Statistiek 1: samenvatting van handboek
Hoofdstuk 1
1 Belangrijke begrippen
- Kwaliteitsvol onderzoek – voorwaarden van Brinkman
- Onderzoeksfasen – operationalisering
- Experiment – correlationeel onderzoek – kwalitatief – kwantitatief
- Variabele – afhankelijke variabele – onafhankelijke variabele – covariaat
- Causaliteit – criterium van Hume & Mill
- Populatie – steekproef – steekproeftrekkingen
- Beschrijvende statistiek – inductieve/verklarende statistiek
2 Wat is statistiek?
Statistiek is de wetenschap van...
- Het verzamelen van gegevens
- Het classificeren van gegevens
- Het samenvatten van gegevens
- Het organiseren van gegevens
- Het analyseren van gegevens
- Het interpreteren van gegevens
Gegevens worden verzameld via een steekproef uit een populatie
- Populatie: de bestudeerde groep met N = de populatieomvang
- Steekproef: een selectie uit de populatie met n = de steekproefgrootte
- Census: N = n
Gegevens worden bestudeerd via beschrijvende en/of inductieve statistiek:
- Beschrijvende statistiek (STAT1)
- Kenmerken van steekproefgegevens samenvatten
- Uitspraken beperkt tot steekproef
- Inductieve statistiek (STAT2)
- Kenmerken van steekproefgegevens gebruiken als schattingen voor
populatiekenmerken
- Uitspraken veralgemenen naar populatie
- Veralgemenen gaat gepaard met onzekerheden (kansuitspraken)
- Ook wel verklarende statistiek genoemd
3 Wat is onderzoek?
Onderzoek leidt tot algemene uitspraken gebaseerd op observaties (= waarnemingen in
de werkelijkheid)
1. Jan is ziek => individu, obsv , niet bekomen uit echt onderzoek
1
, 2. Kabouters zijn kleiner dan mensen => algemeen, niet obsv
3. Bomen hebben een stam => algemeen, obsv = deterministisch
4. TP-studenten zijn socialer dan IT-studenten => algemeen, obsv = probabilistisch
Algemene uitspraken bevatten een mate van onzekerheid (0-100%)
- Deterministische uitspraken = zekerheden, wetmatigheden, definities
- Probabilistische uitspraken = onzekerheden
Statistiek is een onderzoeksmiddel, helpt om gegevens (= observaties) te vertalen naar
algemene uitspraken
- Beschrijvende statistiek
- Waarnemingen zijn uitspraken over steekproef
- Onzekerheden hangen af van kwaliteit van onderzoek(gegevens)
- Inductieve statistiek
- Waarnemingen zijn uitspraken over populatie
- Onzekerheden hangen af van kwaliteit van onderzoek(gegevens) &
kansberekening
Kwaliteitsvol onderzoek, Brinkman
1. Objectiviteit
2. Controleerbaarheid
3. Herhaalbaarheid
4. Systematiek
3.1 Soorten onderzoek
Een experiment
Om een experiment te analyseren hebben we variabelen nodig, variabelen uiten zich in
twee vormen. De onafhankelijke variabele en de afhankelijke variabele.
Variabele = een verzameling van thematische gerelateerde informatie (vb. Ontbijttype:
ijsje, koud water, geen ontbijt)
2
,Onafhankelijke variabele (OV) = Een variabele bestaande uit condities, groepen,
manipulaties, interventies...
Afhankelijke variabele (AV) = Een variabele bestaande uit metingen van cases,
deelnemers...
Variabele die ik meet, zoals de juistheid en snelheid van het antwoord zijn twee
afhankelijke variabele. Het zijn in die variabele dat ik ga kijken of er verschillen zijn op
groepsniveau
Resultaten = zorgt een bepaalde conditie voor een aantoonbare wijziging in de
metingen? Interpretatie waarin een verband tussen AV en OV wordt nagegaan
Een correlationeel onderzoek
Enkel en alleen informatie verzamelen van de deelnemers. Enkel metingen uitvoeren,
ipv zelf te manipuleren en controleren via een onafhankelijke variabele.
Geen OV of AV maar covariaten (= variabele bestaande uit metingen van cases,
deelnemers
Resultaten = zorgt een bepaalde conditie voor een aantoonbare wijziging in de
metingen? Interpretatie waarin een verband tussen AV en OV wordt nagegaan
3.2 Soorten verbanden
Verband = uitspraak waarin de relatie tussen variabelen wordt uitgedrukt
3
, Criteria van Hume & Mill = voorwaarden om te kunnen spreken van een direct causaal
verband
1. Tijdruimtelijke structuur van oorzaak & gevolg = chronologisch verloop
2. Oorzaak vindt plaats vóór het gevolg = chronologisch verloop
3. Als de oorzaak niet plaatsvindt, dan is er geen meetbaar gevolg = belang van
controleconditie (een nul- of basismeting als vergelijkingspunt)
4. Er zijn géén alternatieve verklaringen = geen indirecte verbanden
Kenmerken van een experiment
- Chronologie
- OV => AV: eerst groepsindeling/manipulaties/interventies/... dan metingen
- Controle condities
- Meestal ook een basis- of controlemeting (controle conditie)
- Geen indirecte verbanden?
- Blijft discussiepunt: afhankelijk van de kwaliteit van het onderzoek
(Brinkman)
Inzichtelijk gegeven:
Criteria hangen samen: Als je onderzoek niet kwaliteitsvol is uitgevoerd, dan zal de
interpretatie van het onderzoek ook nonsens zijn.
3.3 Onderzoeksfasen
1. De vraagstelling
2. Het literatuuronderzoek
3. De operationalisering
4
Hoofdstuk 1
1 Belangrijke begrippen
- Kwaliteitsvol onderzoek – voorwaarden van Brinkman
- Onderzoeksfasen – operationalisering
- Experiment – correlationeel onderzoek – kwalitatief – kwantitatief
- Variabele – afhankelijke variabele – onafhankelijke variabele – covariaat
- Causaliteit – criterium van Hume & Mill
- Populatie – steekproef – steekproeftrekkingen
- Beschrijvende statistiek – inductieve/verklarende statistiek
2 Wat is statistiek?
Statistiek is de wetenschap van...
- Het verzamelen van gegevens
- Het classificeren van gegevens
- Het samenvatten van gegevens
- Het organiseren van gegevens
- Het analyseren van gegevens
- Het interpreteren van gegevens
Gegevens worden verzameld via een steekproef uit een populatie
- Populatie: de bestudeerde groep met N = de populatieomvang
- Steekproef: een selectie uit de populatie met n = de steekproefgrootte
- Census: N = n
Gegevens worden bestudeerd via beschrijvende en/of inductieve statistiek:
- Beschrijvende statistiek (STAT1)
- Kenmerken van steekproefgegevens samenvatten
- Uitspraken beperkt tot steekproef
- Inductieve statistiek (STAT2)
- Kenmerken van steekproefgegevens gebruiken als schattingen voor
populatiekenmerken
- Uitspraken veralgemenen naar populatie
- Veralgemenen gaat gepaard met onzekerheden (kansuitspraken)
- Ook wel verklarende statistiek genoemd
3 Wat is onderzoek?
Onderzoek leidt tot algemene uitspraken gebaseerd op observaties (= waarnemingen in
de werkelijkheid)
1. Jan is ziek => individu, obsv , niet bekomen uit echt onderzoek
1
, 2. Kabouters zijn kleiner dan mensen => algemeen, niet obsv
3. Bomen hebben een stam => algemeen, obsv = deterministisch
4. TP-studenten zijn socialer dan IT-studenten => algemeen, obsv = probabilistisch
Algemene uitspraken bevatten een mate van onzekerheid (0-100%)
- Deterministische uitspraken = zekerheden, wetmatigheden, definities
- Probabilistische uitspraken = onzekerheden
Statistiek is een onderzoeksmiddel, helpt om gegevens (= observaties) te vertalen naar
algemene uitspraken
- Beschrijvende statistiek
- Waarnemingen zijn uitspraken over steekproef
- Onzekerheden hangen af van kwaliteit van onderzoek(gegevens)
- Inductieve statistiek
- Waarnemingen zijn uitspraken over populatie
- Onzekerheden hangen af van kwaliteit van onderzoek(gegevens) &
kansberekening
Kwaliteitsvol onderzoek, Brinkman
1. Objectiviteit
2. Controleerbaarheid
3. Herhaalbaarheid
4. Systematiek
3.1 Soorten onderzoek
Een experiment
Om een experiment te analyseren hebben we variabelen nodig, variabelen uiten zich in
twee vormen. De onafhankelijke variabele en de afhankelijke variabele.
Variabele = een verzameling van thematische gerelateerde informatie (vb. Ontbijttype:
ijsje, koud water, geen ontbijt)
2
,Onafhankelijke variabele (OV) = Een variabele bestaande uit condities, groepen,
manipulaties, interventies...
Afhankelijke variabele (AV) = Een variabele bestaande uit metingen van cases,
deelnemers...
Variabele die ik meet, zoals de juistheid en snelheid van het antwoord zijn twee
afhankelijke variabele. Het zijn in die variabele dat ik ga kijken of er verschillen zijn op
groepsniveau
Resultaten = zorgt een bepaalde conditie voor een aantoonbare wijziging in de
metingen? Interpretatie waarin een verband tussen AV en OV wordt nagegaan
Een correlationeel onderzoek
Enkel en alleen informatie verzamelen van de deelnemers. Enkel metingen uitvoeren,
ipv zelf te manipuleren en controleren via een onafhankelijke variabele.
Geen OV of AV maar covariaten (= variabele bestaande uit metingen van cases,
deelnemers
Resultaten = zorgt een bepaalde conditie voor een aantoonbare wijziging in de
metingen? Interpretatie waarin een verband tussen AV en OV wordt nagegaan
3.2 Soorten verbanden
Verband = uitspraak waarin de relatie tussen variabelen wordt uitgedrukt
3
, Criteria van Hume & Mill = voorwaarden om te kunnen spreken van een direct causaal
verband
1. Tijdruimtelijke structuur van oorzaak & gevolg = chronologisch verloop
2. Oorzaak vindt plaats vóór het gevolg = chronologisch verloop
3. Als de oorzaak niet plaatsvindt, dan is er geen meetbaar gevolg = belang van
controleconditie (een nul- of basismeting als vergelijkingspunt)
4. Er zijn géén alternatieve verklaringen = geen indirecte verbanden
Kenmerken van een experiment
- Chronologie
- OV => AV: eerst groepsindeling/manipulaties/interventies/... dan metingen
- Controle condities
- Meestal ook een basis- of controlemeting (controle conditie)
- Geen indirecte verbanden?
- Blijft discussiepunt: afhankelijk van de kwaliteit van het onderzoek
(Brinkman)
Inzichtelijk gegeven:
Criteria hangen samen: Als je onderzoek niet kwaliteitsvol is uitgevoerd, dan zal de
interpretatie van het onderzoek ook nonsens zijn.
3.3 Onderzoeksfasen
1. De vraagstelling
2. Het literatuuronderzoek
3. De operationalisering
4
