Samenvatting Mensen met een verstandelijke beperking

Mensen met een verstandelijke beperking 3014BA313A
College 1: Mondzorg voor mensen met een beperking
Mensen met een beperking

Over wie hebben we het dan?

 Mensen in een rolstoel. Mensen die in het dagelijks leven belemmerd worden door hun
beperking (bijv. Down Syndroom). Een beperking hoef niet altjd iihtbaar te ijn. Autsme
belemmert mensen ook in het dagelijks leven en dus valt het onder een beperking.

 Syndromen
 Verstandelijke beperking
 Liihamelijke beperking
 Meervoudige beperking
 Zintuigelijke beperking
- Bij doofeid ou de iommuniiate aangepast moeten worden. Bij mensen die doof of blind
ijn hebben meer tjd nodig voor de iommuniiate. In ons beroep werken wij erg snel en dat
roept angst op bij de e mensen. Dus werk rustg om dit probleem te voorkomen.
 Niet-aangeboren hersenletsel (NAH)
- Mensen die eruit ien als iemand met een meervoudige beperking, spasme, niet goed
kunnen praten of funitoneren door bijv. een auto ongeluk. Dit kan ook het gevolg ijn van
bepaalde iekten.
 Chronisihe ieken
 Geriatrisihe patinten

Over hoeveel mensen hebben we het dan?

Enkele getallen (NL, 2008)

 Sihatngen:
- 115.000 mensen met een verstandelijke beperking (IQ < 70) waarvan 30.000 intramuraal.
- 500.000 mensen met een ernstge liihamelijke beperking.
 Aantal wakbegaafden (IQ 70-85) die vastlopen in gewone tandartspraktjk??
 < 50 Tandartsen-Gehandiiapten org
 Mondhygiinisten met speiifeke kennis en vaardigheden.

Mate van verstandelijke beperking




 Cogniteve ontwikkeling is de verstandelijke ontwikkeling (bijv. kennis). Ondanks de
iogniteve ontwikkeling b 12 jaar is hebben de e mensen toih veel moeite met iih

, ontwikkelen en hun denkvaardigheden. Ook hebben e veel moeite met soiiaal gedrag,
aanpassen aan de maatsihappij eti.
 Om de groep mensen met een wakbegaafdheid niet helemaal buiten de beperkingen te
sihuiven. Zijn er o 2,2 miljoen Nederlanders die een IQ hebben van 50 tot 85 en
bijvoorbeeld een stem kunnen uitbrengen. Door hun wakbegaafdheid is dit eigenlijk niet
mogelijk, want e begrijpen de stemkaart niet. Ofiieel vallen de e mensen onder de
benaming liiht verstandelijk beperkt (LVB).

Defnite

 Een verstandelijke beperking verwijst naar functineringspriblemen die worden gekenmerkt
door signifiante beperkingen in owel het intellectuele funitoneren als in het adapteve
gedrag oals dat tot uitdrukking komt in cinceptuele, siciale en praktscce vaardigceden. De
funitoneringsproblemen ontstaan voor de leefijd van 18 jaar.

Artkel

 18% van de 15-jarigen is laaggeleterd: e hebben problemen met het verwerken van
gedrukte informate om te kunnen funitoneren in de maatsihappij.
 In Nederland ijn ongeveer 1,4 miljoen mensen wakbegaafd.

Licct verstandelijk beperkt (LVB)

 IQ tussen de 50 en 85
 Een beperkt soiiaal aanpassingsvermogen
 Bijkomende problematek

  Ongeveer 1,5 miljoen mensen in Nederland met een langdurige of ihronisihe behoefe
aan ondersteuning.

 Laag elfeeld geiamoufeerd door "soiiale handigheid..
 Negateve interpretate van het gedrag van anderen.
 Vooral gevoelig voor stressvolle soiiale interaites.
 Zelfoversihatng en minder begeleiding.
 Spanningsveld tussen afankelijkheid en autonomie.

"Ontwikkelingsleefijd"

 Valkuilen bij de interpretate:
- Emotonele ontwikkelingsleefijd (“kunnen en aankunnen”)) (disharmonisih
ontwikkelingsprofel)
- Besihikbaarheid van een netwerk
- Soiiale ontwikkeling (autsme, S van Asperger)
- Stress?  niveau omlaag!
- Zie tabel 2.1 (Bl . 11) over-/ondersihatng

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Casus

 Jongen met Down Syndroom
 Wat valt je op qua gedrag? Op het moment dat de stoel naar aihter gaat vertonen e angst.

,  Gebitsmidellen (na extraites)
- Na de extraite een enorme overbeet.

 Mindcygiënist
- In 2011 twee uitgebreide ionsulten
- Poetsinstruite aan ouders.
- Polijsten lang aam laten wennen.

 Vervilgplan (2012)
- 3 ionsulten in 2012 voor:
b Introduite lokale anesthesie en subgingivale reiniging.
b Herhalen en bijsturen mondhygiine instruites.

 Vervilgplan (2013)
- Overwegende:
b Jonge leefijd
b Geen tandheelkundige org tot 2011
b Flinke verbetering mondhygiine
b Matge prognose (volledige prothese) t.a.v. pasvorm en aiieptate.
b Behandelplan: Algehele anesthesie (nariose) voor initile behandeling.

 Verliip van de becandeling
- In Februari afgewe en voor algehele anesthesie op loiate i.v.m. te hoge BMI.
- Doordat het onderfront is geixtraheerd ontstond er een eetprobleem en dat is uiteindelijk
opgelost met een frame voor het onderfront.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Puzzelstukjes in de casus

 Algemene kenmerken Downsyndroom
 Tandheelkundige kenmerken Downsyndroom
 Communiiate Motvate (patint, ouders)
 Behandelaanpak
 Poetsinstruite
 Behandelstrategie
 Voedingsproblemen

Kenmerken Diwnsyndriim Algemeen

 Altjd een verstandelijke beperking
 Gegeneraliseerde hypotonie ( grotere kans op GORZ)
 Vaak hartafwijkingen (septumdefeiten, denk aan endocarditisprofylaxe)
 Vaak sihildklierafwijking (hypothyreoïdie)
 Gewriihtslaxiteit
 Gevoeligheid voor infeites (vaak verkouden, gingivits, parodontts)
 Groeiaihterstand
 Matge motoriek (tandenpoetsen!)

,Kenmerken Diwnsyndriim tandceelkundig

 Sneller gingivits, verhoogde kans op parodontts.
 4x per jaar naar de mondhygiinist!
 Relatef kleine elementen met korte wortels.
 Gla uur hypoplasiein
 Vertraagde gebitsontwikkeling bij doorbraak en wisseling.
 Agnesiein (b 50%, OPT!) (vooral laterale iniisieven en tweede premolaren).
 Onderontwikkeld middenge iiht, hoog en smal palatum.
 Impaite blijvende iuspidaten bovenkaak.
 Relatef grote tong en open-mond houding door hypotonie mond- en kauwspieren 
maloiilusie
 Gebitsslijtage door bruxisme, erosie (refux) en droge mond.

Patënt met Diwnsyndriim in je praktjk?

1. Poetsen poetsen poetsen!!
- MI, type tandenborstel, wie poetst en instruite.
2. Vergroten behandelbaarheid/wennen:
- Vaste patronen (jong geleerd, oud gedaan)
- Tempo omlaag! (kleine stapjes, lange adem)
- TSFD (tell-show-feel-do)
- Houd rekening met intuigelijke over/ondergevoeligheid
- Als het niet lukt, doorverwij en naar CBT.

Cerebrale parese

 Ver ameldiagnose voor:
- Een liihamelijke beperkingen t.g.v.
- Aanlegstoornis of vroege besihadiging..

 Vaak ook verstandelijke beperking (maar is niet per defnite o), intuigstoornissen,
iommuniiateproblemen, epilepsie en gestoorde mondmotoriek.
- (Valt onder ernstg meervoudige beperking)
 Kwijlen, kokhal en en slikstoornissen (hoger risiio voor longontsteking =
aspiratepneunomie)

Ernstge Meerviudige Beperking (EMB)
Voorheen MCG: meervoudig iomplex gehandiiapt

 We spreken van EMB bij patinten met:
- Een ontwikkelingsleefijd tot 2 jaar
- Een ernstge liihamelijke beperking
- Beide NIET het gevolg van veroudering of van niet-aangeboren hersenletsel.

 (Zeer) Ernstge verstandelijke beperking
 Vaak ierebrale parese, rolstoel gebonden
 Eet- en slikstoornissen (daarom vaak een PEG- sonde)
 PEG-sonde (periutane endosiopisihe gastrostomiesonde)
 Exiessieve tandsteenvorming

,  Slijtage (bruxisme, erosie)
 Grote kans op refux (gastro-oesofageale refux iekte, GORZ) of elfs rumineren.

GORZ (TENTAMENVRAAG)

 Hoe vaak komt het voor:
- IQ < 50 (50%)
- IQ < 35 (70%)
- IQ < 50 + spastiiteit 2 ledematen (70%)

Signalen (GORZ)

 Keelpijn
 Slaapproblemen
 Voedselweigering
 Hematemesis
 Rumineren
 Dentale erosies, erosie mondslijmvlies
 Foetor ex ore
 Persisterend braken
 IJ ergebreksanemie
 Reiidiverende pneumoniein

Risicigriepen (GORZ)

 Verlaagde druk onderste slokdarmsfniter:
- Adipositas, obstpate, spastiiteit, ant-epileptia.
 Veranderde posite van de maag:
- Sioliose, steunkorset, sondevoeding
 Gestoorde maag-darm motliteit:
- Spastiiteit, epilepsie, niet ambulant ijn.
 Overige:
- COPD, Downsyndroom, hogere leefijd, mannelijk geslaiht, ben odia epines.

Tanden poetsen bij een patint die niet eet?
- De bioflm moet verstoord worden ondanks er niet gegeten wordt door de persoon. Draagt bij aan
een frisse en sihone mond. Voor kwaliteit aan leven krijgen de e mensen alsnog oete, aihte
produiten dus blijf het poetsen belangrijk.

EMB en (sleccte) mindgezindceid

 Exiessieve tandsteenvorming
- Supragingivaal tandsteen (brosse en andere struituur)
- Weinig sihade aan het parodontum

 Wel of niet weghalen?
- Reden voor het niet weghalen = blijf terug komen binnen een snelle periode, missihien kan
de persoon sleiht meewerken tjdens de behandeling i.v.m. hoest buien, motoriek. Daarom
wordt er altjd gekeken naar de sihade van het parodontum en een foeter ex ore, indien dit
het geval is dan wel proberen de exiessieve tandsteen weg te halen.