Samenvatting Probleem 5 - Methoden en Technieken I

PROBLEEM 5

Leerdoelen:
1. Wat is causaliteit? (kenmerken, wanneer is er een causaal verband)
2. Hoe kun je op basis van onderzoeksopzet causaliteit onderzoeken?
3. Wat zijn de bedreigers bij onderzoek naar causaliteit?
4. Elementen, kenmerken en eisen onderzoeksopzet

Bronnen
- Onderzoeksmethoden – Boeije, ’t Hart en Hox
- Methoden en technieken in de criminologie – Bijleveld
- Laan, P.H. van der, Busschbach, J.J. van & Bijleveld, C.C.J.H. (2007).
Experimentele criminologie en criminologische experimenten.
Tijdschrift voor Criminologie, 49(1), 3-11.
- Roos, T. de (2007). Experimenteren met sancties?
Strafrechtstheoretische kanttekeningen bij een empirisch-
wetenschappelijke trend. Tijdschrift voor Criminologie, 49(1), 12-23.

1. Wat is causaliteit?

Het zoeken naar oorzaak-gevolg relaties (Het vinden van algemene
regelmatigheden tussen variabelen: onderlinge samenhang/correlationeel
verband) Doel:
- Bevredigen nieuwsgierigheid
- Het verbeteren van onze samenleving
- Het beheersen van de wereld om ons heenoorzaken
 en gevolgen
moeten duidelijk zijn (wanneer de oorzaken bekend zijn, kunnen we
d.m.v. die oorzaken ingrijpen en voorkomen dat ongewenste
gevolgen zich afspelen).

Aristoteles (vader van de causaliteit) maakte onderscheid tussen 4 soorten
causaliteit:
1. Causa materialis: de materiële oorzaak
2. Causa formalis: de vormoorzaak
3. Causa efficiens: de werkoorzaak
4. Causa finalis: de doeloorzaak.

X is het directe gevolg van Y als er aan 3 voorwaarden is voldaan:
1. X gaat vooraf aan Y. X en Y kunnen ook tegelijkertijd gebeuren.
2. X hangt empirisch samen met Y ->er is een verband tussen de
scores op de ene variabele en op de andere. Covariatieverband =
statisch verband  X neemt toe dus Y ook.
Deterministisch verband: Y wordt alleen beïnvloed voor X
3. Er is geen alternatieve verklaring voor de samenhang tussen X en
Yer
 moet worden nagegaan wat voor verklaringen er zijn, er moet
een verband zijn.
- X is de onafhankelijke variabeledeze
 veroorzaakt iets
- Y is de afhankelijke variabele  deze wordt veroorzaakt.
- X is oorzaak -> Y is gevolg.

1

,  In de situatie dat het verband tussen 2 variabelen wordt
verklaard door een derde variabele, noemen we het verband
tussen X en Y spurieus
- Confound = X <- Z -> Y
- Een spurieus verband kan ook ontstaan door een ‘kettingverband’
(hier bepaald Z eerst X en bepaald daarna Y -> Indirecte oorzaak)
- Het kan zijn dat een gevolg meerdere oorzaken heeft (multipele
oorzaken)
- Oorzaak gevolg relaties kunnen ook reciprook zijn = Eerst
veroorzaakt X de Y, daarna heeft Y weer invloed op X ->Reciproke
causale relaties. X -> Y -> X
- Suppressor variabele = Een verband tussen twee variabele kan
onderdrukt worden door een derde variabele. (VB. relatie tussen
incidentenregistraties in gevangenissen, de gevarenclassificatie van
gedetineerden en het regime).
Het bestaan van een spurieus verband is aan te tonen als een bestaand
verband verdwijnt na correctie voor de derde factor, dan weet je dat er
geen oorzakelijkheid tussen X en Y is.
 Het feit dat er geen spurieus verband is aangetoond wil niet
zeggen dat het ook niet bestaat

2. Hoe kun je op basis van onderzoeksopzet causaliteit onderzoeken?

Onderzoeksopzet voor causale samenhang -> Plan waarin is
vastgesteld hoe met behulp van empirische observaties en logische
redenatie antwoord kan worden gegeven op de onderzoeksvraag.
(Toetsend onderzoek is kwantitatiever en exploratief onderzoek kan
kwalitatief zijn)
 Causaliteit is te onderzoeken door een experiment

Redenen waarom het experiment de best geschikte
onderzoeksmethode is
- Statisch verband
- Onderzoekers hebben de tijdsvolgorde zelf in de hand
- Proefpersonen zijn op toevalsbasis ingedeeld in groepen
Enquête minder bruikbaar -> geven geen goed beeld van de oorzaak-
gevolg relatie. Observationeel onderzoek -> kan het effect van de
interventie niet bepalen, je hebt geen controle over de variabelen

Experiment
= Een gecontroleerde methode van waarneming, waarbij de waarden van
één of meer onafhankelijke variabelen worden gemanipuleerd met de
bedoeling het oorzakelijke / causale effect vast te stellen op één of meer
afhankelijke variabelen -> Het is dus een vorm van voorspellen.

- Een door de onderzoeker min of meer kunstmatige gecreëerde
situatie
- De onderzoeker houdt de controle (wie doen er mee, wat gebeurt er
en onder welke omstandigheden)

2