Les 1: Inleiding
1.1 Definities landschap en landschapsontwerp
1.2 Thema’s
1.3 Opzet v/d cursus
1.4 Opgave oefening
1.1
Definities:
1) Landschap
Beeld: kan waargenomen worden
Omgeving: kan erin rondlopen
Jacob v. Ruisdael – Zicht op Haarlem (1670)
-> Toont fysiek landschap hoe het toen was en
ook een representatie, schilderij v/h landschap.
Zowel natuurlijke als menselijke factoren:
platteland in interactie met de stad
(voedselproductie op het platteland)
2) Landschapsarchitectuur
Op verschillende schalen: zooming in and out
Context: waarin het zich afspeelt
Natuurlijk en ontworpen landschap: door de mens
Karl Kullman – landscape architecture and the spatial design disciplines
Landschapsontwerp:
Omdat het gaat over architectuur,
stedenbouw, landschapsarchitectuur
en landscape urbanisme.
Stadsontwerp is de kruising van al
deze begrippen.
,1.2
Thema’s:
1) Mens en natuur
Verhouding ten opzichte van de natuur bepalen: domineren, imiteren, respecteren,
gebruiken als grondstof, …
2) Esthetiek en gebruik
Verhouding tussen esthetiek en gebruik: spanningsveld tussen beide, gaan samen goed, …
Williman Gilpin’s – Three Essays (1792)
Heel veel opvattingen over esthetiek als basis
voor landschapsontwerp. Deelt esthetische
elementen op onder begeleiding van schoonheid.
(opvattingen zijn veranderlijk doorheen de tijd)
3) Vorm
Dialoog tussen formele en informele tradities: het gaat men om de vormen (gelijk aan
esthetiek maar praktisch)
4) Site en territorium
Landschap houdt rekening met: site gebonden ontwerpparameters: topografie, geografie,
waterhuishouding, bodem, gebruik, infrastructuur, …
1.3
Cursus:
- Landschapsontwerp in relatie tot machtsverhoudingen en maatschappelijke evoluties
- Evolutie van de discipline in diverse sociale, economische en politieke contexten
- Voortuin vb. als statussymbool
- Democratisering: van landschapsontwerp voor de elite naar landschapsontwerp voor de
massa (opkomst publieke park en democratisering van de tuin)
- Recent: ecologische benadering in het landschapsontwerp
- Parallelle ontwikkeling van voortdurende herinterpretatie van ontwerpprincipes
- Stijlen: bestaan veel variaties in (vb. modernisme)
,Les 2: Voor de Renaissance: de opkomst van het landschapsontwerp
2.1 De omsloten tuin
2.2 Tuin en territorium
2.3 Het Griekse en Romeinse landschap
2.4 Het middeleeuwse landschap
2.5 Landschap van de Islam
2.6 Het Chinese landschap
2.7 Het Romeinse landschap
2.8 Besluit: Thema’s
2.1
De omsloten tuin:
1) De ommuurde tuin
2) Opening in het bos
Het landschapsontwerp markeert een plek: er wordt onderscheid gemaakt tussen natuur en
menselijke omgeving, een binnen en een buiten creëren.
Verscheidene dimensies: materieel, symbolisch, esthetisch en spiritueel
1) Midden-Oosten
Een maatschappelijke organisatie: creëren van een centrum, optimaal benutten van water en er
ontstaat een gestileerde vorm van natuur (selectie van planten, vaak exotisch)
2) Nabije Oosten
Ondergrondse irrigatiekanalen, paradijstuin, vierdeling en geometrische vormentaal.
Bagh-iFin, Iran (late 16e eeuw)
Prototype ommuurde tuin: binnen de
muren heel veel vruchtbare grond
dmv. de waterhuishouding, gevoed
door ondergrondse kanalen.
Centraal kanaal die uitkomt in bassin.
(komt terug bij de Islam)
, 2.2
Tuin en territorium:
Tuinen worden geplaatst op interessante posities: voet van de bergpassen, aan de rand van de
woestijn, op belangrijke handelsroutes,…
1) Hydraulische beschaving:
Ontstaat door de sedentaire levensstijl en landbouw: uitbreiding van technieken van
irrigatiekanalen (basisvoorwaarde) want er zijn veel waterstructuren noodzakelijk.
Inrichting van het territorium is bepaald door de structuur van waterkanalen + het ontstaan van
de stad: wordt gebruikt als opslagplaats, verhandeling en consumptie van voedsel.
Shibam, Jemen (waterverdeler: via ondergrondse kanalen)
2.3
Het Griekse en Romeinse landschap:
1) Overgangsfase:
Van de ommuurde tuin naar de enscenering van de site in relatie tot de natuur. Niet de natuur in
de ommuurde tuin wordt benadrukt maar het zicht op de natuur.
Van moeder natuur naar mannelijke goden (mannen domineren)
Maatschappij gebaseerd op menselijke intentie: mens staat buiten de natuur. Overheersing van
de mens over de natuur. Opkomst van wiskunde en de Westerse democratie.
Tempelcomplex van Delphi, Griekenland (7e eeuw vC)
Landschap gaan ensceneren door
positionering van de tempels.
1.1 Definities landschap en landschapsontwerp
1.2 Thema’s
1.3 Opzet v/d cursus
1.4 Opgave oefening
1.1
Definities:
1) Landschap
Beeld: kan waargenomen worden
Omgeving: kan erin rondlopen
Jacob v. Ruisdael – Zicht op Haarlem (1670)
-> Toont fysiek landschap hoe het toen was en
ook een representatie, schilderij v/h landschap.
Zowel natuurlijke als menselijke factoren:
platteland in interactie met de stad
(voedselproductie op het platteland)
2) Landschapsarchitectuur
Op verschillende schalen: zooming in and out
Context: waarin het zich afspeelt
Natuurlijk en ontworpen landschap: door de mens
Karl Kullman – landscape architecture and the spatial design disciplines
Landschapsontwerp:
Omdat het gaat over architectuur,
stedenbouw, landschapsarchitectuur
en landscape urbanisme.
Stadsontwerp is de kruising van al
deze begrippen.
,1.2
Thema’s:
1) Mens en natuur
Verhouding ten opzichte van de natuur bepalen: domineren, imiteren, respecteren,
gebruiken als grondstof, …
2) Esthetiek en gebruik
Verhouding tussen esthetiek en gebruik: spanningsveld tussen beide, gaan samen goed, …
Williman Gilpin’s – Three Essays (1792)
Heel veel opvattingen over esthetiek als basis
voor landschapsontwerp. Deelt esthetische
elementen op onder begeleiding van schoonheid.
(opvattingen zijn veranderlijk doorheen de tijd)
3) Vorm
Dialoog tussen formele en informele tradities: het gaat men om de vormen (gelijk aan
esthetiek maar praktisch)
4) Site en territorium
Landschap houdt rekening met: site gebonden ontwerpparameters: topografie, geografie,
waterhuishouding, bodem, gebruik, infrastructuur, …
1.3
Cursus:
- Landschapsontwerp in relatie tot machtsverhoudingen en maatschappelijke evoluties
- Evolutie van de discipline in diverse sociale, economische en politieke contexten
- Voortuin vb. als statussymbool
- Democratisering: van landschapsontwerp voor de elite naar landschapsontwerp voor de
massa (opkomst publieke park en democratisering van de tuin)
- Recent: ecologische benadering in het landschapsontwerp
- Parallelle ontwikkeling van voortdurende herinterpretatie van ontwerpprincipes
- Stijlen: bestaan veel variaties in (vb. modernisme)
,Les 2: Voor de Renaissance: de opkomst van het landschapsontwerp
2.1 De omsloten tuin
2.2 Tuin en territorium
2.3 Het Griekse en Romeinse landschap
2.4 Het middeleeuwse landschap
2.5 Landschap van de Islam
2.6 Het Chinese landschap
2.7 Het Romeinse landschap
2.8 Besluit: Thema’s
2.1
De omsloten tuin:
1) De ommuurde tuin
2) Opening in het bos
Het landschapsontwerp markeert een plek: er wordt onderscheid gemaakt tussen natuur en
menselijke omgeving, een binnen en een buiten creëren.
Verscheidene dimensies: materieel, symbolisch, esthetisch en spiritueel
1) Midden-Oosten
Een maatschappelijke organisatie: creëren van een centrum, optimaal benutten van water en er
ontstaat een gestileerde vorm van natuur (selectie van planten, vaak exotisch)
2) Nabije Oosten
Ondergrondse irrigatiekanalen, paradijstuin, vierdeling en geometrische vormentaal.
Bagh-iFin, Iran (late 16e eeuw)
Prototype ommuurde tuin: binnen de
muren heel veel vruchtbare grond
dmv. de waterhuishouding, gevoed
door ondergrondse kanalen.
Centraal kanaal die uitkomt in bassin.
(komt terug bij de Islam)
, 2.2
Tuin en territorium:
Tuinen worden geplaatst op interessante posities: voet van de bergpassen, aan de rand van de
woestijn, op belangrijke handelsroutes,…
1) Hydraulische beschaving:
Ontstaat door de sedentaire levensstijl en landbouw: uitbreiding van technieken van
irrigatiekanalen (basisvoorwaarde) want er zijn veel waterstructuren noodzakelijk.
Inrichting van het territorium is bepaald door de structuur van waterkanalen + het ontstaan van
de stad: wordt gebruikt als opslagplaats, verhandeling en consumptie van voedsel.
Shibam, Jemen (waterverdeler: via ondergrondse kanalen)
2.3
Het Griekse en Romeinse landschap:
1) Overgangsfase:
Van de ommuurde tuin naar de enscenering van de site in relatie tot de natuur. Niet de natuur in
de ommuurde tuin wordt benadrukt maar het zicht op de natuur.
Van moeder natuur naar mannelijke goden (mannen domineren)
Maatschappij gebaseerd op menselijke intentie: mens staat buiten de natuur. Overheersing van
de mens over de natuur. Opkomst van wiskunde en de Westerse democratie.
Tempelcomplex van Delphi, Griekenland (7e eeuw vC)
Landschap gaan ensceneren door
positionering van de tempels.
