Samenvatting long
Hoofdstuk 1: inleiding van de module
Vaping is het gebruiken van een elektronische sigaretten. Door vapen kan je een popcornlong krijgen.
Het examen:
- 60 mqc met 1-4 juiste antwoorden
- Alles is leerstof buiten de practica
- Optionele leerstof is verdieping
Hoofdstuk 2: Seminologie van het ademhalingsstelsel: de patiënt met
een respiratoire klacht
Seminologie is de leer van de klachten en symptomen. Typische klachten bij patiënten die
ademhalingsproblemen hebben is: hoest, slijmen en kortademigheid. Een symptoom is een klacht
die een patiënt zelf beschrijft. Het is een subjectief gegeven dat op een aandoening kan wijzen. Een
teken is een objectieve waarneming die aan de hand van een onderzoek gemeten wordt. Het is een
afwijking die tijdens lichamelijk onderzoek geregistreerd wordt. Een syndroom is een specifiek
complex van symptomen/tekenen die naar één of meerdere oorzaken verwijzen. Een test is een
objectieve meting bij ene patiënt of bij een staal van een patiënt.
Bij een anamnese:
- Ga je kijken of de patiënt erfelijke aandoeningen heeft (bv cystische fibrose/ mucoviscidose,
kanker, astma)
- Ga je kijken naar de medische antecedenten (de medische voorgeschiedenis) zoals bv astma
of tuberculose
- Als de patiënt rookt ga je vragen stellen zoals: wat, hoeveel, hoelang? 1 pakje per dag roken
gedurende 1 jaar is één pakjaar (bv half pakje per dag voor 20 jaar is 10 pakjaar). Je bent een
nooit roker als je in je ganse leven 100 of minder sigaretten hebt gerookt. Nicotine
afhankelijkheid wordt door de Fagerströmtest bepaalt.
Bij mensen met respiratoire klachten moet je steeds naar hun job en hobby’s vragen. Asbest,
verf en schadelijke dampen zijn vaak een oorzaak van ademhalingsproblemen. Van duiven en
parkieten (en andere dieren) kan je allergische reacties krijgen in de longen. Het is belangrijk
een juiste beschrijving van de job te krijgen, net als de duur van de blootstelling en klachten.
Je hoeft bv niet op het kot van de duiven geweest te zijn om besmet te geraken. Asbest kan
je in isolatie terugvinden.
1. Klachten
1. dyspnoe
Dyspnoe/ kortademigheid betekent letterlijk ontregelde adem. Het is de subjectieve ervaring van een
verhoogde ademarbeid die bestaat uit kwalitatief onderscheiden sensaties die in intensiteit kunnen
variëren. Het is normaal/ fysiologisch als iemand inspanningen doet maar het is pathologisch indien
de patiënt in rust is of bij beperkte inspanningen. Het is multifactorieel omdat het zowel betrekking
tot de hersenen als het ademhalingsstelsel heeft. Het ontstaat door een onbalans tussen de
1
,neurologische stimulatie van de ademhalingsspieren en de ventilatie die door deze spieren bereikt
wordt.
Receptoren in de gewrichten van de ribben (intercostaal) en receptoren op het diafragma (golgi-
apparaten) gaan het ventilatieniveau meten en gaan het aan de hersenschors doorgeven die deze
gegeven naar de motorische cortex doorstuurt.
Dyspnoe is niet altijd gelijk aan een hypoxemie! Niet alle patiënten die een hypoxemie hebben
moeten zuurstof toegediend krijgen. Er is geen correlatie tussen hypoxemie en dyspnoe.
Oorzaken van dyspnoe:
- Pulmonale problemen zoals bv aan de luchtwegen, longweefsel of pleura. Als er bijvoorbeeld
minder longweefsel is omdat het wordt afgebroken door roken. Bv astma
- Problemen van de ademhalingsspieren en/ of de thoraxwand. Bv ALS
- Cardiovasculaire problemen (hart of longcirculatie). Het bloed en vocht gaat in de longen
opstapelen omdat het niet wordt afgevoerd en het gaat zo het transport verstoppen.
- Metabole aandoeningen. Bv een exogene aandoening zoals diabeteet die grote
hoeveelheden acetaat uit moeten ademen.
- Psychische redenen zoals angst en stress.
Het hyperventilatiesyndroom komt voornamelijk bij jonge vrouwen voor. Het wordt veroorzaakt
door psychogene factoren en stress. Ze klagen van een licht hoofd, tintelingen, pijn op de borst,
kortademigheid en eventueel een syncope. Ze beginnen sneller te ademen en gaan zo al hun CO2
weg blazen ( -> hypocapnie) en ze gaan een laag bicarbonaat hebben (chronisch). De CO2 die ze
uitademen moeten ze opnieuw inademen door in een zak te ademen. Bij ernstige gevallen gebeurt er
automutilatie.
2
,Vragen die je moet stellen bij patiënten die dyspnoe ondervinden:
- Is de kortademigheid recent of is het al even aan de gang?
- Is het constant of komt en gaat het?
- Wat zijn dingen die je niet meer kan doen door je kortademigheid?
- Welke dingen maken het ademen moeilijker?
- Welke dingen helpen het ademen te vergemakkelijken?
Hoe moet je dyspnoe meten?
- De Borg-schaal. Je gaat op een schaal van 0 tot 10 bepalen hoe kortademig de patiënt is. Hij
gaat dit zelf aanduiden. Je kan het zowel over ‘nu’ als over hoe het de afgelopen
dagen/weken geweest is, je kan dus ook de continue prevalentie teweten komen. Het wordt
het meest gebruikt bij acute dyspnoe.
- Medical research council (MRC) is een visuele analoge schaal. De schaal gaat maar tot 5 en
het gaat de activiteiten van de patiënt mee in verband brengen. Het voordeel is dat het voor
de patiënt duidelijker is omdat hij zijn kortademigheid aan activiteiten kan linken, het is een
beter aanknopingspunt voor zijn dagelijks leven. Het is een methode die voornamelijk bij
chronische dyspnoe gebruikt wordt.
3
, - New York Heart Association (NYHA). De functionele classificatie van de New Yorkse hart
associatie (NYHA) [1] biedt een eenvoudige manier om de omvang van het hartfalen te
classificeren. Het plaatst patiënten in een van de vier categorieën op basis van hoeveel ze zijn
beperkt tijdens lichamelijke activiteit; de beperkingen/symptomen zijn met betrekking tot
normale ademhaling en variërende graden in kortademigheid en/of angina pectoris.
- Saint Gorge Respiratory Questionnaire (SGRQ) is een methode die bij studies of
wetenschappelijk onderzoek gebruikt wordt. Het is een lange vragenlijst die de activiteiten,
impact op het sociaal leven en het psychologisch aspect bevraagd. De symptomen worden op
een schaal van 5 beoordeeld en de activiteiten en de impact op het sociale leven aan de hand
van ja/nee-vragen. De score varieert van 0 tot 100 waarbij 100 zeer ernstig is.
Behandeling van dyspnoe:
Je gaat symptomatisch behandelen omdat je de oorzaak niet kan wegnemen. De symptomen van de
patiënt zijn subjectief.
Je kan het doen door de ademspieren te versterken om ervoor te zorgen dat ze efficiënter gaan
samentrekken. Bij centrale onderdrukking gaan de het ademhalingscentrum in het verlengde merg
onderdrukken. Als patiënten een zuurstofsaturatie van 90% of minder hebben gaan de zuurstof
toedienen. Bij gezonde mensen is de weefsel saturatie in de weefsels al minder dan 60% als de een
zuurstofsaturatie van 90% hebben in het bloed. Mensen die een lagere saturatie hebben gaan naar
een anaeroob metabolisme overschakelen en gaan lactaat aanmaken.
Bij het hyperventilatiesyndroom ga je de patiënten in een plastic zak laten ademen zodat ze de CO2
opnieuw opnemen. Patiënten kunnen ook Anxiolyticum voorgeschreven krijgen, het is medicatie die
helpt bij angst en onrust.
Wheeze is een typisch geluid voor een astma-aanval. Je gaat piepen tijdens de ademhaling, vooral
tijdens de uitademing omdat de luchtwegen (perifeer) versmalt zijn. Het is een hoog geluid.
4
Hoofdstuk 1: inleiding van de module
Vaping is het gebruiken van een elektronische sigaretten. Door vapen kan je een popcornlong krijgen.
Het examen:
- 60 mqc met 1-4 juiste antwoorden
- Alles is leerstof buiten de practica
- Optionele leerstof is verdieping
Hoofdstuk 2: Seminologie van het ademhalingsstelsel: de patiënt met
een respiratoire klacht
Seminologie is de leer van de klachten en symptomen. Typische klachten bij patiënten die
ademhalingsproblemen hebben is: hoest, slijmen en kortademigheid. Een symptoom is een klacht
die een patiënt zelf beschrijft. Het is een subjectief gegeven dat op een aandoening kan wijzen. Een
teken is een objectieve waarneming die aan de hand van een onderzoek gemeten wordt. Het is een
afwijking die tijdens lichamelijk onderzoek geregistreerd wordt. Een syndroom is een specifiek
complex van symptomen/tekenen die naar één of meerdere oorzaken verwijzen. Een test is een
objectieve meting bij ene patiënt of bij een staal van een patiënt.
Bij een anamnese:
- Ga je kijken of de patiënt erfelijke aandoeningen heeft (bv cystische fibrose/ mucoviscidose,
kanker, astma)
- Ga je kijken naar de medische antecedenten (de medische voorgeschiedenis) zoals bv astma
of tuberculose
- Als de patiënt rookt ga je vragen stellen zoals: wat, hoeveel, hoelang? 1 pakje per dag roken
gedurende 1 jaar is één pakjaar (bv half pakje per dag voor 20 jaar is 10 pakjaar). Je bent een
nooit roker als je in je ganse leven 100 of minder sigaretten hebt gerookt. Nicotine
afhankelijkheid wordt door de Fagerströmtest bepaalt.
Bij mensen met respiratoire klachten moet je steeds naar hun job en hobby’s vragen. Asbest,
verf en schadelijke dampen zijn vaak een oorzaak van ademhalingsproblemen. Van duiven en
parkieten (en andere dieren) kan je allergische reacties krijgen in de longen. Het is belangrijk
een juiste beschrijving van de job te krijgen, net als de duur van de blootstelling en klachten.
Je hoeft bv niet op het kot van de duiven geweest te zijn om besmet te geraken. Asbest kan
je in isolatie terugvinden.
1. Klachten
1. dyspnoe
Dyspnoe/ kortademigheid betekent letterlijk ontregelde adem. Het is de subjectieve ervaring van een
verhoogde ademarbeid die bestaat uit kwalitatief onderscheiden sensaties die in intensiteit kunnen
variëren. Het is normaal/ fysiologisch als iemand inspanningen doet maar het is pathologisch indien
de patiënt in rust is of bij beperkte inspanningen. Het is multifactorieel omdat het zowel betrekking
tot de hersenen als het ademhalingsstelsel heeft. Het ontstaat door een onbalans tussen de
1
,neurologische stimulatie van de ademhalingsspieren en de ventilatie die door deze spieren bereikt
wordt.
Receptoren in de gewrichten van de ribben (intercostaal) en receptoren op het diafragma (golgi-
apparaten) gaan het ventilatieniveau meten en gaan het aan de hersenschors doorgeven die deze
gegeven naar de motorische cortex doorstuurt.
Dyspnoe is niet altijd gelijk aan een hypoxemie! Niet alle patiënten die een hypoxemie hebben
moeten zuurstof toegediend krijgen. Er is geen correlatie tussen hypoxemie en dyspnoe.
Oorzaken van dyspnoe:
- Pulmonale problemen zoals bv aan de luchtwegen, longweefsel of pleura. Als er bijvoorbeeld
minder longweefsel is omdat het wordt afgebroken door roken. Bv astma
- Problemen van de ademhalingsspieren en/ of de thoraxwand. Bv ALS
- Cardiovasculaire problemen (hart of longcirculatie). Het bloed en vocht gaat in de longen
opstapelen omdat het niet wordt afgevoerd en het gaat zo het transport verstoppen.
- Metabole aandoeningen. Bv een exogene aandoening zoals diabeteet die grote
hoeveelheden acetaat uit moeten ademen.
- Psychische redenen zoals angst en stress.
Het hyperventilatiesyndroom komt voornamelijk bij jonge vrouwen voor. Het wordt veroorzaakt
door psychogene factoren en stress. Ze klagen van een licht hoofd, tintelingen, pijn op de borst,
kortademigheid en eventueel een syncope. Ze beginnen sneller te ademen en gaan zo al hun CO2
weg blazen ( -> hypocapnie) en ze gaan een laag bicarbonaat hebben (chronisch). De CO2 die ze
uitademen moeten ze opnieuw inademen door in een zak te ademen. Bij ernstige gevallen gebeurt er
automutilatie.
2
,Vragen die je moet stellen bij patiënten die dyspnoe ondervinden:
- Is de kortademigheid recent of is het al even aan de gang?
- Is het constant of komt en gaat het?
- Wat zijn dingen die je niet meer kan doen door je kortademigheid?
- Welke dingen maken het ademen moeilijker?
- Welke dingen helpen het ademen te vergemakkelijken?
Hoe moet je dyspnoe meten?
- De Borg-schaal. Je gaat op een schaal van 0 tot 10 bepalen hoe kortademig de patiënt is. Hij
gaat dit zelf aanduiden. Je kan het zowel over ‘nu’ als over hoe het de afgelopen
dagen/weken geweest is, je kan dus ook de continue prevalentie teweten komen. Het wordt
het meest gebruikt bij acute dyspnoe.
- Medical research council (MRC) is een visuele analoge schaal. De schaal gaat maar tot 5 en
het gaat de activiteiten van de patiënt mee in verband brengen. Het voordeel is dat het voor
de patiënt duidelijker is omdat hij zijn kortademigheid aan activiteiten kan linken, het is een
beter aanknopingspunt voor zijn dagelijks leven. Het is een methode die voornamelijk bij
chronische dyspnoe gebruikt wordt.
3
, - New York Heart Association (NYHA). De functionele classificatie van de New Yorkse hart
associatie (NYHA) [1] biedt een eenvoudige manier om de omvang van het hartfalen te
classificeren. Het plaatst patiënten in een van de vier categorieën op basis van hoeveel ze zijn
beperkt tijdens lichamelijke activiteit; de beperkingen/symptomen zijn met betrekking tot
normale ademhaling en variërende graden in kortademigheid en/of angina pectoris.
- Saint Gorge Respiratory Questionnaire (SGRQ) is een methode die bij studies of
wetenschappelijk onderzoek gebruikt wordt. Het is een lange vragenlijst die de activiteiten,
impact op het sociaal leven en het psychologisch aspect bevraagd. De symptomen worden op
een schaal van 5 beoordeeld en de activiteiten en de impact op het sociale leven aan de hand
van ja/nee-vragen. De score varieert van 0 tot 100 waarbij 100 zeer ernstig is.
Behandeling van dyspnoe:
Je gaat symptomatisch behandelen omdat je de oorzaak niet kan wegnemen. De symptomen van de
patiënt zijn subjectief.
Je kan het doen door de ademspieren te versterken om ervoor te zorgen dat ze efficiënter gaan
samentrekken. Bij centrale onderdrukking gaan de het ademhalingscentrum in het verlengde merg
onderdrukken. Als patiënten een zuurstofsaturatie van 90% of minder hebben gaan de zuurstof
toedienen. Bij gezonde mensen is de weefsel saturatie in de weefsels al minder dan 60% als de een
zuurstofsaturatie van 90% hebben in het bloed. Mensen die een lagere saturatie hebben gaan naar
een anaeroob metabolisme overschakelen en gaan lactaat aanmaken.
Bij het hyperventilatiesyndroom ga je de patiënten in een plastic zak laten ademen zodat ze de CO2
opnieuw opnemen. Patiënten kunnen ook Anxiolyticum voorgeschreven krijgen, het is medicatie die
helpt bij angst en onrust.
Wheeze is een typisch geluid voor een astma-aanval. Je gaat piepen tijdens de ademhaling, vooral
tijdens de uitademing omdat de luchtwegen (perifeer) versmalt zijn. Het is een hoog geluid.
4
