ECONOMISCH BELEID
Bedrijfsbeslissingen hangen af van de economische omgeving. Deze omgeving wordt deels
bepaald door de overheid = overdracht vaardigheden.
Een onderneming is actief in een economie = overdracht van kennis.
Thema 9: zelfstudie
Tijdens deze thema’s komen ook prijsbeleid en aanbodeconomisch beleid aan bod.
THEMA 1 – Rol van de overheid in de economie: doelstellingen
en instrumenten van het economisch beleid
1 DE ROL VAN DE OVERHEID IN DE ECONOMIE
Gemengde economie: zowel overheid- als marktpartijen (government & market).
Marktpartijen = allesbehalve overheid, zowel studenten als ondernemingen etc. Bv België:
belang vd overheid in deze economie heeft wel de neiging toe te nemen. Keerzijde:
marktpartijen worden minder belangrijk. Hoe kan je aantonen wat het aandeel is van de
overheid in de economie? ➔ 2 manieren:
1. G0 in het % van het BBP. 2. % van de werkenden die voor de overheid
BBP is de waarde van de economie. Dit is werken. Bv 25% werkt voor de overheid.
een optelling van 4 getallen
, 1) C: private consumptie, alles wat u als
huishouden koopt (= belangrijkste!)
2) I: private investeringen / uitgaven aan
kapitaalgoederen, alle uitgaven die
bedrijven doen
3) G0: autonome overheidsuitgaven, alles
wat de overheid uitgeeft, bv aan
bruggen/wegen/... en ambtenaarslonen
4) Netto handel = E (export) – Z (import)
Belang van de overheid in het BBP meten
𝐺0
➔ 𝐵𝐵𝑃
Staatseconomie: in theorie kan dit bestaan, maar in praktijk komt dit zo goed als niet voor. In
deze economie is er geen persoonlijk initiatief. Bv Noord-Korea zit hier dicht bij
Perfecte markteconomie: geen overheid / zo weinig mogelijk overheid. Bv Amerika: zo goed
als geen sociale zekerheid, mensen moeten alles zelf oplossen. → Een rechtse regering pleit
om het overheidsaandeel te verminderen.
1 - Evolutie aantal ambtenaren (2012-2015)
2012: 17.6% ambtenaren in de totale tewerkstelling, 2015: 17.7% ➔ evolutie.
2 WAT IS OVERHEIDSBELEID?
Beleid (ruime zin): het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzen.
Economische politiek (enge zin): het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder
(...) wordt genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie, ordering,
stabilisatie en verdeling te realiseren. Bv mogen mensen die bij bol.com werken ook ’s nachts
werken?
Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
− Doelbereiking = de mate waarin het doel wordt bereikt
− Effectiviteit (doeltreffendheid) = mate waarin het beleid bijdraagt tot de realisatie van
de doelstelling
− Efficiëntie (doelmatigheid) = goedkoopste manier om het doel te bereiken
EXAMEN: Verklaar obv een zelfgekozen voorbeeld het verschil tussen de drie, twee van de
drie of synoniemen (doelbereiking, effectiviteit & efficiëntie)
Voorbeeld – Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
,Golfbeweging: realistischer, bv als je een rechte lijn hebt zouden er elke dag evenveel jobs bij
komen.
y-as = effect: wat je als overheid wilt beïnvloeden. Bv werkloosheid, verkochte elektrische
wagens,...
x-as = tijd
z = startpositie vandaag
d = doelstelling, bv 200 000 jobs
b = normale groei (als je dus niets doet), bv 160 000 jobs
c = wat je zal hebben als de overheid tussenkomt, bv 175 000 jobs
→ Is er doelbereiking? Nee: als het vooropgestelde doel niet is bereikt
→ Is er effectiviteit? Verschil tussen c en d. Is het dankzij wat ik doe beter geworden?
→ Is er efficiëntie? Je moet eerst weten hoeveel het heeft gekost. Kan je hier dus niet
afleiden.
Verantwoordelijkheid in economisch beleid
− Overheid (= politieke overheden + administraties + centrale bank (= monetaire
overheid))
o Politieke overheden: centrale, regionale en lokale overheden maar ook
supranationale overheid. Wij gaan het alleen hebben over de centrale
overheid.
− Kiezers
− Parlement
o Eerder een controlerende functie
− Belangengroepen, bv vakbonden, milieugroeperingen,...
− Buitenlandse instellingen
, 3 DOELSTELLINGEN VAN ECONOMISCH BELEID
CONCRETE ECONOMISCHE OVERHEIDSDOELSTELLINGEN
STABILISATIE HERVERDELEN ALLOCATIE
Selectieve economische groei
Optimale benutting van
productiefactoren (A, K & L) (→
leidt tot meest volledige Rechtvaardige verdeling vd Bevredigende samenstelling vh
tewerkstelling) inkomens & vermogens nationaal product
Lage inflatie
Evenwichtige betalingsbalans
EXAMEN: Wat wordt verstaan onder de stabilisatiedoelstelling van een overheid? (= de 4
puntjes)
BBP wordt meestal gebruikt voor groei te meten, maar als kritiek kan je zeggen dat BBP bv
geen rekening houdt met milieuvervuiling of met welzijn (bv zie hoeveel mensen er
tegenwoordig rondlopen met een burnout).
2 - Evolutie Gini-index
De Gini-index geeft de mate van inkomensongelijkheid weer en kan een waarde aannemen
tussen 0 (= iedereen hetzelfde inkomen → volledig gelijke verdeling) en 100 (= één persoon
heeft al het inkomen → volledig ongelijke verdeling). Bv België: Gini van 28.1 = redelijk dicht
bij gelijkheid en verder verwijderd van ongelijkheid.
EXAMEN: Leg kort de maatstaf voor ongelijkheid uit. (Gini)
DOELSTELLING ECONOMISCHE KENGETALLEN BENCHMARK
Selectieve
Groeipercentage van BBP in
economische -
constante prijzen
groei
Streven naar natuurlijke
Optimale Groeivoet van de werkgelegenheid, werkloosheidsgraad
benutting van activiteitsgraad en Streven naar non accelerating
productiefactoren werkloosheidspercentage inflation rate of unemployment
(NAIRU)
Geen deflatie (= aanhoudende daling
Groeipercentage van de van algemeen prijspeil)
Lage inflatie / geharmoniseerde Eurozone: minder dan maar dichtbij
stabiel consumptieprijsindex 2% inflatie op middellange termijn
prijsniveau
Groeipercentage van de BBP-deflator USA: expliciete inflatiedoelstelling
van 2%
Bedrijfsbeslissingen hangen af van de economische omgeving. Deze omgeving wordt deels
bepaald door de overheid = overdracht vaardigheden.
Een onderneming is actief in een economie = overdracht van kennis.
Thema 9: zelfstudie
Tijdens deze thema’s komen ook prijsbeleid en aanbodeconomisch beleid aan bod.
THEMA 1 – Rol van de overheid in de economie: doelstellingen
en instrumenten van het economisch beleid
1 DE ROL VAN DE OVERHEID IN DE ECONOMIE
Gemengde economie: zowel overheid- als marktpartijen (government & market).
Marktpartijen = allesbehalve overheid, zowel studenten als ondernemingen etc. Bv België:
belang vd overheid in deze economie heeft wel de neiging toe te nemen. Keerzijde:
marktpartijen worden minder belangrijk. Hoe kan je aantonen wat het aandeel is van de
overheid in de economie? ➔ 2 manieren:
1. G0 in het % van het BBP. 2. % van de werkenden die voor de overheid
BBP is de waarde van de economie. Dit is werken. Bv 25% werkt voor de overheid.
een optelling van 4 getallen
, 1) C: private consumptie, alles wat u als
huishouden koopt (= belangrijkste!)
2) I: private investeringen / uitgaven aan
kapitaalgoederen, alle uitgaven die
bedrijven doen
3) G0: autonome overheidsuitgaven, alles
wat de overheid uitgeeft, bv aan
bruggen/wegen/... en ambtenaarslonen
4) Netto handel = E (export) – Z (import)
Belang van de overheid in het BBP meten
𝐺0
➔ 𝐵𝐵𝑃
Staatseconomie: in theorie kan dit bestaan, maar in praktijk komt dit zo goed als niet voor. In
deze economie is er geen persoonlijk initiatief. Bv Noord-Korea zit hier dicht bij
Perfecte markteconomie: geen overheid / zo weinig mogelijk overheid. Bv Amerika: zo goed
als geen sociale zekerheid, mensen moeten alles zelf oplossen. → Een rechtse regering pleit
om het overheidsaandeel te verminderen.
1 - Evolutie aantal ambtenaren (2012-2015)
2012: 17.6% ambtenaren in de totale tewerkstelling, 2015: 17.7% ➔ evolutie.
2 WAT IS OVERHEIDSBELEID?
Beleid (ruime zin): het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzen.
Economische politiek (enge zin): het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder
(...) wordt genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie, ordering,
stabilisatie en verdeling te realiseren. Bv mogen mensen die bij bol.com werken ook ’s nachts
werken?
Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
− Doelbereiking = de mate waarin het doel wordt bereikt
− Effectiviteit (doeltreffendheid) = mate waarin het beleid bijdraagt tot de realisatie van
de doelstelling
− Efficiëntie (doelmatigheid) = goedkoopste manier om het doel te bereiken
EXAMEN: Verklaar obv een zelfgekozen voorbeeld het verschil tussen de drie, twee van de
drie of synoniemen (doelbereiking, effectiviteit & efficiëntie)
Voorbeeld – Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
,Golfbeweging: realistischer, bv als je een rechte lijn hebt zouden er elke dag evenveel jobs bij
komen.
y-as = effect: wat je als overheid wilt beïnvloeden. Bv werkloosheid, verkochte elektrische
wagens,...
x-as = tijd
z = startpositie vandaag
d = doelstelling, bv 200 000 jobs
b = normale groei (als je dus niets doet), bv 160 000 jobs
c = wat je zal hebben als de overheid tussenkomt, bv 175 000 jobs
→ Is er doelbereiking? Nee: als het vooropgestelde doel niet is bereikt
→ Is er effectiviteit? Verschil tussen c en d. Is het dankzij wat ik doe beter geworden?
→ Is er efficiëntie? Je moet eerst weten hoeveel het heeft gekost. Kan je hier dus niet
afleiden.
Verantwoordelijkheid in economisch beleid
− Overheid (= politieke overheden + administraties + centrale bank (= monetaire
overheid))
o Politieke overheden: centrale, regionale en lokale overheden maar ook
supranationale overheid. Wij gaan het alleen hebben over de centrale
overheid.
− Kiezers
− Parlement
o Eerder een controlerende functie
− Belangengroepen, bv vakbonden, milieugroeperingen,...
− Buitenlandse instellingen
, 3 DOELSTELLINGEN VAN ECONOMISCH BELEID
CONCRETE ECONOMISCHE OVERHEIDSDOELSTELLINGEN
STABILISATIE HERVERDELEN ALLOCATIE
Selectieve economische groei
Optimale benutting van
productiefactoren (A, K & L) (→
leidt tot meest volledige Rechtvaardige verdeling vd Bevredigende samenstelling vh
tewerkstelling) inkomens & vermogens nationaal product
Lage inflatie
Evenwichtige betalingsbalans
EXAMEN: Wat wordt verstaan onder de stabilisatiedoelstelling van een overheid? (= de 4
puntjes)
BBP wordt meestal gebruikt voor groei te meten, maar als kritiek kan je zeggen dat BBP bv
geen rekening houdt met milieuvervuiling of met welzijn (bv zie hoeveel mensen er
tegenwoordig rondlopen met een burnout).
2 - Evolutie Gini-index
De Gini-index geeft de mate van inkomensongelijkheid weer en kan een waarde aannemen
tussen 0 (= iedereen hetzelfde inkomen → volledig gelijke verdeling) en 100 (= één persoon
heeft al het inkomen → volledig ongelijke verdeling). Bv België: Gini van 28.1 = redelijk dicht
bij gelijkheid en verder verwijderd van ongelijkheid.
EXAMEN: Leg kort de maatstaf voor ongelijkheid uit. (Gini)
DOELSTELLING ECONOMISCHE KENGETALLEN BENCHMARK
Selectieve
Groeipercentage van BBP in
economische -
constante prijzen
groei
Streven naar natuurlijke
Optimale Groeivoet van de werkgelegenheid, werkloosheidsgraad
benutting van activiteitsgraad en Streven naar non accelerating
productiefactoren werkloosheidspercentage inflation rate of unemployment
(NAIRU)
Geen deflatie (= aanhoudende daling
Groeipercentage van de van algemeen prijspeil)
Lage inflatie / geharmoniseerde Eurozone: minder dan maar dichtbij
stabiel consumptieprijsindex 2% inflatie op middellange termijn
prijsniveau
Groeipercentage van de BBP-deflator USA: expliciete inflatiedoelstelling
van 2%
