Hoofdstuk 1. Organen en partijen bij het strafproces betrokken
Strafvordering: wat is het?
- Wetboek van strafvordering 1808
- Er zijn al heel wat aanpassingen gedaan aan het wetboek van strafvordering
-> 1998: Franchimont -> meneer Franchimont die heeft grote aanpassingen gedaan aan de
strafvordering
2 groepen van procedure:
- Inquisitoire procedure (België nijgt meer naar dit systeem)
▪ Maatschappij is partij -> speelt dus actieve rol bij de vervolging en berechting
▪ Vervolgde wordt in een ondergeschikte positie geplaatst
▪ Rechter doet actief mee aan de procesvoering (zoeken naar bewijzen,…)
▪ Schriftelijke procedure
▪ Geheime procedure
▪ Niet tegensprekelijke procedure
- Accusatoire procedure (Dit systeem komt meer aan bod in het VK)
▪ Maatschappij komt niet of nauwelijks tussen
▪ Het slachtoffer of mogelijke slachtoffer “beschuldigt” -> zal de bewijzen moeten
aanrijken of iemand al dan niet schuldig moet worden bevonden
▪ Rechter heeft een passievere rol -> rechter handelt meer als scheidsrechter
▪ Openbaar karakter
▪ Op tegenspraak
▪ Mondeling
-> zuivere inquisitoire of accusatoire procedures bestaan niet, deze zijn altijd wel wat gemengd
-> beide stromingen (= groepen van procedure) zijn in Europa aanwezig
Vorderingen die ontstaan uit een misdrijf
- Strafvordering
▪ = gevolgen hiervan kunnen zijn dat je naar de cel moet
- Burgerlijke vordering
▪ = zij die menen geschaad te zijn, kunnen dus effectief een vordering instellen
▪ = burgerlijke vordering zal in heel wat gevallen samen ingevoerd worden met de
strafvordering -> hierdoor zal de strafrechter een dubbele functie hebben (strafrechter en
burgerlijke rechter)
,Het openbaar ministerie (OM)
Openbaar ministerie = parket = staande magistratuur
-> = overkoepelende term: zij bepalen wie er vervolg zal worden in een strafproces
-> magistraten van het OM worden benoem door de koning (art. 153 Gw.)
-> OM is geen tegenpartij van de beklaagde
Personen binnen het OM:
- Procureur des Konings
▪ = de baas van een lokaal parket
▪ 1 per arrondissement (7 in totaal)
▪ Wordt bij gestaan door substituten -> substituut procureur des Konings
- Arbeidsauditeur
▪ = heeft een dubbele functie
▪ Vervolgfunctie: zijn gespecialiseerd in sociaal strafrecht
▪ Adviesfunctie: verlenen advies aan de arbeidsrechtbank als het gaat over sociaal
zekerheidsrecht
- Procureur-generaal bij het Hof van beroep
▪ 5 in België -> want er zijn 5 Hoven van beroep in België
▪ Zij vormen het college van procureur-generaals (art. 143bis Gw.)
▪ Worden bij gestaan door: 1ste advocaat -generaal Hof van beroep, advocaten-generaal
Hof van beroep en substituten procureur-generaal bij het Hof van beroep
- Procureur-generaal bij het Hof van Cassatie
▪ = geeft advies aan het Hof van Cassatie
▪ Worden bij gestaan door advocaten-generaal Hof van Cassatie
- College van PG’s (art. 143bis Gw.)
▪ Alle procureurs-generaal bij de hoven van beroep vormen het college van PG’s
▪ College van PG’s staat onder gezag van de minister van justitie
- Raad van procureurs (art 150bis Ger. W.)
▪ Alle procureurs des Konings vormen deze raad
▪ Raad van procureurs is een adviserend orgaan
- Minister van justitie (art. 364 Sv.)
▪ = kan opdracht geven aan de procureur om een strafvordering in te stellen
▪ Kan NOOIT zeggen om een strafvordering niet in te stellen
,- Federaal parket / federaal procureur (art. 144bis e.v. Ger. W.)
▪ Federaal parket staat onder leiding van de federale procureur
▪ Federaal procureur word bij gestaan door federale magistraten
▪ Federaal procureur staat onder gezag van minister van Justitie
▪ Federaal parket heeft aparte bevoegdheden (art. 144bis e.v. Ger. W.)
-> kunnen de strafvordering uitoefenen voor een aantal welbepaalde misdrijven
(enerzijds welomschreven misdrijven en anderzijds veiligheids- en geografisch criterium)
-> het zorgen voor de coördinatie van de uitoefening van de strafvordering door de
gewone parketmagistraten
-> het vergemakkelijken van de internationale samenwerking
-> toezicht houden op de werking van de federale politie
Taken van het OM?
1. OM is de leider van het opsporingsonderzoek
- Bevoegdheid om misdrijven op te sporen en vast te stellen
- Het door de procureurs des Konings geleide onderzoek word het opsporingsonderzoek
genoemd
2. OM beslist inzake de vervolging of seponering
- Vrijheid van vervolging
= OM kan vrij kiezen een zaak al dan niet te vervolgen -> vervolgen = iemand aanpakken omdat
die mogelijks een misdrijf heeft gepleegd
- Seponeren = niet vervolgen -> de keuze ligt bij de PK (art. 28quater Sv.)
2 soorten van sepot:
▪ Technisch sepot
-> als er geen misdrijf is
-> als er onvoldoende bewijs is
-> als de dader onbekend is
-> als de strafvordering ontvankelijk is
▪ Beleidssepot
-> wanneer er een te beperkt belang is om het misdrijf te vervolgen
-> wanneer de toestand genormaliseerd is
-> ...
,- Gelijkheidsbeginsel ten opzichte van de opportuniteit van de strafvervolging
= wanneer een aantal misdrijven in het verleden zeer weinig werden vervolgd, kan het zijn dat het
OM zegt dat ze daar nu wel een groot belang aan gaan hechten
- Verplichting tot vervolgen
= in sommige gevallen is m’n verplicht een persoon te vervolgen, indien een hiërarchisch hogere
dit oplegt
-> in aantal specifieke zaken zijn er een aantal bijzondere elementen nodig om te kunnen
vervolgen (bijkomende voorwaarden)
▪ Bij een parlementaire vervolging is er een machtiging vereist van het parlement waartoe
de persoon behoort
▪ In sommige gevallen is er een aangifte vereist (art. 6 ev. VT Sv.)
(vb. bij internationale misdrijven)
▪ Er moet een klacht zijn indien er sprake is van laster -> klachtmisdrijf (art. 433 Sw.)
3. Strafrechtelijk beleid
= OM heeft een rol in het strafrechtelijk beleid -> moeten aangeven welke zagen ze gaan
vervolgen en welke zaken ze gaan seponeren
4. OM waakt ook over de toepassing van de wet
= het is de taak van OM om de wet uit te leggen + zij zullen ook waken over de toepassing van de
wet
(Vb. wanneer het OM ziet dat er een onwettige straf is gegeven, zou m’n in beroep moeten gaan
bij het hof van beroep of het hof van cassatie -> omdat OM verplicht is te waken over toepassing
van de wet)
5. OM moet de strafrechtelijke uitspraken uitvoeren
- = OM is belast met de uitvoering van de uitspraken van de hoven en rechtbank over de
strafvordering
- De PK’s zijn de baas over de strafuitvoering -> ze doen dit met de richtlijnen die gegeven zijn
door het college van procureurs-generaal en de minister van justitie
, Kenmerken van het OM
1. OM is een hiërarchie
= de persoon die boven je staat, kan jou bepaalde opdrachten geven, maar heeft dus ook meer
verantwoordelijkheid
(Vb. je krijgt van je baas de plicht om te vervolgen, dus je zal ook moeten vervolgen -> je moet
doen wat je hiërarchisch hogere je oplegt, maar als je op de zitting komt kan de procureur des
Konings u wel de vrijspraak vorderen)
-> Si la plume est serve, la parole est libre = er is een hiërarchische verplichting (iemand voor de
rechter brengen), maar je hebt de vrijheid wat je effectief vordert in de zittingszaal
2. Om is één en ondeelbaar
= het maakt in praktijk niet uit welke persoon bij een zitting aanwezig is, want het OM moet altijd
aanwezig zijn bij een strafzaak -> zij kunnen onderling wisselen wie dat er zetelt
= leden van OM treden dus nooit op in eigen naam
(Vb. iemand van OM is ziek tijdens proces, dan wordt deze persoon vervangen door iemand
anders van het OM)
3. OM werkt onafhankelijk
= de rechter kan geen invloed uitoefenen op het OM
4. OM moet à charge en à décharge werken
Strafvordering: wat is het?
- Wetboek van strafvordering 1808
- Er zijn al heel wat aanpassingen gedaan aan het wetboek van strafvordering
-> 1998: Franchimont -> meneer Franchimont die heeft grote aanpassingen gedaan aan de
strafvordering
2 groepen van procedure:
- Inquisitoire procedure (België nijgt meer naar dit systeem)
▪ Maatschappij is partij -> speelt dus actieve rol bij de vervolging en berechting
▪ Vervolgde wordt in een ondergeschikte positie geplaatst
▪ Rechter doet actief mee aan de procesvoering (zoeken naar bewijzen,…)
▪ Schriftelijke procedure
▪ Geheime procedure
▪ Niet tegensprekelijke procedure
- Accusatoire procedure (Dit systeem komt meer aan bod in het VK)
▪ Maatschappij komt niet of nauwelijks tussen
▪ Het slachtoffer of mogelijke slachtoffer “beschuldigt” -> zal de bewijzen moeten
aanrijken of iemand al dan niet schuldig moet worden bevonden
▪ Rechter heeft een passievere rol -> rechter handelt meer als scheidsrechter
▪ Openbaar karakter
▪ Op tegenspraak
▪ Mondeling
-> zuivere inquisitoire of accusatoire procedures bestaan niet, deze zijn altijd wel wat gemengd
-> beide stromingen (= groepen van procedure) zijn in Europa aanwezig
Vorderingen die ontstaan uit een misdrijf
- Strafvordering
▪ = gevolgen hiervan kunnen zijn dat je naar de cel moet
- Burgerlijke vordering
▪ = zij die menen geschaad te zijn, kunnen dus effectief een vordering instellen
▪ = burgerlijke vordering zal in heel wat gevallen samen ingevoerd worden met de
strafvordering -> hierdoor zal de strafrechter een dubbele functie hebben (strafrechter en
burgerlijke rechter)
,Het openbaar ministerie (OM)
Openbaar ministerie = parket = staande magistratuur
-> = overkoepelende term: zij bepalen wie er vervolg zal worden in een strafproces
-> magistraten van het OM worden benoem door de koning (art. 153 Gw.)
-> OM is geen tegenpartij van de beklaagde
Personen binnen het OM:
- Procureur des Konings
▪ = de baas van een lokaal parket
▪ 1 per arrondissement (7 in totaal)
▪ Wordt bij gestaan door substituten -> substituut procureur des Konings
- Arbeidsauditeur
▪ = heeft een dubbele functie
▪ Vervolgfunctie: zijn gespecialiseerd in sociaal strafrecht
▪ Adviesfunctie: verlenen advies aan de arbeidsrechtbank als het gaat over sociaal
zekerheidsrecht
- Procureur-generaal bij het Hof van beroep
▪ 5 in België -> want er zijn 5 Hoven van beroep in België
▪ Zij vormen het college van procureur-generaals (art. 143bis Gw.)
▪ Worden bij gestaan door: 1ste advocaat -generaal Hof van beroep, advocaten-generaal
Hof van beroep en substituten procureur-generaal bij het Hof van beroep
- Procureur-generaal bij het Hof van Cassatie
▪ = geeft advies aan het Hof van Cassatie
▪ Worden bij gestaan door advocaten-generaal Hof van Cassatie
- College van PG’s (art. 143bis Gw.)
▪ Alle procureurs-generaal bij de hoven van beroep vormen het college van PG’s
▪ College van PG’s staat onder gezag van de minister van justitie
- Raad van procureurs (art 150bis Ger. W.)
▪ Alle procureurs des Konings vormen deze raad
▪ Raad van procureurs is een adviserend orgaan
- Minister van justitie (art. 364 Sv.)
▪ = kan opdracht geven aan de procureur om een strafvordering in te stellen
▪ Kan NOOIT zeggen om een strafvordering niet in te stellen
,- Federaal parket / federaal procureur (art. 144bis e.v. Ger. W.)
▪ Federaal parket staat onder leiding van de federale procureur
▪ Federaal procureur word bij gestaan door federale magistraten
▪ Federaal procureur staat onder gezag van minister van Justitie
▪ Federaal parket heeft aparte bevoegdheden (art. 144bis e.v. Ger. W.)
-> kunnen de strafvordering uitoefenen voor een aantal welbepaalde misdrijven
(enerzijds welomschreven misdrijven en anderzijds veiligheids- en geografisch criterium)
-> het zorgen voor de coördinatie van de uitoefening van de strafvordering door de
gewone parketmagistraten
-> het vergemakkelijken van de internationale samenwerking
-> toezicht houden op de werking van de federale politie
Taken van het OM?
1. OM is de leider van het opsporingsonderzoek
- Bevoegdheid om misdrijven op te sporen en vast te stellen
- Het door de procureurs des Konings geleide onderzoek word het opsporingsonderzoek
genoemd
2. OM beslist inzake de vervolging of seponering
- Vrijheid van vervolging
= OM kan vrij kiezen een zaak al dan niet te vervolgen -> vervolgen = iemand aanpakken omdat
die mogelijks een misdrijf heeft gepleegd
- Seponeren = niet vervolgen -> de keuze ligt bij de PK (art. 28quater Sv.)
2 soorten van sepot:
▪ Technisch sepot
-> als er geen misdrijf is
-> als er onvoldoende bewijs is
-> als de dader onbekend is
-> als de strafvordering ontvankelijk is
▪ Beleidssepot
-> wanneer er een te beperkt belang is om het misdrijf te vervolgen
-> wanneer de toestand genormaliseerd is
-> ...
,- Gelijkheidsbeginsel ten opzichte van de opportuniteit van de strafvervolging
= wanneer een aantal misdrijven in het verleden zeer weinig werden vervolgd, kan het zijn dat het
OM zegt dat ze daar nu wel een groot belang aan gaan hechten
- Verplichting tot vervolgen
= in sommige gevallen is m’n verplicht een persoon te vervolgen, indien een hiërarchisch hogere
dit oplegt
-> in aantal specifieke zaken zijn er een aantal bijzondere elementen nodig om te kunnen
vervolgen (bijkomende voorwaarden)
▪ Bij een parlementaire vervolging is er een machtiging vereist van het parlement waartoe
de persoon behoort
▪ In sommige gevallen is er een aangifte vereist (art. 6 ev. VT Sv.)
(vb. bij internationale misdrijven)
▪ Er moet een klacht zijn indien er sprake is van laster -> klachtmisdrijf (art. 433 Sw.)
3. Strafrechtelijk beleid
= OM heeft een rol in het strafrechtelijk beleid -> moeten aangeven welke zagen ze gaan
vervolgen en welke zaken ze gaan seponeren
4. OM waakt ook over de toepassing van de wet
= het is de taak van OM om de wet uit te leggen + zij zullen ook waken over de toepassing van de
wet
(Vb. wanneer het OM ziet dat er een onwettige straf is gegeven, zou m’n in beroep moeten gaan
bij het hof van beroep of het hof van cassatie -> omdat OM verplicht is te waken over toepassing
van de wet)
5. OM moet de strafrechtelijke uitspraken uitvoeren
- = OM is belast met de uitvoering van de uitspraken van de hoven en rechtbank over de
strafvordering
- De PK’s zijn de baas over de strafuitvoering -> ze doen dit met de richtlijnen die gegeven zijn
door het college van procureurs-generaal en de minister van justitie
, Kenmerken van het OM
1. OM is een hiërarchie
= de persoon die boven je staat, kan jou bepaalde opdrachten geven, maar heeft dus ook meer
verantwoordelijkheid
(Vb. je krijgt van je baas de plicht om te vervolgen, dus je zal ook moeten vervolgen -> je moet
doen wat je hiërarchisch hogere je oplegt, maar als je op de zitting komt kan de procureur des
Konings u wel de vrijspraak vorderen)
-> Si la plume est serve, la parole est libre = er is een hiërarchische verplichting (iemand voor de
rechter brengen), maar je hebt de vrijheid wat je effectief vordert in de zittingszaal
2. Om is één en ondeelbaar
= het maakt in praktijk niet uit welke persoon bij een zitting aanwezig is, want het OM moet altijd
aanwezig zijn bij een strafzaak -> zij kunnen onderling wisselen wie dat er zetelt
= leden van OM treden dus nooit op in eigen naam
(Vb. iemand van OM is ziek tijdens proces, dan wordt deze persoon vervangen door iemand
anders van het OM)
3. OM werkt onafhankelijk
= de rechter kan geen invloed uitoefenen op het OM
4. OM moet à charge en à décharge werken
