A & G thema 5 t/m 9
Thema 5 – Interventies op het gebied van
arbeid en gezondheid
5.1 Counseling en coaching
Interventies indelen op basis van de zwaarte van de casuïstiek
en de tijdsinvestering van de professional
Twee dimensies voor het indelen van interventies:
1. Zwaarte van de casuïstiek
2. Mate van tijdsinvestering van de begeleidingsprofessional
(coach/counselor)
Figure 1Interventies op basis van zwaarte casuïstiek en inzet begeleidingsprofessional
Figuur 1: Hoe ingewikkelder of omvangrijker een gewenste
gedragsverandering/bepaalde problematiek is, hoe meer inzet van de
begeleidingsprofessional nodig is. Zeer ernstige casuïstiek/psychische stoornis
waarbij kortdurende begeleiding niet voldoende is doorverwijzen naar een
therapeut voor psychotherapie noodzakelijk. Verschil langdurige of kortdurige
begeleiding/behandeling: counseling is kortdurende individuele psychosociale
behandeling voor mensen die in emotionele/sociale problemen zijn
geraakt/dreigen te raken. Bij een ontwikkelingswens is coaching een zinvolle
interventie. Coaching is het creatieve proces waarbij de cliënt wordt geïnspireerd
en uitgedaagd om tot zijn maximale persoonlijke en professionele potentieel te
komen. Hierbij werken coach en cliënt middels face-to-face-coaching in meerdere
gesprekken naar een doel toe.
Counseling en coaching is de coach/counselor een belangrijke rol. Deze
interventievormen zijn daarom vrij arbeidsintensief en relatief kostbaar. E-
coaching en e-counseling zijn vormen van coachen en counseling waarbij de
begeleider en medewerker niet fysiek bij een sessie aanwezig zijn, maar op
afstand en online de begeleiding plaatsvindt. Er zijn ook online-interventies die
,helemaal geen begeleider nodig hebben. Hierbij kan de cliënt zelf aan de slag
middels apps en onlineprogramma’s voor diens ontwikkelvraag.
Clientgerichte therapie staat het inzicht van de cliënt centraal. Uitgangspunt is
dat ieder mens zelf het beste weet wat er met hem aan de hand is en wat goed
voor hem is. Iemand anders hoeft hem dit niet te vertellen. De behandelaar is er
slechts voor begeleiding en faciliteert de genezing door de cliënt in zijn
volledigheid te accepteren, met al diens goede kanten en problemen. Hiermee
moedigt de behandelaar de cliënt aan om ook mild naar zichzelf toe te zijn en
zichzelf te accepteren. Deze manier van therapie zorgt ervoor dat de cliënt het
gevoel van regie behoudt en gemotiveerd is tot verandering.
De werkzame elementen van coaching en counseling
benoemen
Counseling en coaching zijn vrij jonge vakgebieden, waardoor er nog weinig
wetenschappelijk onderzoek is gedaan. Wel zijn de meest gebruikte methodieken
en technieken afgeleid van psychotherapie.
Verschillende psychotherapievormen:
- Gedragstherapie; gericht op het veranderen en aanpassen van ongezond
gedrag
- Cognitieve therapie; gericht op het veranderen/aanpassen van
disfunctionele gedachten
- Psychodynamische therapie; gericht op het zichtbaar maken van
onbewuste gedachten/vergeten ervaringen
- Schematherapie; gericht op het achterhalen/aanpassen van de oorsprong
van bepaalde gedragspatronen
- Interpersoonlijke therapie; gericht op het begrijpen/veranderen van
ongezonde interacties met anderen
- Cliëntgerichte therapie; gericht op inzicht en vergroten van de persoonlijke
kracht van een cliënt.
- Oplossingsgerichte therapie; gericht op sterke kanten en hulpbronnen van
de cliënt
- Acceptance and Commitment Therapy (ACT); gericht op de context en
waarden van een cliënt deze staan centraal.
Twee benaderingswijzen die ervan uitgaan dat de effectiviteit van therapie
worden bepaald door de aanwezigheid van factoren:
- Specifieke factoren
- Generieke factoren
Specifieke factoren
Deze benaderingswijze gaat ervan uit dat de mate waarin specifieke factoren
bijdragen aan de uitkomst van de therapie bepaald het succes van de therapie.
Schematherapie: richt zich bv op de gedragspatronen (schema’s) die door de
cliënt vanuit het verleden zijn ontwikkeld en nu disfunctioneel zijn. De therapie
richt zich op het uitdagen van dit schema. De mate waarin het schema is
uitgedaagd en daardoor minder sterk aanwezig is, is bepalend voor het succes
van de therapie. Dus de doelstelling (gebaseerd op specifieke factoren) van een
therapie wordt gebruikt om achteraf te bepalen in welke mate de therapie
,succesvol was. Hierdoor kunnen therapieën van elkaar verschillen in opzet, focus
en uitvoering maar toch even succesvol zijn in het behalen van de doelstellingen.
Generieke factoren
Deze benaderingswijze gaat ervan uit dat therapie vooral effectief is dankzij
factoren die in vrijwel elke therapievorm terugkomen generieke factoren. Deze
benaderingswijze wordt ook wel het dodo-effect genoemd. Verwijzing naar de
dodo uit Alice in Wonderland, die na een wedstrijd besluit dat alle deelnemers het
even goed hebben gedaan en iedereen dus wint. De benadering benadrukt dat
zolang een therapie bepaalde generieke factoren bevat, het niet uitmaakt welke
vorm er gekozen wordt. Drie generieke factoren:
1. Motivatie en hoop: zonder de wil om te leren en (psychologisch) te groeien
zal therapie niet werken. Daarnaast is ook de hoop/verwachting tot
verandering noodzakelijk.
2. Therapeutische relatie: een empathische therapeut is nodig die de te
therapie vormgeeft, consistent aanwezig is en steun biedt gedurende het
proces.
3. Therapeutische ingrediënten: het maakt niet uit wat de ingrediënten zijn
en op welk onderdeel van het leven ze effect hebben (functioneler werken,
verbetering van sociale relaties, effectievere emotieregulatie etc), zolang
ze maar gezond gedrag bevorderen en de cliënt ervaart dat diens klachten
te duiden zijn vanuit een bepaald kader en dat eraan te werken is.
Het succes van therapie ligt vooral aan de therapeutische relatie en de
kenmerken van cliënt en behandelaar. Goede band tussen behandelaar en cliënt,
een gemotiveerde cliënt en een empathische therapeut lijkt een verschil te
maken.
De kenmerken en definitie van counseling en coaching geven
Counseling
Wordt vooral ingezet voor medewerkers met negatieve gevoelens, moeheid,
gebrek aan energie, spanningsklachten, hoofdpijn of lusteloosheid. Ontstaan
vanuit het ‘medisch model’, ervan uit gaande dat er sprake is van disfunctioneren
dat verholpen kan worden.
3 basiselementen counselor:
- Empathie: De counselor verplaatst zich in de cliënt en toont begrip voor de
innerlijke staat van de cliënt.
- Onvoorwaardelijke acceptatie: de counselor accepteert de cliënt volledig
en luistert accepterend en zonder oordeel
- Congruentie: de counselor doet zich niet anders voor dan hij is en uit zijn
gevoelens naar de cliënt openlijk.
Definitie
Counseling is een kortdurende vorm van individuele psychosociale begeleiding.
Kernwoorden: kortdurend, individueel, psychosociaal en begeleiding.
Kortdurend
In de meeste gevallen 1-8 uur aan gesprekssessies. Een sessie van ong. 1-1,5
uur. Counseling is ook geschikt voor mensen met klachten die te reduceren zijn in
een relatief kort tijdsbestek van enkele maanden.
, Individueel
Een-op-eenbegeleidingsrelatie. Counselor begeleidt de cliënt binnen een veilige
afgebakende omgeving. Counselor dient vertrouwelijk te zijn AVG.
Psychosociaal
De aard van de begeleiding bedoeld. Psychisch functioneren heeft betrekking op
iemands overtuiging, gedachten en gevoelens. Sociaal functioneren gaat om
iemands omgang met de wereld om zich heen, zoals mensen/werk/instanties.
Meestal is er een wisselwerking tussen deze twee. Sommige praktijken maken
gebruik van het biopsychosociale model. Dan worden naast de psychische en
sociale elementen ook gekeken naar heet lichamelijke aspect, zoals slaaptekort,
spanning en overmatige stressreacties. Er kan dan gebruik worden gemaakt van
oefeningen die de cliënt helpen signalen van het lichaam beter te
herkennen/reguleren. Ook draagbare sensoren (wearables) kunnen gebruikt
worden.
Begeleiding
Counseling bestaat vooral uit gespreksvoering. Er wordt dan gefocust op
klachtenreductie, bewustwording van het probleem en onderzoeken van zichzelf
in de praktijk dmv oefeningen en huiswerk.
Klachtenreductie
Counseling start met een intakegesprek. Hierin wordt het probleem en de ernst
van de klachten onderzocht. Als iemand echt gebukt gaat onder de zware
(emotionele) klachten, dan staat klachtenreductie centraal. Dan kan starten met
bv ontspanningsoefeningen leiden tot klachtenafname. Hierdoor ontstaat er
ruimte om te onderzoeken wat de aanleiding is van de klachten en waardoor
deze in stand worden gehouden. De counselor biedt evt. uitleg en voorlichting
over de klachten. Vervolgens identificeren counselor en cliënt actiestappen om
de klachten te verlagen.
Gesprekken
Gesprekken bieden ook nieuwe inzichten waar de cliënt mee vooruit kan. Cliënt
vertelt uitgebreid over diens gevoelens, ervaringen en wensen. Counselor helpt
de cliënt aan inzichten door vragen te stellen en actief en empathisch luisteren.
Oefeningen/huiswerk
De counselor zet oefeningen in tijdens de gesprekken of worden meegegeven als
huiswerk.
Door inzichten en ontstane veranderingen in overtuigingen, gedachten,
gevoelens en gedrag krijgt de cliënt grip op de situatie. Zo verbetert het
psychische en sociale functioneren gedurende de begeleiding. En wordt er
gewerkt aan de bestendigheid van de veranderende overtuiging/gedrag.
Coaching
Definitie
Coaching is het creatieve proces waarbij de cliënt als partner wordt geïnspireerd
en uitgedaagd om tot zijn of haar maximale persoonlijke en professionele
potentieel te komen (ICF, 2016)
Het draait dus ook om het potentieel van de persoon. Er wordt niet geheel
verwezen naar problemen, deficiënties of psychische stoornissen.
Thema 5 – Interventies op het gebied van
arbeid en gezondheid
5.1 Counseling en coaching
Interventies indelen op basis van de zwaarte van de casuïstiek
en de tijdsinvestering van de professional
Twee dimensies voor het indelen van interventies:
1. Zwaarte van de casuïstiek
2. Mate van tijdsinvestering van de begeleidingsprofessional
(coach/counselor)
Figure 1Interventies op basis van zwaarte casuïstiek en inzet begeleidingsprofessional
Figuur 1: Hoe ingewikkelder of omvangrijker een gewenste
gedragsverandering/bepaalde problematiek is, hoe meer inzet van de
begeleidingsprofessional nodig is. Zeer ernstige casuïstiek/psychische stoornis
waarbij kortdurende begeleiding niet voldoende is doorverwijzen naar een
therapeut voor psychotherapie noodzakelijk. Verschil langdurige of kortdurige
begeleiding/behandeling: counseling is kortdurende individuele psychosociale
behandeling voor mensen die in emotionele/sociale problemen zijn
geraakt/dreigen te raken. Bij een ontwikkelingswens is coaching een zinvolle
interventie. Coaching is het creatieve proces waarbij de cliënt wordt geïnspireerd
en uitgedaagd om tot zijn maximale persoonlijke en professionele potentieel te
komen. Hierbij werken coach en cliënt middels face-to-face-coaching in meerdere
gesprekken naar een doel toe.
Counseling en coaching is de coach/counselor een belangrijke rol. Deze
interventievormen zijn daarom vrij arbeidsintensief en relatief kostbaar. E-
coaching en e-counseling zijn vormen van coachen en counseling waarbij de
begeleider en medewerker niet fysiek bij een sessie aanwezig zijn, maar op
afstand en online de begeleiding plaatsvindt. Er zijn ook online-interventies die
,helemaal geen begeleider nodig hebben. Hierbij kan de cliënt zelf aan de slag
middels apps en onlineprogramma’s voor diens ontwikkelvraag.
Clientgerichte therapie staat het inzicht van de cliënt centraal. Uitgangspunt is
dat ieder mens zelf het beste weet wat er met hem aan de hand is en wat goed
voor hem is. Iemand anders hoeft hem dit niet te vertellen. De behandelaar is er
slechts voor begeleiding en faciliteert de genezing door de cliënt in zijn
volledigheid te accepteren, met al diens goede kanten en problemen. Hiermee
moedigt de behandelaar de cliënt aan om ook mild naar zichzelf toe te zijn en
zichzelf te accepteren. Deze manier van therapie zorgt ervoor dat de cliënt het
gevoel van regie behoudt en gemotiveerd is tot verandering.
De werkzame elementen van coaching en counseling
benoemen
Counseling en coaching zijn vrij jonge vakgebieden, waardoor er nog weinig
wetenschappelijk onderzoek is gedaan. Wel zijn de meest gebruikte methodieken
en technieken afgeleid van psychotherapie.
Verschillende psychotherapievormen:
- Gedragstherapie; gericht op het veranderen en aanpassen van ongezond
gedrag
- Cognitieve therapie; gericht op het veranderen/aanpassen van
disfunctionele gedachten
- Psychodynamische therapie; gericht op het zichtbaar maken van
onbewuste gedachten/vergeten ervaringen
- Schematherapie; gericht op het achterhalen/aanpassen van de oorsprong
van bepaalde gedragspatronen
- Interpersoonlijke therapie; gericht op het begrijpen/veranderen van
ongezonde interacties met anderen
- Cliëntgerichte therapie; gericht op inzicht en vergroten van de persoonlijke
kracht van een cliënt.
- Oplossingsgerichte therapie; gericht op sterke kanten en hulpbronnen van
de cliënt
- Acceptance and Commitment Therapy (ACT); gericht op de context en
waarden van een cliënt deze staan centraal.
Twee benaderingswijzen die ervan uitgaan dat de effectiviteit van therapie
worden bepaald door de aanwezigheid van factoren:
- Specifieke factoren
- Generieke factoren
Specifieke factoren
Deze benaderingswijze gaat ervan uit dat de mate waarin specifieke factoren
bijdragen aan de uitkomst van de therapie bepaald het succes van de therapie.
Schematherapie: richt zich bv op de gedragspatronen (schema’s) die door de
cliënt vanuit het verleden zijn ontwikkeld en nu disfunctioneel zijn. De therapie
richt zich op het uitdagen van dit schema. De mate waarin het schema is
uitgedaagd en daardoor minder sterk aanwezig is, is bepalend voor het succes
van de therapie. Dus de doelstelling (gebaseerd op specifieke factoren) van een
therapie wordt gebruikt om achteraf te bepalen in welke mate de therapie
,succesvol was. Hierdoor kunnen therapieën van elkaar verschillen in opzet, focus
en uitvoering maar toch even succesvol zijn in het behalen van de doelstellingen.
Generieke factoren
Deze benaderingswijze gaat ervan uit dat therapie vooral effectief is dankzij
factoren die in vrijwel elke therapievorm terugkomen generieke factoren. Deze
benaderingswijze wordt ook wel het dodo-effect genoemd. Verwijzing naar de
dodo uit Alice in Wonderland, die na een wedstrijd besluit dat alle deelnemers het
even goed hebben gedaan en iedereen dus wint. De benadering benadrukt dat
zolang een therapie bepaalde generieke factoren bevat, het niet uitmaakt welke
vorm er gekozen wordt. Drie generieke factoren:
1. Motivatie en hoop: zonder de wil om te leren en (psychologisch) te groeien
zal therapie niet werken. Daarnaast is ook de hoop/verwachting tot
verandering noodzakelijk.
2. Therapeutische relatie: een empathische therapeut is nodig die de te
therapie vormgeeft, consistent aanwezig is en steun biedt gedurende het
proces.
3. Therapeutische ingrediënten: het maakt niet uit wat de ingrediënten zijn
en op welk onderdeel van het leven ze effect hebben (functioneler werken,
verbetering van sociale relaties, effectievere emotieregulatie etc), zolang
ze maar gezond gedrag bevorderen en de cliënt ervaart dat diens klachten
te duiden zijn vanuit een bepaald kader en dat eraan te werken is.
Het succes van therapie ligt vooral aan de therapeutische relatie en de
kenmerken van cliënt en behandelaar. Goede band tussen behandelaar en cliënt,
een gemotiveerde cliënt en een empathische therapeut lijkt een verschil te
maken.
De kenmerken en definitie van counseling en coaching geven
Counseling
Wordt vooral ingezet voor medewerkers met negatieve gevoelens, moeheid,
gebrek aan energie, spanningsklachten, hoofdpijn of lusteloosheid. Ontstaan
vanuit het ‘medisch model’, ervan uit gaande dat er sprake is van disfunctioneren
dat verholpen kan worden.
3 basiselementen counselor:
- Empathie: De counselor verplaatst zich in de cliënt en toont begrip voor de
innerlijke staat van de cliënt.
- Onvoorwaardelijke acceptatie: de counselor accepteert de cliënt volledig
en luistert accepterend en zonder oordeel
- Congruentie: de counselor doet zich niet anders voor dan hij is en uit zijn
gevoelens naar de cliënt openlijk.
Definitie
Counseling is een kortdurende vorm van individuele psychosociale begeleiding.
Kernwoorden: kortdurend, individueel, psychosociaal en begeleiding.
Kortdurend
In de meeste gevallen 1-8 uur aan gesprekssessies. Een sessie van ong. 1-1,5
uur. Counseling is ook geschikt voor mensen met klachten die te reduceren zijn in
een relatief kort tijdsbestek van enkele maanden.
, Individueel
Een-op-eenbegeleidingsrelatie. Counselor begeleidt de cliënt binnen een veilige
afgebakende omgeving. Counselor dient vertrouwelijk te zijn AVG.
Psychosociaal
De aard van de begeleiding bedoeld. Psychisch functioneren heeft betrekking op
iemands overtuiging, gedachten en gevoelens. Sociaal functioneren gaat om
iemands omgang met de wereld om zich heen, zoals mensen/werk/instanties.
Meestal is er een wisselwerking tussen deze twee. Sommige praktijken maken
gebruik van het biopsychosociale model. Dan worden naast de psychische en
sociale elementen ook gekeken naar heet lichamelijke aspect, zoals slaaptekort,
spanning en overmatige stressreacties. Er kan dan gebruik worden gemaakt van
oefeningen die de cliënt helpen signalen van het lichaam beter te
herkennen/reguleren. Ook draagbare sensoren (wearables) kunnen gebruikt
worden.
Begeleiding
Counseling bestaat vooral uit gespreksvoering. Er wordt dan gefocust op
klachtenreductie, bewustwording van het probleem en onderzoeken van zichzelf
in de praktijk dmv oefeningen en huiswerk.
Klachtenreductie
Counseling start met een intakegesprek. Hierin wordt het probleem en de ernst
van de klachten onderzocht. Als iemand echt gebukt gaat onder de zware
(emotionele) klachten, dan staat klachtenreductie centraal. Dan kan starten met
bv ontspanningsoefeningen leiden tot klachtenafname. Hierdoor ontstaat er
ruimte om te onderzoeken wat de aanleiding is van de klachten en waardoor
deze in stand worden gehouden. De counselor biedt evt. uitleg en voorlichting
over de klachten. Vervolgens identificeren counselor en cliënt actiestappen om
de klachten te verlagen.
Gesprekken
Gesprekken bieden ook nieuwe inzichten waar de cliënt mee vooruit kan. Cliënt
vertelt uitgebreid over diens gevoelens, ervaringen en wensen. Counselor helpt
de cliënt aan inzichten door vragen te stellen en actief en empathisch luisteren.
Oefeningen/huiswerk
De counselor zet oefeningen in tijdens de gesprekken of worden meegegeven als
huiswerk.
Door inzichten en ontstane veranderingen in overtuigingen, gedachten,
gevoelens en gedrag krijgt de cliënt grip op de situatie. Zo verbetert het
psychische en sociale functioneren gedurende de begeleiding. En wordt er
gewerkt aan de bestendigheid van de veranderende overtuiging/gedrag.
Coaching
Definitie
Coaching is het creatieve proces waarbij de cliënt als partner wordt geïnspireerd
en uitgedaagd om tot zijn of haar maximale persoonlijke en professionele
potentieel te komen (ICF, 2016)
Het draait dus ook om het potentieel van de persoon. Er wordt niet geheel
verwezen naar problemen, deficiënties of psychische stoornissen.
