Inhoudsopgave
Les 1: Totstandkoming en begripsvorming arbeidsrecht..................................7
Inleiding.......................................................................................................................... 7
Arbeidsrecht.................................................................................................................... 7
Arbeidsovereenkomst...................................................................................................... 7
Belang van een arbeidsovereenkomst............................................................................8
Kwalificatievraagstuk...................................................................................................... 9
De arbeidsovereenkomst...............................................................................................10
VB. LEEKENS.................................................................................................................. 11
Les 2: Arbeidsovereenkomsten.....................................................................13
De arbeidsrelatiewet..................................................................................................... 13
Wettelijk vermoeden.................................................................................................. 14
Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie...............................................................14
Arbeider/bediende......................................................................................................... 15
Contract bepaalde/onbepaalde tijd................................................................................16
Voltijds/deeltijd.............................................................................................................. 17
Les 3 en 4: Internationale en Europese aspecten...........................................18
Examen......................................................................................................................... 18
1. Internationaal recht................................................................................................... 18
Rechtsbronnen........................................................................................................... 18
Internationale verdragen......................................................................................... 18
Internationaal gewoonterecht.................................................................................18
Algemene rechtsbeginselen....................................................................................19
Besluiten van internationale organisaties................................................................19
De internationale arbeidsorganisatie IAO/ILO.......................................................19
Fundamentele arbeidsnormen:............................................................................20
Ratificatie............................................................................................................. 21
Rechtspraak van de ILO-comité..................................................................................22
Andere internationale organisaties................................................................................22
VN............................................................................................................................... 22
De raad van Europa.................................................................................................... 23
Belangrijke verdragen:............................................................................................ 23
Europees verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).....................................23
Europees Sociaal Handvest (ESH)........................................................................24
Europees recht: EU........................................................................................................ 24
Geschiedenis........................................................................................................... 24
1
, Interne markt.......................................................................................................... 25
Primaat (voorrang) van het EU-recht.......................................................................25
Belangrijk principe................................................................................................... 25
Primair EU recht...................................................................................................... 26
Secundair EU recht (Niet gedetailleerd kennen!).....................................................27
Hof Van Justitie........................................................................................................ 29
3.Vrij verkeer van werknemers......................................................................................29
Herhaling.................................................................................................................... 29
Autonoom concept werknemer...................................................................................29
Zaak Lawrie-Blum.................................................................................................... 29
Intermezzo:.......................................................................................................... 30
Vervolg zaak Lawrie-Blum.......................................................................................30
Conclusie.............................................................................................................. 30
Gelijkaardige rechten voor zelfstandigen................................................................30
Relevantie bij andere bepalingen EU-arbeidsrecht: Zaak Danosa...........................30
Rechten van migrerende werknemers........................................................................31
Verblijf..................................................................................................................... 31
Gelijke behandeling................................................................................................. 31
Uitzonderingen........................................................................................................ 32
Directe vs. Indirecte discriminatie..............................................................................32
Grensoverschrijdend element.....................................................................................32
Rechtvaardiging van indirecte discriminatie...............................................................33
Vrij verkeer van werknemers......................................................................................34
Rechtstreekse en horizontale werking.....................................................................34
EU, EER, Zwitserland............................................................................................... 34
Commissie............................................................................................................... 34
4. Vrij verkeer van vestiging en diensten......................................................................34
Potentieel conflict tussen fundamentele vrijheden van ondernemingen en nationaal
sociaal recht............................................................................................................... 35
Rome 1 verordening................................................................................................... 35
Detacheringsrichtlijnen............................................................................................... 36
Concern................................................................................................................... 36
Uitzendbedrijf.......................................................................................................... 37
Vervolg detachering................................................................................................... 37
Vrij verkeer van diensten en vestigingen......................................................................37
Les 5: rechten en plichten van WN en WG......................................................39
Arbeidsvoorwaarden...................................................................................................... 39
Inleiding...................................................................................................................... 39
Clausules.................................................................................................................... 39
Wettelijk geregelde rechten en plichten.....................................................................40
Wederzijdse verplichtingen.....................................................................................40
Verplichtingen werkgever........................................................................................ 40
Verplichtingen werknemer......................................................................................41
Aansprakelijkheid.................................................................................................... 41
Werknemer........................................................................................................... 41
Concurrentie............................................................................................................... 42
Loon........................................................................................................................... 42
2
, Loon-begrip............................................................................................................. 42
Recht op loon.......................................................................................................... 43
Loonbescherming.................................................................................................... 43
Loonvorming:.......................................................................................................... 44
Loonkloof – het verschil tussen mannen en vrouwen in loon...................................46
Les 6: arbeidstijden......................................................................................47
Deeltijdse arbeid........................................................................................................... 47
Vragen uit de les:....................................................................................................... 48
Arbeidstijd..................................................................................................................... 49
Wat is arbeidstijd?...................................................................................................... 49
Bronnen...................................................................................................................... 49
Begrip arbeidstijd en rusttijd......................................................................................49
Casus – Simap - wachttijden.......................................................................................50
Belangrijk voor casussen: wat kennen?......................................................................51
Casus – slapend rijk worden.......................................................................................51
Casus - Thuis zitten, wachten.....................................................................................51
Principe....................................................................................................................... 52
Arbeidsduurgrenzen...................................................................................................... 52
Toepassingsgebied Arbeidswet (Belgische wet).........................................................52
Overwerk en inhaalrust........................................................................................... 53
Nachtarbeid, zon- en feestdagen.............................................................................53
Meting van arbeidstijd............................................................................................. 54
Nieuwe uitdagingen voor arbeidstijd – de impact van telewerk.....................................54
Het nieuwe werken..................................................................................................... 54
Effect van telewerk op arbeidstijd..............................................................................55
Beschikbaarheid...................................................................................................... 55
Recht op deconnectie.............................................................................................. 55
Les 7: Ontslag deel 1....................................................................................57
1. Algemeen.................................................................................................................. 57
Ontslagrecht............................................................................................................... 57
Beëindiging van de AO............................................................................................... 59
Ontslag....................................................................................................................... 60
Ontslagmotivering...................................................................................................... 61
2. Opzegging................................................................................................................. 61
3. Wet eenheidsstatuut (WES).......................................................................................63
Eerste kennismaking.................................................................................................. 63
Nieuwe opzegtermijnen Art. 37/2 AOW.......................................................................65
Overgangsregeling: opzeggingstermijn bepalen in twee delen..................................66
Bepaling van het eerste deel: het oude ontslagrecht.................................................66
Arbeider...................................................................................................................... 67
Vervolg arbeider......................................................................................................... 68
Bediende.................................................................................................................... 69
‘Lagere’ en ‘hogere’ bedienden (cf. art. 82, §2 en §3 AOW – opgeheven)...................69
Mogelijke afspraken voor ‘hoogste’ bedienden (art. 82, §5 – opgeheven)..................70
Overgangsregeling eenheidsstatuut...........................................................................71
3
, Bepaling van het tweede deel....................................................................................71
Beëindiging ao bepaalde tijd (of duidelijk omschreven werk) (art. 15 WES)...............72
Schorsing van de AO tijdens de opzeggingstermijn....................................................73
Les 8: ontslag deel 2....................................................................................75
Inleiding........................................................................................................................ 75
Ontslagmotivering...................................................................................................... 75
Dringende redenen : 7 min............................................................................................ 75
Ontslag wegens dringende reden...............................................................................75
Begrip dringende reden........................................................................................... 75
Beoordeling van de dringende reden.......................................................................76
Vorm en procedures................................................................................................ 77
Gevolg..................................................................................................................... 78
Motivering van het ontslag en kennelijk onredelijk ontslag (CAO nr. 109).....................78
CAO nr. 109 – eerste kennismaking............................................................................78
Toepassingsgebied.................................................................................................. 79
Kennisgeving redenen ontslag: Dit is het eerste luik van CAO nr 109.....................79
Kennelijk onredelijk ontslag........................................................................................80
Bewijsregeling............................................................................................................ 82
Les 9 en 10: gelijke behandeling...................................................................83
1. Internationaal recht................................................................................................... 83
IAO/ILO....................................................................................................................... 83
VN fundamentele rechten van WN..............................................................................83
2. Europees (EU) recht.................................................................................................. 84
Bevoegdheden............................................................................................................ 86
Richtlijnen non-discriminatie van EU..........................................................................86
Nationaal recht.............................................................................................................. 87
Wetten 10 mei 2007................................................................................................... 87
Andere non-discriminatiebepalingen..........................................................................87
Toepassingsgebied..................................................................................................... 88
Algemeen stelsel discriminatieverbod...........................................................................88
“Beschermde criteria”................................................................................................ 88
Materies...................................................................................................................... 90
Begrippen................................................................................................................... 90
Verboden.................................................................................................................... 91
Rechtvaardiging van onderscheid.................................................................................93
Algemene rechtvaardigheid........................................................................................ 93
a. Legitiem Doel...................................................................................................... 93
b. Passende en Noodzakelijke Middelen..................................................................94
c. Redelijke Aanpassingen voor Gehandicapten......................................................94
Rechtvaardiging direct onderscheid: Europese criteria..............................................94
Wezenlijke en bepalende beroepsvereisten................................................................96
Cumulatieve & intersectionele discriminatie..............................................................97
Positieve actie............................................................................................................... 98
Gendervertegenwoordiging in representatieve posities...........................................101
4