Samenvatting - Jeugdcriminologie (B0015401A)

JEUGDCRIMINOLOGIE
LES 1: WAT IS JEUGDCRIMINOLOGIE & JEUGDDELINQUENTIE
INLEIDING

 Wat is JEUGDCRIMINOLOGIE?
o JEUGDCRIMINOLOGIE = jeugd + criminologie
 Jeugd = Dit verwijst naar de periode van de geboorte tot 18 jaar volgens maatschappelijke
normen, & neurowetenschappelijk kan dit worden verlengd tot 25 jaar (omdat de hersenen
zich blijven ontwikkelen tot die leeftijd)
 Criminologie = Wetenschappelijke studie naar criminaliteit, slachtofferschap,
strafrechtsbedeling, …
 (!) Criminaliteit is afhankelijk van tijd, plaats & context
o Voorbeeld: Gedragingen die vroeger geen misdrijf waren, kunnen dat nu wel
zijn, en vice versa (decriminalisering). Bovendien verschilt wat als misdrijf
wordt beschouwd tussen landen. (nationale verschillen)
o Geen concrete omschrijving in de literatuur
o We moeten begrip afbakenen
 Wat is JEUGDDELINQUENTIE?
o JEUGDDELINQUENTIE = jeugd + delinquentie
 Delinquentie = Definitie: “Crimineel gedrag is strafbaar gesteld gedrag”
 MAAR “smalle definitie”: Als je zo gaat kijken is het te beperkend, want dan focust
men enkel op criminaliteit. Hierdoor kunnen we binnen de jeugdcriminologie niet
focussen op bepaalde gedragingen omdat deze niet strafbaar zijn. Daarom is het beter
om bij delinquentie te spreken over eigenlijk een combinatie van (1) regel overtredend
gedrag (criminaliteit) & (2) deviant gedrag (bv: pesten, spijbelen, ...)
o Object (onderwerp) van Jeugdcriminologie = Jeugddelinquentie (criminaliteit
+ deviant gedrag) dat is dus iets breder dan regel overtredend gedrag
(criminaliteit), het gaat hierbij ook over deviant gedrag (gedrag dat afwijkt van
maatschappelijke normen, maar niet altijd strafbaar is)
 Tijd en plaatsgebonden begrippen
o Niet universeel
o Sterk aan verandering onderhevig
o Vb. strafbaarstelling veranderd doorheen de tijd
 Jeugd, criminologie, delinquentie
o Gecontesteerde begrippen
o Tijd- en plaatsgebonden, onderhevig aan verandering
o Gedrag dat gesteld word door jongeren en strafbaar wordt gesteld = gedrag dat door volwassen wordt
gesteld en niet strafbaar wordt gesteld
 Vb. alcohol regeling
 = statusdelicten
 Jongeren hebben bepaalde leeftijd waardoor we een bepaald gedrag als regel overtredend
gaan beschouwen

,Wat is criminologie?

 Multidisciplinaire objectwetenschap
o Ontleent inzichten en methoden uit diverse disciplines
o Sterke mate van neurologisch en sociologisch onderzoek
o Criminologie heeft een “eigen” object (criminaliteit, delinquentie)
o Objectwetenschap want we kijken expliciet naar de jeugd
 Ons object: verband tussen jeugd en criminaliteit
 The term criminology, refers to all scholarly, scientific and professional knowledge concerning
o (1) the explanation,
o (2) prevention,
o (3) control and
o (4) treatment of crime and delinquency, offenders and victims,
o (5) including the measurement and
o (6) detection of crime,
o (7) legislation and
o (8) the practice of criminal law, and law enforcement, judicial, and correctional systems.

Wat is delinquentie?

 Definitie: ‘Crimineel gedrag is strafbaar gesteld gedrag’
 GEEN ‘Smalle’ definitie
o Bv. Pesten is niet perse strafbaar, maar kan samenhangen met crimineel gedrag. Pesten is dus
belangrijk om te onderzoeken
o Geen smalle definitie hanteren WANT gedrag die niet strafbaar is zijn ook relevant bij het bestuderen
van strafbaar gedrag
 GEEN ‘harde’ definitie
o Bv. Decriminalisering en invoering van strafbaarstelling
 ‘Nationale’ definitie
o Bv. Straatroof is anders in Nederland dan in België
 Vlaanderen: ‘jeugddelinquentierecht’
o Vlaamse context erkennen

Wat is jeugd?

Maatschappelijk: Gaat het over de periode van de geboorte tot 18 jaar, binnen in deze periode valt de adolescentie
(12-18 jaar) Een cruciale fase van identiteitsvorming, die vaak gelinkt wordt aan jeugddelinquentie, waarin jongeren
gevoeliger zijn voor beïnvloeding en risico’s nemen, mede omdat hun hersenen (vooral het deel voor impulscontrole)
nog niet volledig ontwikkeld zijn.

 Adolescentie: 12 tot 18 jaar
 Juridische meerderjarigheid als bovengrens: 18 jaar
o Maar … onderhevig aan verandering: tot 1990  21 jaar
 Indien historisch jeugd criminologisch onderzoek moet je hiermee rekening houden
 Maar … neuropsychologische ontwikkeling en maturatie van hersenen loopt door tot ~25 jaar
o Hersen ontwikkeling
o Vaststelling: maturatie van hersenen geeft een belangrijke rol en verklaring voor regel overtredend
gedrag bij jongeren
 Beleidsdomein
o En … ‘jeugd’ volgens Departement Jeugd en toepassingsgebied
o Jeugd wordt gedefinieerd tot 30 jaar (Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan)
  ZEER REKBAAR

, Implicaties van juridische meerderjarigheid?
o Je moet gaan stemmen en kan verkozen worden;
o Je kan een (huur)contract ondertekenen;
o Je kan trouwen / samenwonen met wie je wil;
o Je kan verder studeren;
o Je mag je eigen geld zelfstandig beheren;
o Je bent burgerrechtelijk aansprakelijk;
o Je wordt handelingsbekwaam geacht;
o Je bent niet langer leerplichtig.

 Ontwikkelingspsychologie
o Juridische meerderjarigheid ≠ neuropsychologische volwassenheid
 Rijping van hersenen is langlopend proces
 Juridisch: De leeftijd waarop iemand als juridisch meerderjarig wordt beschouwd en
verantwoordelijk is voor zijn daden ligt in België op 18 jaar, maar vroeger (tot 1990) was dit 21
jaar.
 Neuropsychologisch: De hersenontwikkeling en maturatie, zoals de ontwikkeling van het
voorste deel van de hersenen (prefrontale cortex), loopt door tot ongeveer 25 jaar.
o Minderjarigen zijn zéér divers (0-25 jaar)
 Groep minderjarigen heeft uiteenlopende behoeften gedurende die 25 jaar
 Baby’s, peuters, kleuters, kinderen, adolescenten …
 Adolescentie (periode tussen leeftijd van 10 & 25)
  Vroeg-, midden- en laat-adolescentie (zie ontwikkelingsbenadering jeugd)
o Vroeg adolescentie: pre-pubertijd 10-14 jaar
 Fysieke veranderingen (lichamelijke ontwikkeling, seksuele vorming,
 Weinig verandering op psychosociale oriëntatie
o Midden adolescentie : 14-17 jaar
 Fysiek: volwassenheid is bereikt – lichaam stopt met groeien
 Psychosociaal: nieuw proces – hersenen beginnen opnieuw te rijpen
– is afgewerkt na deze periode
 Niet langer definiëren tot onszelf of onze ouders – associëren tot onze
peers (leeftijdsgenoten)  hebben grote invloed op ontwikkeling
(prosociaal en antisociaal)
 Hersen maturatie: in deze periode gebeurd relatief weinig – meeste
hersengebieden worden afgerijpt
o Laat adolescentie: 17-25 jaar
 Fysieke rijping is klaar
 Breinontwikkeling is nog steeds bezig – is afgewerkt rond 25 jaar

 Maturity gap (Moffitt): “gap between biological maturity and social maturity” of ook wel “the difference
between an adolescent's level of biological maturity and their level of social maturity”
o Vanaf een leeftijd van 12-17 jaar (afhankelijk van persoon tot persoon) is er sprake van fysieke
volwassenheid (lichaam is volgroeid). MAAR deze hebben echter nog geen sociale volwassenheid (ze
worden door de omgeving nog niet gezien als volwassenen  emotioneel, psychologisch gezien zijn
we nog niet volwassen)
o  maatschappelijk status die erbij komt, kan niet verworven worden
o Bepaalde gedragingen worden scheef bekeken
 Alcohol, roken, beslissingen nemen, …
o Biologische volwassenheid gaat sociale volwassenheid vooraf
 Streven naar onafhankelijkheid
 Zoeken naar eigen identiteit
 Aftasten grenzen

, o Delinquentie hoort daar bij om sociale status te verwerven en kloof te overbruggen
 Moffit maakt een onderscheid tussen 2 soorten delinquenten
 (1) Adolenscence limited offenders: plegen gedurende adolescentie delinquent
gedrag, tot ze effectief volwassen zijn
o  gaan sociaal niet aanvaarde gedragingen gaan stellen
o Ontstaat: in de puberteit, tijdens een ‘maturity gap’ (= jongeren willen
autonomie of zelfstandig zijn, maar zijn dat niet ze zijn nog afhankelijk van hun
ouders. Er wordt dus een ontevredenheid gevoeld over hun afhankelijke
status als kind en men is ongeduldig om het recht te hebben op privileges en
verantwoordlijkheden die in hun ogen horen bij volwassenheid horen.)
o Zij gaan zich hierdoor associëren/aansluiten met delinquent peers
(leeftijdsgenoten). Ze gaan deze delinquente peers ook imiteren (social
mimicry), en dus tijdelijk delinquent gedrag plegen om hun autonomie
(zelfstandigheid) te demonstreren t.o.v. ouders. Deze individuen stoppen
hiermee als ze wel volwassen privileges en verantwoordelijkheden hebben.
o  Leren dat gedrag van de life course persitent offenders  kleine groep die
hele leven lang sociaal onaangepast gedrag
o  Ze denken dat ze op die manier de sociaal aanvaardbare status zullen
verwerven
 (2) Life-course-persistent (childhood-onset) offenders: heel vroeg delicten plegen en
blijven dat ook volhouden
o Ontstaat: tijdens vroege jeugd, uit overgeërfde neuropsychologische defecten
of tekortkomingen (dingen die niet goed zijn in uw brein), die zich laat zien in
cognitieve achterstanden, lastig temperament, lage zelfcontrole of
hyperactiviteit, impulsiviteit.
o Deze overgeërfde neurologische eigenschappen in combinatie met een
slechte omgeving (delinquente vrienden, slechte opvoeding,…). Zal er voor
zorgen dat de kans groot is het individu criminaliteit gaat plegen voor de rest
van zijn leven  criminele carrière

Enkele klassieke vragen en antwoorden

 Welke delicten plegen jongeren?
o Vooral eigendomsdelicten
 Vb. Diefstal (klein en groot)
o Maar ook statusdelicten
 Vb. Alcohol en drugs, weglopen, spijbelen, ongehoorzaamheid
 Welke jongeren plegen delicten?
o Vooral jongens
 Waarom breken jongeren regels?
o Grijp terug naar ontwikkelingspsychologie en klassieke theorieën uit etiologische criminologie
o Onset, continuity, escalation, de-escalation, desistance (ontwikkelings- &
o levensloopcriminologie)
o Vooruitblik: belang van neuropsychologische modellen en hedendaagse verklaringsmodellen