Samenvatting Organisatieontwikkeling (17/20)

SAMENVATTING ORGANISATIEONTWIKKELING
HOOFDSTUK 1: DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT

INLEIDING

 We onderscheiden 3 elementen die heel nauw met elkaar verweven zijn:
o Missie
o Visie
o Kernwaarden

 Dit fundament vormt de basis waarop alle (strategische keuzes) worden gemaakt.
Enkele belangrijke vragen die hierbij opduiken:
- Wat is de bestemming en de bestaansreden van een organisatie?
- Wat is de unieke bijdrage van de organisatie ten dienste van de omgeving?
- Wat komt de omgeving tekort, als deze organisatie ophoudt te bestaan?

WAT ZIJN ORGANISATIES?

 De invloed van organisaties in onze samenleving en in ons leven is groot.


KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE
Organisaties: functioneel en regelen het sociale leven en het dagelijkse gedrag van
individuen. Organisaties zijn een hulpmiddel om een doel te bereiken.

 Doel: verschillende organisaties willen kinderen mee opvoeden, onderwijzen,
ondersteunen, … zodat ze later kunnen deelnemen aan de SL.

Missie gedreven organisaties: wanneer een organisatie een duidelijk sociaal doel voor
ogen heeft en dus impact wil maken om van de wereld/maatschappij een betere plaats te
maken voor iedereen.

1. Kenmerken van een organisatie:
 Menselijke samenwerkingsverbanden.
 Gericht op het realiseren van een duidelijk doel.
 Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde
activiteiten.
 Verbonden met een externe omgeving.


SOCIAL PROFIT VS. PROFIT ORGANISATIES
Social profit: containerbegrip voor tal van organisaties die hoofdzakelijk diensten leveren
met een maatschappelijk nut.

Profit organisatie Social profit organisatie
1. Winstmaximalisatie ten behoeve van de 3. Gemeenschappelijk winst i.p.v.
bedrijfscontinuïteit. winstmaximalisatie.
2. Doel: eigen doelen. 4. Doel: collectieve doelen (gezamenlijke
doelen)
 Winstmaximalisatie zodat het bedrijf kan
blijven voortbestaan.  Geen winstmaximalisatie, maar streven
maatschappelijke en sociale doelen na.




1

,ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT?

DE ORGANISATIES EN DE OMGEVING
= Elke organisatie heeft een specifieke bestaansreden die neergeschreven
wordt in de missie van de organisatie.

 Organisaties ontwikkelen een strategie waarin ze nadenken, vastleggen
en focussen op wat ze wel en niet gaan doen en hoe ze de dingen willen
aanpakken om de missie concreet te kunnen waarmaken.

Missie gedreven organisaties: staan in directe verbinding met de omgeving
waarin ze actief zijn. Ze willen de omgeving zelf beïnvloeden (bv. de SL beter maken, zich
inzette voor specifieke doelgroepen, …).

DE ORGANISATIE EN STRUCTUUR
= Organisatie beschikt over een specifieke structuur waarin mensen specifieke taken,
rollen en bevoegdheden krijgen binnen de organisatie om de missie te kunnen
waarmaken.

DE ORGANISATIE EN HET MENSELIJKE KAPITAAL
= Organisaties zijn mensenwerk: ze worden gedragen door mensen die afhankelijk
zijn van elkaar en in interactie gaan met elkaar om via samenwerking een
gemeenschappelijk doel te kunnen nastreven en realiseren.

 Binnen de structuur en het menselijk kapitaal is leiderschap onmisbaar.

Samengevat: missie gedreven organisaties hebben een sociaal doel voor ogen en willen
een duurzame impact hebben op de samenleving of iets betekenen voor de specifieke
doelgroep waarvoor ze werken.

HET GROTE WAAROM: MISSIE, VISIE EN KERNWAARDEN

Nadenken over deze fundamentele vraag is een noodzakelijke stap om verdere
beslissingen te nemen + weten welke richting of focus je als organisatie moet kiezen om
te kunnen doen wat je wil en moet doen.

 De missie (wat-vraag):
o Wat is de bestaansreden van een organisatie? Wat is de unieke bijdrage
van de organisatie ten dienste van de omgeving? Wat komt de organisatie
tekort?
 Visie en kernwaarden (waarom-vraag):
o Waarom doen we wat we doen? Wat is de bescherming, de droom van de
organisatie?
 Strategie (hoe-vraag):
o Hoe willen we bereiken wat we willen en moeten bereiken met onze
organisatie?

 We willen tot een evenwicht komen tussen:
1. Onze dromen (de gewenste toekomst): doelen van de organisatie.
2. Wat verwacht de ruimere omgeving en concurrentie van ons (de noodzakelijke
toekomst): de omgevingsvereisten.



2

, 3. Capaciteiten en vaardigheden (de mogelijke toekomst): mogelijkheden
waarover de organisatie beschikt.

De doelen van de organisatie:
 Welke toekomst willen wij voor de
organisatie realiseren?
 Vastleggen van eindbestemming

De sturende elementen in de
strategie: de missie, visie/kernwaarden,
organisatiedoelen, waarden en normen.
Zij geven aan in welke richting het
bestuur van een organisatie, de
organisatie wil sturen.




MISSIE
Missie: zegt wat de organisatie wil doen + vormt de kern v/h bestaansrecht v/e
organisatie.
 Tijdloos + geworteld in het ontstaansverleden en richt de blik naar binnen.
 Vat de essentie v/d organisatie samen + focust op de eindbedoeling.

Bv. kinderkankerfonds helpt kinderen met kanker, een dagcentrum voor mensen met een
beperking vangt mensen op met een beperking, …

 Missie v/e organisatie bestaat uit 4 basiselementen:
 Waarom-vraag: bv. waarom bestaat de organisatie?
 Waar-vraag: bv. binnen welk actie-domein is de organisatie actief?
 Wat-vraag: bv. wat willen ze bereiken?
 Hoe-vraag: bv. welke waarden en normen streeft de organisatie na?

 Kenmerken van een missie:
 Marktgeoriënteerd: je wilt inzetten op de behoeften + wensen van
de cliënt.
 Inspirerend: de omgeving inspireren.
 Summier: kort, duidelijk en leesbaar, zorg dat de doelgroep je missie begrijpt.
 Specifiek: voldoende algemeen, maar toch duidelijk wat de doelgroep +
doelstelling is.
 Ijverig: missie moet ijverig en ambitieus zijn.
 Omstreden: creëren van een klimaat voor permanent debat + discussie.
 Nalatenschap: missie wijzigt normaal gezien niet, hou ze vooral algemeen.

Een goed fundament dient een antwoord te bieden op volgende
vragen:
 Waarom doen we wat we doen?
 Hoe doen we het?
 Wat dienen we eigenlijk te doen?

 Het is ! om in de missie ook de impact die je als organisatie
wil realiseren mee te geven. Vertrek vanuit de WHY!


3

, VISIE
Visie: vult de missie verder aan door de blik verder naar buiten de organisatie + naar de
toekomst te richten. Door een concreet, ambitieus, maar toch potentieel haalbaar
toekomstperspectief aan te verbinden.



 Voorwaarden van een visie:
 Visieontwikkeling = een collectief proces: iedereen in de organisatie moet
mee zijn met de visie.
 Duidelijk: visie = een ijkpunt bij evaluaties.
 Gecommuniceerd: met alle medewerkers
 Unieke eigenschappen: duidt op de unieke kenmerken v/e dienst/product.
 Inspireren
 Gedragen door allen: iedereen op 1 lijn.

Samengevat: een missie is waarvoor we staan, een visie is waarvoor we gaan.

 Verschil tussen een missie en een visie:

Missie Visie
Waarvoor we staan Waarvoor we gaan
 Gericht op de organisatie  Gericht op de omgeving
 Wie zijn we?  Hoe gaan we met de wereld om?
 Identiteit, waarden  Toekomst, droom
 Vanuit een lang verleden  Vanuit de verre toekomst
 In principe tijdloos  Kan worden bijgesteld

KERNWAARDEN
Kernwaarden: liggen verankerd + vormen de basis voor de missie en visie.
 Geven voor iedereen in de organisatie mee hoe ze de missie + visie tot leven
kunnen brengen.
 Leveren een krachtig hulpmiddel om op elke niveau concreet te evalueren en bij
te sturen.
 Geven de WHY weer.

 Kernwaarden van een organisatie:
 Waar de missie een antwoord biedt op de vraag: “Wat willen we bereiken voor de
cliënten?”
 De visie weergeeft wat de organisatie wil realiseren + hoe de toekomst eruitziet
voor cliënten wanneer de missie geslaagd is.
 De kernwaarden verwoorden waar de organisatie in gelooft, wat is het
waardenkader gericht op de cliënten.

 De missie, visie en kernwaarden worden gebundeld opgenomen n de
opdrachtverklaring v/e organisatie.




4