Mens en maatschappij
Inhoud tijd
1. Inleiding
In het basisonderwijs maken de kinderen kennis met volgende indelingen:
de indeling in 3 samenlevingsvormen bepaald door de wijze waarop de
mens in zijn levensonderhoud voorziet:
- de nomadische samenlevingsvorm
- de agrarische samenlevingsvorm
- de industriële samenlevingsvorm
de indeling in historische periodes die verwijst naar de algemeen gangbare
indeling om onze eigen Europese geschiedenis chronologisch te schetsen.
prehistorie (van ? tot ontwikkeling van het schrift ca. 3800 jaar geleden)
oudheid (tot ca. 500 n.C - val W-Romeinse Rijk)
middeleeuwen (tot ca.1500 - ontdekking Amerika)
nieuwe tijden (tot 1945- einde WO II)
onze tijd (vanaf 1945)
2. Oertijd (… - 5000 v. Chr.)
2.1 Situering in de tijd
Prehistorie/historie
Levenswijze eerste mensen archeologen uit bodemsporen reconstrueren. De
eerste mensen spraken met elkaar maar lieten geen geschreven
boodschappen/berichten na.
Geen geschreven bronnen gevolg: begindatum 2 miljoen jaar
We onderscheiden 2 periodes:
Paleolithicum of Oude Steentijd ( 2 miljoen - 10.000 VC)
Mesolithicum of Midden Steentijd ( 10.000 VC – 5.000 VC)
2.2 Situering in de ruimte
200 miljoen jaar geleden hing alles elkaar van de wereld = Pangaea
Daarna dreef alles uit elkaar.
, Mens en maatschappij
2.3 De eerste mensen en hun afstamming
De wording van de aarde
Big Bang alle materie zat eerst samen in 1 punt. Door een superexplosie
begon het heelal te groeien, de materie begon ui te dijen. Er vormden zich
melkwegstelsels, met elk miljarden sterren of zonnen en wellicht planeten. Nog
altijd verwijderen zij zich van elkaar met grote snelheid.
Het eerste leven op aarde
Begint in de zee
De dinosaurussen
afkomstig van Grieks : Deinos= verschrikkelijk, sauros = hagedis, ze levenden
tussen 200 – 65 miljoen jaar geleden
Er zijn meer dan 600 verschillende ontdekt maar ze ontdekken er nog steeds.
Er zijn:
- planteneters – vleeseters
- tweepotigen - vierpotigen
- enkele kilo’s wegende - enkele tons wegende
- vliegers - niet vliegers
EXTRA: In Henegouwen is een skelet van een Iguanodon gevonden in een mijn.
De eerste mensen
De evolutieleer van Charles Darwin
Grootste deel menselijk verleden in prehistorie
De datum van de eerste mensen veranderd constant door nieuwe ontdekkingen.
1859 Charles Darwin publiceerde zijn boek: ‘De oorsprong van de soorten’, hij
schrijf dat alle soorten levende wezens een gemeenschappelijke oorsprong
hebben. De mens was het hoogtepunt in zijn evolutieleer van een trage
ontwikkeling.
Van mensachtigen tot homo sapiens
Vooraf…
Onze verste voorouders: de primaten
Onze verste voorouder ca. 65 miljoen jaar geleden. We zijn als mens 98,8%
bonobo’s. (mensapen!!!)
Onze verwanten: de mensapen
We stammen niet rechtstreeks af van de apen maar we hebben dezelfde
voorouders als de primaten.
Taal gebruiken, we lopen recht op, werktuigen maken, vuur beheersen, kunst
maken maakt ons uniek ten opzichte van de mensapen. Apen gebruiken ook
, Mens en maatschappij
taal bv. Kreten uitslaan, communiceren (altijd hier en nu) maar wij kunnen
praten over iets wat er niet is. Bv. Roddelen
De eerste mensachtige: de Australopitheek ( de eerste mensachtige)
3 tot 4 miljoen jaar oud Lucy (Australopithecus afarensis), gevonden Ethiopië,
1. Darmen waren niet aangepast om bedorven voedsel te eten aaseters, nam
vers eten af (Lucy)
2. Tanden waren sterk want aten rauw vlees
3. Waren geen goede hardlopers maar wel wandelaars (dijbeen zien)
4. Sliepen in bomen of rotsen voor veiligheid
De mens wordt mens:
Van viervoeter naar tweevoeter (bipedalisme)
Bewijzen:
Anatomische veranderingen skelet mens vs skelet aap:
1 Het hoofd staat beter gebalanceerd op de wervelkolom.
2. De mensen hebben een borstkas ontwikkeld die meer tonvormig is.
3. Er zijn secundaire curven van de cervicale en lumbaire wervelkolom
4. De benen zijn langer dan de armen
5. De knie komt mediaal preciezer onder het lichaam te liggen.
6. De grote teen heeft zijn grijpvermogen verloren en kan niet meer
geopponeerd worden aan de andere tenen.
Voordelen:
1. Savanne beter zicht, boven gras kijken
2. Handen komen vrij, deze kan je dan gebruiken startte met duidelijke taal
want mond is nu vrij
3. Rechtop lopen vraagt minder energie
4. Op handen en voeten lopen zon op rug , vangt minder warmte op
Nadelen:
1. Kinderen baren wordt moeilijker de bekken worden smaller en moeten alles
dragen.
Verschillende mensensoorten :
De eerste menssoort: Homo Habilis
, Mens en maatschappij
Verzamelnaam die eerste stenen werktuigen hebben gemaakt = handige mens
1,35 m hoog, grotere hersenvolume als australopitheek. Het zijn donkere
mensen omdat die kort bij de evenaar woonden (Afrika) en worden Haarloze
genoemd omdat ze minder behaard zijn als australopitheek. Ze maakten
vuistbijlen.
Homo Erectus (Turkana-boy, vondst 1984)
Schedel wordt groter en flexibeler (door fontanel) door een grotere
hersenvolume waardoor er complicaties bij de geboorte optreden. Door het
vergrootte hersenvolume is er sprake van taalontwikkeling. Ze gebruikten
ook vuur om zich te beschermen/verwarmen. De vuistbijlen werden
verfijnder gemaakt en hiermee waren ze lang bezig. Ze hadden een
uigesproken neus, zweetklieren , gespierd achterwerk en een getinte huid. Ze
maakten ook de ijstijd mee.
Homo Neanderthalensis
Mensensoort , 930 000 jaar geleden , vinden we terug in Europa , Siberië
Mensentype die overgang vormt naar homo sapiens. Het voorhoofd is anders,
platter en de kaak wordt groter. Het strottenhoofd leek harder op die van de
mens waardoor de praatmogelijkheden meer mogelijker waren. Ze zijn ook
blanker omdat ze verder van de evenaar zijn. Het hersenvolume neemt weeral
toe en ze maakten werktuigen.
Ze hielpen elkaar overleven, zorgden voor elkaar bv. Iemand kauwde eten voor
omdat de andere persoon geen maaltanden had. Er is dus sprake van een
gemeenschap. De botten van deze mensensoort was zwaarder dan onze botten.
Ze hadden ook veel botbreuken rodeorijders (springen op dieren)
Het lijk werd ook in een speciale houding gelegd, is dit bewust gedaan? Geloofde
ze in het hiernamaals? Het lijkt wel op een ritueel omdat het lijk zo ligt.
Hun grotten beschermende ze moet dierenhouden als
winschermen. Ze maakten ook fluiten met dezelfde
toonstanden als onze. (fluit van Divje Babe)
Homo Sapiens
Inhoud tijd
1. Inleiding
In het basisonderwijs maken de kinderen kennis met volgende indelingen:
de indeling in 3 samenlevingsvormen bepaald door de wijze waarop de
mens in zijn levensonderhoud voorziet:
- de nomadische samenlevingsvorm
- de agrarische samenlevingsvorm
- de industriële samenlevingsvorm
de indeling in historische periodes die verwijst naar de algemeen gangbare
indeling om onze eigen Europese geschiedenis chronologisch te schetsen.
prehistorie (van ? tot ontwikkeling van het schrift ca. 3800 jaar geleden)
oudheid (tot ca. 500 n.C - val W-Romeinse Rijk)
middeleeuwen (tot ca.1500 - ontdekking Amerika)
nieuwe tijden (tot 1945- einde WO II)
onze tijd (vanaf 1945)
2. Oertijd (… - 5000 v. Chr.)
2.1 Situering in de tijd
Prehistorie/historie
Levenswijze eerste mensen archeologen uit bodemsporen reconstrueren. De
eerste mensen spraken met elkaar maar lieten geen geschreven
boodschappen/berichten na.
Geen geschreven bronnen gevolg: begindatum 2 miljoen jaar
We onderscheiden 2 periodes:
Paleolithicum of Oude Steentijd ( 2 miljoen - 10.000 VC)
Mesolithicum of Midden Steentijd ( 10.000 VC – 5.000 VC)
2.2 Situering in de ruimte
200 miljoen jaar geleden hing alles elkaar van de wereld = Pangaea
Daarna dreef alles uit elkaar.
, Mens en maatschappij
2.3 De eerste mensen en hun afstamming
De wording van de aarde
Big Bang alle materie zat eerst samen in 1 punt. Door een superexplosie
begon het heelal te groeien, de materie begon ui te dijen. Er vormden zich
melkwegstelsels, met elk miljarden sterren of zonnen en wellicht planeten. Nog
altijd verwijderen zij zich van elkaar met grote snelheid.
Het eerste leven op aarde
Begint in de zee
De dinosaurussen
afkomstig van Grieks : Deinos= verschrikkelijk, sauros = hagedis, ze levenden
tussen 200 – 65 miljoen jaar geleden
Er zijn meer dan 600 verschillende ontdekt maar ze ontdekken er nog steeds.
Er zijn:
- planteneters – vleeseters
- tweepotigen - vierpotigen
- enkele kilo’s wegende - enkele tons wegende
- vliegers - niet vliegers
EXTRA: In Henegouwen is een skelet van een Iguanodon gevonden in een mijn.
De eerste mensen
De evolutieleer van Charles Darwin
Grootste deel menselijk verleden in prehistorie
De datum van de eerste mensen veranderd constant door nieuwe ontdekkingen.
1859 Charles Darwin publiceerde zijn boek: ‘De oorsprong van de soorten’, hij
schrijf dat alle soorten levende wezens een gemeenschappelijke oorsprong
hebben. De mens was het hoogtepunt in zijn evolutieleer van een trage
ontwikkeling.
Van mensachtigen tot homo sapiens
Vooraf…
Onze verste voorouders: de primaten
Onze verste voorouder ca. 65 miljoen jaar geleden. We zijn als mens 98,8%
bonobo’s. (mensapen!!!)
Onze verwanten: de mensapen
We stammen niet rechtstreeks af van de apen maar we hebben dezelfde
voorouders als de primaten.
Taal gebruiken, we lopen recht op, werktuigen maken, vuur beheersen, kunst
maken maakt ons uniek ten opzichte van de mensapen. Apen gebruiken ook
, Mens en maatschappij
taal bv. Kreten uitslaan, communiceren (altijd hier en nu) maar wij kunnen
praten over iets wat er niet is. Bv. Roddelen
De eerste mensachtige: de Australopitheek ( de eerste mensachtige)
3 tot 4 miljoen jaar oud Lucy (Australopithecus afarensis), gevonden Ethiopië,
1. Darmen waren niet aangepast om bedorven voedsel te eten aaseters, nam
vers eten af (Lucy)
2. Tanden waren sterk want aten rauw vlees
3. Waren geen goede hardlopers maar wel wandelaars (dijbeen zien)
4. Sliepen in bomen of rotsen voor veiligheid
De mens wordt mens:
Van viervoeter naar tweevoeter (bipedalisme)
Bewijzen:
Anatomische veranderingen skelet mens vs skelet aap:
1 Het hoofd staat beter gebalanceerd op de wervelkolom.
2. De mensen hebben een borstkas ontwikkeld die meer tonvormig is.
3. Er zijn secundaire curven van de cervicale en lumbaire wervelkolom
4. De benen zijn langer dan de armen
5. De knie komt mediaal preciezer onder het lichaam te liggen.
6. De grote teen heeft zijn grijpvermogen verloren en kan niet meer
geopponeerd worden aan de andere tenen.
Voordelen:
1. Savanne beter zicht, boven gras kijken
2. Handen komen vrij, deze kan je dan gebruiken startte met duidelijke taal
want mond is nu vrij
3. Rechtop lopen vraagt minder energie
4. Op handen en voeten lopen zon op rug , vangt minder warmte op
Nadelen:
1. Kinderen baren wordt moeilijker de bekken worden smaller en moeten alles
dragen.
Verschillende mensensoorten :
De eerste menssoort: Homo Habilis
, Mens en maatschappij
Verzamelnaam die eerste stenen werktuigen hebben gemaakt = handige mens
1,35 m hoog, grotere hersenvolume als australopitheek. Het zijn donkere
mensen omdat die kort bij de evenaar woonden (Afrika) en worden Haarloze
genoemd omdat ze minder behaard zijn als australopitheek. Ze maakten
vuistbijlen.
Homo Erectus (Turkana-boy, vondst 1984)
Schedel wordt groter en flexibeler (door fontanel) door een grotere
hersenvolume waardoor er complicaties bij de geboorte optreden. Door het
vergrootte hersenvolume is er sprake van taalontwikkeling. Ze gebruikten
ook vuur om zich te beschermen/verwarmen. De vuistbijlen werden
verfijnder gemaakt en hiermee waren ze lang bezig. Ze hadden een
uigesproken neus, zweetklieren , gespierd achterwerk en een getinte huid. Ze
maakten ook de ijstijd mee.
Homo Neanderthalensis
Mensensoort , 930 000 jaar geleden , vinden we terug in Europa , Siberië
Mensentype die overgang vormt naar homo sapiens. Het voorhoofd is anders,
platter en de kaak wordt groter. Het strottenhoofd leek harder op die van de
mens waardoor de praatmogelijkheden meer mogelijker waren. Ze zijn ook
blanker omdat ze verder van de evenaar zijn. Het hersenvolume neemt weeral
toe en ze maakten werktuigen.
Ze hielpen elkaar overleven, zorgden voor elkaar bv. Iemand kauwde eten voor
omdat de andere persoon geen maaltanden had. Er is dus sprake van een
gemeenschap. De botten van deze mensensoort was zwaarder dan onze botten.
Ze hadden ook veel botbreuken rodeorijders (springen op dieren)
Het lijk werd ook in een speciale houding gelegd, is dit bewust gedaan? Geloofde
ze in het hiernamaals? Het lijkt wel op een ritueel omdat het lijk zo ligt.
Hun grotten beschermende ze moet dierenhouden als
winschermen. Ze maakten ook fluiten met dezelfde
toonstanden als onze. (fluit van Divje Babe)
Homo Sapiens
