Samenvatting - Dit is onderzoek!
H1 – Wat wil je weten?
Een onderzoeksplan begint altijd met een introductie of inleiding. In de inleiding beschrijf je:
• Wat is de aanleiding voor het onderzoek?
• Wat is precies het probleem?
• Hoe heeft dat geresulteerd in een onderzoeksvraag?
Probleemstelling
In een onderzoeksverslag begin je met de probleemsteling. De probleemstelling is de
achtergrond waaruit de onderzoeksvraag voortkomt. Je geeft een soort achtergrondschets
voor je onderzoek. Waar komt het idee voor je onderzoek vandaan? Waar is het op
gebaseerd?
In je probleemstelling moet je ook kijken naar welke informatie er al is omtrent dat wat je
onderzoekt. Is er al eerder onderzoek gedaan? Door wie? Wat waren de resultaten?
Literatuuronderzoek speelt dan ook een belangrijke rol in de probleemverkenning.
Doelstelling
Onderzoek doe je met een bepaald doel. Je formuleert een doelstelling om het doel van het
onderzoek weer te geven. De doelstelling is het antwoord op de vraag waarom je het
onderzoek doet, wat je ermee wilt bereiken.
❖ Bij zuiver wetenschappelijk onderzoek heb je enkel als doel om kennis te
verzamelen.
❖ Bij toegepast onderzoek verzamel je ook kennis, maar die pas je vervolgens toe.
Zuiverwetenschappelijk onderzoek levert dus wetenschappelijke kennis op, maar is niet
noodzakelijk voor de oplossing van problemen. Toegepast onderzoek levert
wetenschappelijke kennis op om praktijkproblemen op te lossen.
Wanneer je onderzoek doet, moet je altijd rekening houden met de ethische normen en
waarden. Je moet rekening houden met zaken zoals toestemming en privacy.
Onderzoeksvraag
Je doet onderzoek om antwoord te krijgen op je onderzoeksvraag. Je moet jezelf daarom
continu afvragen of de informatie die je verzamelt ook daadwerkelijk antword geeft op je
onderzoeksvraag.
Vaak bestaat een onderzoeksvraag vervolgens weer uit verschillende deelvragen. Deze
maak je om bepaalde aspecten van je onderzoeksvraag verder te kunnen beantwoorden.
Kwalitatief of kwantitatief; een open of gesloten onderzoeksvraag
Je kunt zowel open onderzoeksvragen als gesloten onderzoeksvragen formuleren.
− Als je bepaalde specifieke informatie nodig hebt en al ongeveer weet wat je kunt
verwachten, kun je gesloten onderzoeksvragen stellen.
− Wanneer je meer wilt weten over subjectieve dingen zoals ervaringen en meningen,
kun je beter open onderzoeksvragen stellen.
Kwalitatief onderzoek is een onderzoek waarbij problemen in en van situaties,
gebeurtenissen en personen beschreven en geïntepreteerd worden met behulp van
gegevens van kwalitatieve aard, zoals ervaringen. Deze gegevens worden verzameld via
open interviews en/of via participerende observatie en/of gebruik van bestaande
documenten.
,In het geval van open vragen doe je kwalitatief onderzoek. Meestal is de onderzoeksvraag
breed en is er vrij weinig voorkennis. Bij kwalitatief onderzoek gaat het vooral om het
verkrijgen van inzichten en minder om bepaalde getallen of onderbouwde feiten. In een
kwalitatief onderzoeksverslag vind je dan ook vooral beschrijvingen en bijna geen tabellen en
grafieken.
Bij kwalitatief onderzoek stel je je open voor dat wat je in je onderzoek tegenkomen. Je laat
je verassen en stelt eventueel vragen bij of stelt vragen die je van tevoren nog niet helemaal
had bedacht.
Kwantitatief onderzoek
Bij kwantitatief onderzoek is de onderzoeksvraag smal en je weet wat je inhoudelijk kunt
verwachten als je gaat onderzoeken. In kwantitatief onderzoek leg je aan respondenten
telkens dezelfde vragen voor of je observeert telkens hetzelfde soort gedrag volgens vaste
richtlijnen. Kwantitatief onderzoek is onderzoek waarbij het onderzoeksmateriaal bestaat uit
cijfermatige gegevens die statisch geanalyseerd worden om antwoord te geven op de
onderzoeksvraag.
Kwalitatief onderzoek:
• Open onderzoeksvraag
• Onderzoeksvraag aanpassen
• Ontwikkelen ideeën
• Dataverzameling niet vast
• Data: verslagen
• Verwerking: labels → structuur
Kwantitatief (ezelsbruggetje: n van nummer):
• Gesloten onderzoeksvraag
• Vaste onderzoeksvraag
• Beschrijven/toetsen vaste ideeën
• Dataverzamelen ligt vast
• Data: cijfers
• Verwerking: statistisch
Kwalitatief en kwantitatief onderzoek kunnen ook met elkaar worden gecombineerd. Dit
noem je mixed methods.
Voorbeeld: bij evaluaties zie je vaak dat gevraagd wordt om op een schaal van 1 tot 10 aan
te geven hoe tevreden men is over een product (kwantitatief), waarna gevraagd wordt om
dat in eigen woorden toe te lichten (kwalitatief).
Reproduceerbaarheid
Voor kwantitatief onderzoek geldt de reproduceerbaarheidseis. Je onderzoeksverslag moet
zo in elkaar zitten dat iemand anders is staat is het onderzoekt te herhalen. Het moet dus
duidelijk zijn hoe je aan je respondenten bent gekomen en welke onderzoeksinstrumenten je
hebt gebruikt.
Verifieerbaarheidseis
Als kwalitatief onderzoeker moet je ook duidelijk maken hoe je aan je conclusies komt. Die
conclusies moeten plausibel (aannemelijk) zijn en je werkwijze moet transparant zijn. Dit
wordt de verifieerbaarheidseis genoemd.
,1.3 Wat zijn onderzoekseenheden en eigenschappen/kenmerken?
Als je onderzoek doet, doet je altijd onderzoek naar een bepaalde groep, bepaalde
personen, etc. Alle eenheden samen vormen de populatie.
Onderzoekseenheden
Het is belangrijk om te weten over wie je uitspraken wilt doen.
❖ Onderzoekseenheden zijn de personen, bedrijven, instanties of situaties waarover je
op basis van je onderzoek uitspraken wilt doen. Soms zitten de eenheden al verstopt
in de onderzoeksvraag. Bij de vraag ‘worden meisjes tussen de 15 en 17 jaar vaker
online gepest dan jongens? Zijn de eenheden niet de jongens en meisjes, maar
jongeren tussen 15 en 17 die weleens online zijn.
Eigenschappen of kenmerken
Het is niet alleen belangrijk om duidelijk aan te geven over wie je iets gaat zeggen (eenheid),
maar ook wát je over die eenheden gaat zeggen. Je onderscheidt dus naast de
onderzoekseenheden ook bepaalde eigenschappen of kenmerken. In het voorbeeld over
het online pesten zijn die de eigenschappen ‘geslacht’ en ‘mate van gepest’ worden.
Kenmerken (of eigenschappen) zijn dus de eigenschappen van de eenheden waarover je
uitspraken doet op basis van onderzoeksresultaten.
Voorbeeld:
Bron: Boek Dit is onderzoek!
1.4 Wat is er al bekend over het onderzoeksonderwerp?
Wanneer je een onderzoek opzet, moet je je eerst goed voorbereiden. Je gaat je oriënteren.
Je hebt twee mogelijkheden om je voor te bereiden op het daadwerkelijke onderzoek:
• Het doen van een vooronderzoek
• Het doen van een bronnenonderzoek
Vooronderzoek
Soms is het verstandig om een kwalitatief vooronderzoek te doen. Je kunt dan
bijvoorbeeld eerst zelf als onderzoeker op een afdeling werken waar wordt geklaagd en op
een afdeling waar een manager zeer gewaardeerd wordt en waar dit juist niet het geval is. Je
kunt jouw ervaringen dan vervolgens toetsen bij een grotere groep werknnemers.
Bronnenonderzoek
Naast vooronderzoek kun je ook een bronnenonderzoek doen. Je kunt checken of er niet al
andere soortgelijke onderzoeken zijn gedaan.
, Waarom doe je literatuuronderzoek?
Door literatuuronderzoek krijg je informatie over:
• Het definiëren en meten van kenmerken
• Het maken van een onderzoeksopzet
• Het ontwikkelen van een theorie
Maken van een onderzoeksopzet
Als je onderzoek wilt gaan doen, wil je ook weten hoe je dat onderzoek gaat doen. Je maakt
dan een onderzoeksopzet.
Hoe doe je literatuuronderzoek?
Als je literatuuronderzoek doet, wil je de juiste en relevante bronnen vinden. De volgende
stappen zijn hierin van belang:
• Vinden van goede zoektermen met een thesaurus → als je onderzoek doet, is het
belangrijk om de juiste zoektermen en begrippen te gebruiken. Een thesaurus is een
soort woordenboek waarin je begrippen opzoekt. Bij elk begrip staat een overzicht
van min of meer vergelijkbare begrippen.
• In zoekmachines zoeken naar relevante artikelen → je kunt het beste gebruik
maken van sites waar je vooral wetenschappelijke literatuur vindt, zoals Google
Scholar of andere databanken.
• Zoeken naar proefschriften en boeken
1.6 Is het onderzoek uitvoerbaar?
Bron: Boek Dit is onderzoek!
Aan het begin van het onderzoek moet je altijd stilstaan of je onderzoek in de praktijk ook uit
te voeren is. Er zijn 5 factoren waar je dan naar moet kijken:
1. Tijd → je moet altijd een goede tijdsplanning maken om in te schatten of je
voldoende tijd hebt. Het is belangrijk om voor jezelf vast te stellen wanneer je het af
wilt hebben en daar vervolgens je planning op te baseren. Je maakt dus een
tijdsbegroting.
2. Geld → je maakt een globale en materiële begroting om de haalbaarheid van je
onderzoek te onderzoeken.
3. Bereidheid van respondenten → om je onderzoek uit te kunnen voeren, ben je
natuurlijk afhankelijk van het feit of je respondenten (mensen die je ondervraagt) wel
of niet bereid zijn om mee te werken. De bereidheid om aan een onderzoek mee te
werken hangt af van:
• De instantie die het onderzoek uitvoert (commercieel bureau bijv. of een
hogeschool/universiteit?
• De wijze waarop je de mensen voor het onderzoek benadert
H1 – Wat wil je weten?
Een onderzoeksplan begint altijd met een introductie of inleiding. In de inleiding beschrijf je:
• Wat is de aanleiding voor het onderzoek?
• Wat is precies het probleem?
• Hoe heeft dat geresulteerd in een onderzoeksvraag?
Probleemstelling
In een onderzoeksverslag begin je met de probleemsteling. De probleemstelling is de
achtergrond waaruit de onderzoeksvraag voortkomt. Je geeft een soort achtergrondschets
voor je onderzoek. Waar komt het idee voor je onderzoek vandaan? Waar is het op
gebaseerd?
In je probleemstelling moet je ook kijken naar welke informatie er al is omtrent dat wat je
onderzoekt. Is er al eerder onderzoek gedaan? Door wie? Wat waren de resultaten?
Literatuuronderzoek speelt dan ook een belangrijke rol in de probleemverkenning.
Doelstelling
Onderzoek doe je met een bepaald doel. Je formuleert een doelstelling om het doel van het
onderzoek weer te geven. De doelstelling is het antwoord op de vraag waarom je het
onderzoek doet, wat je ermee wilt bereiken.
❖ Bij zuiver wetenschappelijk onderzoek heb je enkel als doel om kennis te
verzamelen.
❖ Bij toegepast onderzoek verzamel je ook kennis, maar die pas je vervolgens toe.
Zuiverwetenschappelijk onderzoek levert dus wetenschappelijke kennis op, maar is niet
noodzakelijk voor de oplossing van problemen. Toegepast onderzoek levert
wetenschappelijke kennis op om praktijkproblemen op te lossen.
Wanneer je onderzoek doet, moet je altijd rekening houden met de ethische normen en
waarden. Je moet rekening houden met zaken zoals toestemming en privacy.
Onderzoeksvraag
Je doet onderzoek om antwoord te krijgen op je onderzoeksvraag. Je moet jezelf daarom
continu afvragen of de informatie die je verzamelt ook daadwerkelijk antword geeft op je
onderzoeksvraag.
Vaak bestaat een onderzoeksvraag vervolgens weer uit verschillende deelvragen. Deze
maak je om bepaalde aspecten van je onderzoeksvraag verder te kunnen beantwoorden.
Kwalitatief of kwantitatief; een open of gesloten onderzoeksvraag
Je kunt zowel open onderzoeksvragen als gesloten onderzoeksvragen formuleren.
− Als je bepaalde specifieke informatie nodig hebt en al ongeveer weet wat je kunt
verwachten, kun je gesloten onderzoeksvragen stellen.
− Wanneer je meer wilt weten over subjectieve dingen zoals ervaringen en meningen,
kun je beter open onderzoeksvragen stellen.
Kwalitatief onderzoek is een onderzoek waarbij problemen in en van situaties,
gebeurtenissen en personen beschreven en geïntepreteerd worden met behulp van
gegevens van kwalitatieve aard, zoals ervaringen. Deze gegevens worden verzameld via
open interviews en/of via participerende observatie en/of gebruik van bestaande
documenten.
,In het geval van open vragen doe je kwalitatief onderzoek. Meestal is de onderzoeksvraag
breed en is er vrij weinig voorkennis. Bij kwalitatief onderzoek gaat het vooral om het
verkrijgen van inzichten en minder om bepaalde getallen of onderbouwde feiten. In een
kwalitatief onderzoeksverslag vind je dan ook vooral beschrijvingen en bijna geen tabellen en
grafieken.
Bij kwalitatief onderzoek stel je je open voor dat wat je in je onderzoek tegenkomen. Je laat
je verassen en stelt eventueel vragen bij of stelt vragen die je van tevoren nog niet helemaal
had bedacht.
Kwantitatief onderzoek
Bij kwantitatief onderzoek is de onderzoeksvraag smal en je weet wat je inhoudelijk kunt
verwachten als je gaat onderzoeken. In kwantitatief onderzoek leg je aan respondenten
telkens dezelfde vragen voor of je observeert telkens hetzelfde soort gedrag volgens vaste
richtlijnen. Kwantitatief onderzoek is onderzoek waarbij het onderzoeksmateriaal bestaat uit
cijfermatige gegevens die statisch geanalyseerd worden om antwoord te geven op de
onderzoeksvraag.
Kwalitatief onderzoek:
• Open onderzoeksvraag
• Onderzoeksvraag aanpassen
• Ontwikkelen ideeën
• Dataverzameling niet vast
• Data: verslagen
• Verwerking: labels → structuur
Kwantitatief (ezelsbruggetje: n van nummer):
• Gesloten onderzoeksvraag
• Vaste onderzoeksvraag
• Beschrijven/toetsen vaste ideeën
• Dataverzamelen ligt vast
• Data: cijfers
• Verwerking: statistisch
Kwalitatief en kwantitatief onderzoek kunnen ook met elkaar worden gecombineerd. Dit
noem je mixed methods.
Voorbeeld: bij evaluaties zie je vaak dat gevraagd wordt om op een schaal van 1 tot 10 aan
te geven hoe tevreden men is over een product (kwantitatief), waarna gevraagd wordt om
dat in eigen woorden toe te lichten (kwalitatief).
Reproduceerbaarheid
Voor kwantitatief onderzoek geldt de reproduceerbaarheidseis. Je onderzoeksverslag moet
zo in elkaar zitten dat iemand anders is staat is het onderzoekt te herhalen. Het moet dus
duidelijk zijn hoe je aan je respondenten bent gekomen en welke onderzoeksinstrumenten je
hebt gebruikt.
Verifieerbaarheidseis
Als kwalitatief onderzoeker moet je ook duidelijk maken hoe je aan je conclusies komt. Die
conclusies moeten plausibel (aannemelijk) zijn en je werkwijze moet transparant zijn. Dit
wordt de verifieerbaarheidseis genoemd.
,1.3 Wat zijn onderzoekseenheden en eigenschappen/kenmerken?
Als je onderzoek doet, doet je altijd onderzoek naar een bepaalde groep, bepaalde
personen, etc. Alle eenheden samen vormen de populatie.
Onderzoekseenheden
Het is belangrijk om te weten over wie je uitspraken wilt doen.
❖ Onderzoekseenheden zijn de personen, bedrijven, instanties of situaties waarover je
op basis van je onderzoek uitspraken wilt doen. Soms zitten de eenheden al verstopt
in de onderzoeksvraag. Bij de vraag ‘worden meisjes tussen de 15 en 17 jaar vaker
online gepest dan jongens? Zijn de eenheden niet de jongens en meisjes, maar
jongeren tussen 15 en 17 die weleens online zijn.
Eigenschappen of kenmerken
Het is niet alleen belangrijk om duidelijk aan te geven over wie je iets gaat zeggen (eenheid),
maar ook wát je over die eenheden gaat zeggen. Je onderscheidt dus naast de
onderzoekseenheden ook bepaalde eigenschappen of kenmerken. In het voorbeeld over
het online pesten zijn die de eigenschappen ‘geslacht’ en ‘mate van gepest’ worden.
Kenmerken (of eigenschappen) zijn dus de eigenschappen van de eenheden waarover je
uitspraken doet op basis van onderzoeksresultaten.
Voorbeeld:
Bron: Boek Dit is onderzoek!
1.4 Wat is er al bekend over het onderzoeksonderwerp?
Wanneer je een onderzoek opzet, moet je je eerst goed voorbereiden. Je gaat je oriënteren.
Je hebt twee mogelijkheden om je voor te bereiden op het daadwerkelijke onderzoek:
• Het doen van een vooronderzoek
• Het doen van een bronnenonderzoek
Vooronderzoek
Soms is het verstandig om een kwalitatief vooronderzoek te doen. Je kunt dan
bijvoorbeeld eerst zelf als onderzoeker op een afdeling werken waar wordt geklaagd en op
een afdeling waar een manager zeer gewaardeerd wordt en waar dit juist niet het geval is. Je
kunt jouw ervaringen dan vervolgens toetsen bij een grotere groep werknnemers.
Bronnenonderzoek
Naast vooronderzoek kun je ook een bronnenonderzoek doen. Je kunt checken of er niet al
andere soortgelijke onderzoeken zijn gedaan.
, Waarom doe je literatuuronderzoek?
Door literatuuronderzoek krijg je informatie over:
• Het definiëren en meten van kenmerken
• Het maken van een onderzoeksopzet
• Het ontwikkelen van een theorie
Maken van een onderzoeksopzet
Als je onderzoek wilt gaan doen, wil je ook weten hoe je dat onderzoek gaat doen. Je maakt
dan een onderzoeksopzet.
Hoe doe je literatuuronderzoek?
Als je literatuuronderzoek doet, wil je de juiste en relevante bronnen vinden. De volgende
stappen zijn hierin van belang:
• Vinden van goede zoektermen met een thesaurus → als je onderzoek doet, is het
belangrijk om de juiste zoektermen en begrippen te gebruiken. Een thesaurus is een
soort woordenboek waarin je begrippen opzoekt. Bij elk begrip staat een overzicht
van min of meer vergelijkbare begrippen.
• In zoekmachines zoeken naar relevante artikelen → je kunt het beste gebruik
maken van sites waar je vooral wetenschappelijke literatuur vindt, zoals Google
Scholar of andere databanken.
• Zoeken naar proefschriften en boeken
1.6 Is het onderzoek uitvoerbaar?
Bron: Boek Dit is onderzoek!
Aan het begin van het onderzoek moet je altijd stilstaan of je onderzoek in de praktijk ook uit
te voeren is. Er zijn 5 factoren waar je dan naar moet kijken:
1. Tijd → je moet altijd een goede tijdsplanning maken om in te schatten of je
voldoende tijd hebt. Het is belangrijk om voor jezelf vast te stellen wanneer je het af
wilt hebben en daar vervolgens je planning op te baseren. Je maakt dus een
tijdsbegroting.
2. Geld → je maakt een globale en materiële begroting om de haalbaarheid van je
onderzoek te onderzoeken.
3. Bereidheid van respondenten → om je onderzoek uit te kunnen voeren, ben je
natuurlijk afhankelijk van het feit of je respondenten (mensen die je ondervraagt) wel
of niet bereid zijn om mee te werken. De bereidheid om aan een onderzoek mee te
werken hangt af van:
• De instantie die het onderzoek uitvoert (commercieel bureau bijv. of een
hogeschool/universiteit?
• De wijze waarop je de mensen voor het onderzoek benadert
