niveau leiderschap tonen rond gezondheid
Coordineren – dirigeren – policy maken – onderzoeksagenda
Gaan normen, waarden en standaarden opstellen: harmonisatie!
Beleid is gebaseerd op ethiek en wetenschappelijk bewijs
Technische steun: zorgen dat landen capaciteit kunnen opbouwen
om goed gezondheidssysteem te hebben
zorgen vr garantie gezondheid EN gn spreiding nr andere landen
Monitoring in globale gezondheidssituaties: uitbraken, virussen
Zes prioriteiten
1. Universele gezondheidszorg
Iedereen moet op elk moment toegang hebben tot gezondheidszorg
Ook financiele bescherming
2. International health regulations
Landen capaciteit opbouwen om internationale spreiding ziekten
tegen te gaan en controleren
ZONDER onnodige interferentie met internationale transport/handel
Landen mogen zieketn niet als systeem gebruiken iom eigen land te
beschermen in handel !!
3. Betere toegang tot medische producten (GM, pace maker, vaccin)
4. Socio-economische en omgevingsdeterminanten van ziekten
5. Niet-overdraagbare ziekten
Nu vooral focus op overdraagbare ziekten
N-overdr + verwondingen + geweld = >70% vd globale sterfte
Infectieuze ziekten komen laag in lijst, bovenaan hart- en vaatziekte
6. Sustainable development goals: 17 goals voor 2030
,WHO & voedselveiligheid
Netwerk: INFOSAN (international food safety authorities network)
Ontwikkeld door WHO en FAO
Gaan info uitwisselen om snel actie te kunnen nemen
Voeren veel wetenschappelijke studies uit
Gaan risico-analyses uitvoeren
Dragen bij tot codex alimentarius
Levert bijdrage aan SPS
WOAH (world assembly of delegates) (vroeger OIE)
Algemeen: opgericht in , hoofdbureau in parijs
Doel: dieren beschermen en onze toekomst daardoor veiliger stellen
Structuur
Info en diensten om risico te beheersen vr diergezondheid&welzijn
Info en diensten leveren om geass gevaren vr volksgezondheid te
minimaliseren (dus ook beschermen omgeving, biodiversiteit)
Stnadaarden ontwikkelen of bijdragen aan ontwikkelen van
standaarden vr diergezondheid, dierlijke producten, welzijn (SPS)
Veilige manier handel drijven
Betrouwbare informatie ontvangen en terug delen
Netwerk van experten: info analyseren ,transparantie
Doelstelling solidariteit in controle van dierziekte
Codes en manuals
Codes en handelingen gebruiken dr veterinaire diensten
Toepassen van correcte diergezondheidsregels
Im/export dieren en dierlijke producten zonder spreiding ziekten
Regelmatige updates
Terrestrial animal health code
Bestaat uit 2 delen
1ste deel: basis, ziekte-overschreidend, algemeen (diagnose, monitoring,
surveillance), rol veterinaire systemen vr voedselveiligheid
2de deel: hoofdstukken die heel ziektespecifiek zijn
Listed diseases (207): die ziekten zijn dan verplicht aan te geven
moet ook helpen om spreiding ziekte tegen te gaan
Niet elke ziekte kan op die lijst staan
Aan wat moet voldoen worden om op de lijst te staan
1. Internationale verspreiding van pathogenen
2. Op zijn minst 1 land is vrij van ziekte
3. Ziekte kan op een betrouwbare manier gedetecteerd worden
4. Natuurlijke transmissie nr mensen bewezen en geass met serieuze
consequenties OF significante impact op gezondheid
landbouwhuisdieren OF wildlife
WAHIS (world animal health information system)
Algemeen: opgericht in 1945, hoofdbureau in rome
Inforamtie wordt verzameld door DA (en boeren) informatie verifieren
, Niet enkel informatie ziekten, ook specifiek per land en welke controles
Gaat ook over zoonosen, gegevens zoonosen in humans (mengeling DGK
en HGK), capaciteit land om ziekte aan te pakken, aantal DA in land, …
(er is ook WAHIS wild interface met focus op wildlife)
FAO (food and agriculture organization of the united nations)
Doel: zero hunger, wereld zonder honger
Nu >800mljn mensen leiden honger (ondervoeding en malnutritie)
Strategische objectieven
1. Onzekerheid om voedsel, malnutritie helpen elimineren
toegang tot gezonde voeding
mensen die enkel fastfood eten: zorgen dat ze betere toegang hebben
tot gezonde voeding
2. Druk zetten vr politieke akkoorden rond voedselveiligheid en -zekerheid
3. Duurzaamheid landbouw garanderen, met meer aandacht vr eerlijke
verdeling vd winst
4. Reduceren rurale armoede
5. Focus op inclusieve, geintegreerde voedings- en landbouwsystemen
6. Veerkracht van onze landbouwsystemen verhogen
natuurrampen: hoe gezinnen weerbaarder maken
FAO & diergezondheid
Dieren = meer dan enkel eten: trekkracht, transport, brandstof, kleding
Verschillende dingen zijn erbij betrokken
Ziekten, zoonosen, vector born
Voedselveiligheid
Versterking veterinaire systemen, AB resistentie, one health
ook aangepakt door WOAH
FAO & voedselveiligheid
Landen helpen systemen te versterken: capaciteit en expertise om
systeem uit te werken en onderhouden
Draagt bij aan codex alimentarius: steunen op wetenschap
EMPRES (emergency prevention system for food safety)
Early warning: snel en vroeg op hoogte zijn van problemen
Zorgen dat landen klaar zijn om uitbraak aan te pakken en er snel
op te kunnen reageren en hieruit te leren!!
Veterinaire volksgezondheid IV – les 3
One health
Alle zaken moeten bekeken worden op versch niveaus van samenleving:
huishouden, dorp, regio, land, wereld
Waarom belangrijk: we komen dichter bij elkaar op wereld, meer
blootstelling met gevaren, meer contact dier-mens
