Gedragstherapeutisch proces: inleiding en overzicht
Aaron Beck grondlegger cognitieve therapie, tweede generatie
Marsha Linehan grondlegger dialectische gedragstherapie, specifieke borderline
persoonlijkheidsstructuur
2de generatie cognitieve therapie
3de generatie belangrijke emoties/affect
gedrag zinvolle reactie op betekenisvolle situatie
3 pretenties/aannames GT 1. volgt empirische cyclus
2. evidence-based
a. effectiviteit (resultaat)
b. voorwaarde (procedure)
c. waarom werken ze (proces)
3. gebaseerd empirische psychologie
thought stop technique bij mensen met obsessies. zeg gedachte een paar keer en dan abrupt er
niet meer aan mogen denken -> ondertussen weten we dat het het
tegenovergestelde effect heeft
critical incident debriefing traumatische gebeurtenis vindt plaats in samenleving -> bij debriefing veel
mensen samenkomen en ventileren -> net grotere ontwikkeling PTSD
ontmantelingsstudies wat is echt nodig om effect te hebben en wat is zinvol/helpend?
bindende factor in gebaseerd is op experimenteel vastgestelde procedures en principes.
gedragstherapie Het specifieke experiment varieert sterk, maar heeft alle kenmerken van
wetenschappelijk onderzoek inclusief controle van variabelen, presentatie
van gegevens, repliceerbaarheid en een probabilistische kijk op gedrag
VVGT Vlaamse vereniging voor gedragstherapie,
- sterke link met traditie van experimenteel onderzoek
- technieken gebaseerd op hoe mensen leren (leerprincipes)
- hoe we denken/handelen en voelen grotendeels
gebaseerd op hoe we in het verleden gebaseerd hebben
over de wereld rondom ons
- ander belangrijk aspect is doen
theorievorming geïndividualiseerde analyse van probleem om verklaring te vinden voor
hoe problemen waarmee cliënt zich presenteert zijn ontstaan en in stand
gehouden worden
holistische theorie globaal, hoe hangen alle klachten etcetera samen
functie analyse meer gedetailleerd niveau
facetten gedragstherapeutisch 1. Gedragstherapie meer dan technieken toepassen
werken die volgen uit EC 2. geïndividualiseerde probleemanalyse minstens even belangrijk
3. evaluatie cruciale fase
4. evaluatie pas mogelijk indien concrete behandeldoelen
5. praktijkexperiment
,gedragstherapeutisch proces: informatieverzameling en werkrelatie
telefonische aanmelding 1. kort houden
2. 3 vragen: wat, waar, wie
3. beslissen over doorverwijzing
4. info geven
5. contactgegevens vragen
eerste gesprek 1. plaats, u-je
2. introductie
3. geluidsopname
4. info verwerven
5. openingsvraag, open vraag
6. praktische info
7 probleemdomeinen bij info 1. ernst
verzamlen 2. inhoud
3. ziektetheorie
4. verwachtingen en doelstellingen
5. sinds wanneer, aanleiding
6. wat lokt uit of inhibeert
7. wat is er al aan gedaan
volgen - open vragen
- doorvragen bij onduidelijkheden
- inhaken
- aanmoedigen
- stiltes hanteren
- indruk weergeven
- samenvatten
sturen - gerichte vragen
- doel gesprek bespreken
- procedure aangeven
- voorstellen doen
- argumenteren
- afremmen
- nieuwe onderwerpen aansnijden
ziektetheorie een idee over oorzaken van hun klachten, en dit hang samen met wat er
volgens hen aan gedaan moet/kan worden
ook belangrijk te bevragen - domeinen van probleemloos functioneren
domeinen - aangaande complexiteit van het geheel
einde gesprek - bevragen basisgegevens
- info gegeven
- thuiswerkopdracht
- doorgaan of niet?
gespreksvaardigheden tijdens - open vragen stellen
intake - meeschuiven en structureren
vaardigheden gesprek gaande - parafraseren
te houden - samenvatten
, - concretiseren
- gevoelsreflectie
- positief bekrachtigen
- gerichte gesloten vragen formuleren
- hypothesen formuleren
vermijden van - ongewenste adviezen
- waardeoordeel
- wegpraten
- optimistische voorspellingen
- te snelle therapeutische interventies
- ontwijken vragen door ontduiken en contravragen
a dead man’s goal alles wat dode mensen beter kunnen, geen goed doel bv. meer rust, gn
angst
bovenstroom inhoud van het gesprek, wat er gezegd wordt
4 relevante kanalen 1. wat patiënt hier en nu beleeft
2. wens tot verandering
3. hoe patiënt zichzelf ziet, zichzelf omschrijft
4. hoe patiënt wil dat anderen hem zien
meta communiceren praten over onderstroom, praten over therapie, proces, wat er zich
afspeelt
onderstroom wat er tussen de lijntjes door in het gesprek wordt doorgegeven
functional analytic FAP, tak binnen GT die specifiek aandacht heeft voor de relatie
psychotherapy - therapeutische relatie als techniek/werkinstrument
- via gedragsprincipes
CRB1 typisch gedragingen in dagelijks leven van cliënt die zich ook
manifesteren in de relatie, probleemgedrag
CRB2 adaptieve gedragingen, tekenen van vooruitgang/verbetering
VPS, HT, probleemkeuze, basislijnmeting
mediator causaal verklarend proces van A impact heeft op B
moderator impact op sterkte en/of richting van causaal verband A op B
onderkennend niveau identificeren vd problemen/klachten
verklarend niveau toetsen van verbanden tussen probleemgebieden
toetsen van causaliteit 1. betrouwbare covariantie
2. logisch verband
3. causale variabele komt eerst in tijd
4. uitsluiting alternatieve verklaringen
holistische theorie het is functionele structuur/samenhang
hypothetische X hypothetische vakjes waar je zelf nog niet zo zeker van bent, en die
mogelijks gevoelig liggen
Aaron Beck grondlegger cognitieve therapie, tweede generatie
Marsha Linehan grondlegger dialectische gedragstherapie, specifieke borderline
persoonlijkheidsstructuur
2de generatie cognitieve therapie
3de generatie belangrijke emoties/affect
gedrag zinvolle reactie op betekenisvolle situatie
3 pretenties/aannames GT 1. volgt empirische cyclus
2. evidence-based
a. effectiviteit (resultaat)
b. voorwaarde (procedure)
c. waarom werken ze (proces)
3. gebaseerd empirische psychologie
thought stop technique bij mensen met obsessies. zeg gedachte een paar keer en dan abrupt er
niet meer aan mogen denken -> ondertussen weten we dat het het
tegenovergestelde effect heeft
critical incident debriefing traumatische gebeurtenis vindt plaats in samenleving -> bij debriefing veel
mensen samenkomen en ventileren -> net grotere ontwikkeling PTSD
ontmantelingsstudies wat is echt nodig om effect te hebben en wat is zinvol/helpend?
bindende factor in gebaseerd is op experimenteel vastgestelde procedures en principes.
gedragstherapie Het specifieke experiment varieert sterk, maar heeft alle kenmerken van
wetenschappelijk onderzoek inclusief controle van variabelen, presentatie
van gegevens, repliceerbaarheid en een probabilistische kijk op gedrag
VVGT Vlaamse vereniging voor gedragstherapie,
- sterke link met traditie van experimenteel onderzoek
- technieken gebaseerd op hoe mensen leren (leerprincipes)
- hoe we denken/handelen en voelen grotendeels
gebaseerd op hoe we in het verleden gebaseerd hebben
over de wereld rondom ons
- ander belangrijk aspect is doen
theorievorming geïndividualiseerde analyse van probleem om verklaring te vinden voor
hoe problemen waarmee cliënt zich presenteert zijn ontstaan en in stand
gehouden worden
holistische theorie globaal, hoe hangen alle klachten etcetera samen
functie analyse meer gedetailleerd niveau
facetten gedragstherapeutisch 1. Gedragstherapie meer dan technieken toepassen
werken die volgen uit EC 2. geïndividualiseerde probleemanalyse minstens even belangrijk
3. evaluatie cruciale fase
4. evaluatie pas mogelijk indien concrete behandeldoelen
5. praktijkexperiment
,gedragstherapeutisch proces: informatieverzameling en werkrelatie
telefonische aanmelding 1. kort houden
2. 3 vragen: wat, waar, wie
3. beslissen over doorverwijzing
4. info geven
5. contactgegevens vragen
eerste gesprek 1. plaats, u-je
2. introductie
3. geluidsopname
4. info verwerven
5. openingsvraag, open vraag
6. praktische info
7 probleemdomeinen bij info 1. ernst
verzamlen 2. inhoud
3. ziektetheorie
4. verwachtingen en doelstellingen
5. sinds wanneer, aanleiding
6. wat lokt uit of inhibeert
7. wat is er al aan gedaan
volgen - open vragen
- doorvragen bij onduidelijkheden
- inhaken
- aanmoedigen
- stiltes hanteren
- indruk weergeven
- samenvatten
sturen - gerichte vragen
- doel gesprek bespreken
- procedure aangeven
- voorstellen doen
- argumenteren
- afremmen
- nieuwe onderwerpen aansnijden
ziektetheorie een idee over oorzaken van hun klachten, en dit hang samen met wat er
volgens hen aan gedaan moet/kan worden
ook belangrijk te bevragen - domeinen van probleemloos functioneren
domeinen - aangaande complexiteit van het geheel
einde gesprek - bevragen basisgegevens
- info gegeven
- thuiswerkopdracht
- doorgaan of niet?
gespreksvaardigheden tijdens - open vragen stellen
intake - meeschuiven en structureren
vaardigheden gesprek gaande - parafraseren
te houden - samenvatten
, - concretiseren
- gevoelsreflectie
- positief bekrachtigen
- gerichte gesloten vragen formuleren
- hypothesen formuleren
vermijden van - ongewenste adviezen
- waardeoordeel
- wegpraten
- optimistische voorspellingen
- te snelle therapeutische interventies
- ontwijken vragen door ontduiken en contravragen
a dead man’s goal alles wat dode mensen beter kunnen, geen goed doel bv. meer rust, gn
angst
bovenstroom inhoud van het gesprek, wat er gezegd wordt
4 relevante kanalen 1. wat patiënt hier en nu beleeft
2. wens tot verandering
3. hoe patiënt zichzelf ziet, zichzelf omschrijft
4. hoe patiënt wil dat anderen hem zien
meta communiceren praten over onderstroom, praten over therapie, proces, wat er zich
afspeelt
onderstroom wat er tussen de lijntjes door in het gesprek wordt doorgegeven
functional analytic FAP, tak binnen GT die specifiek aandacht heeft voor de relatie
psychotherapy - therapeutische relatie als techniek/werkinstrument
- via gedragsprincipes
CRB1 typisch gedragingen in dagelijks leven van cliënt die zich ook
manifesteren in de relatie, probleemgedrag
CRB2 adaptieve gedragingen, tekenen van vooruitgang/verbetering
VPS, HT, probleemkeuze, basislijnmeting
mediator causaal verklarend proces van A impact heeft op B
moderator impact op sterkte en/of richting van causaal verband A op B
onderkennend niveau identificeren vd problemen/klachten
verklarend niveau toetsen van verbanden tussen probleemgebieden
toetsen van causaliteit 1. betrouwbare covariantie
2. logisch verband
3. causale variabele komt eerst in tijd
4. uitsluiting alternatieve verklaringen
holistische theorie het is functionele structuur/samenhang
hypothetische X hypothetische vakjes waar je zelf nog niet zo zeker van bent, en die
mogelijks gevoelig liggen
