Fiscale Procedure
Disclaimer: in deze samenvatting worden af en toe domme moppen gemaakt, neem deze
niet te serieus (en studeer deze al zeker niet vanbuiten) en geniet van 62 pagina’s aan puur
plezier!
Aangifte en controle
Deel 1: aangifte (art. 305 - 314 WIB)
Aangifteplicht en bewijslast
In België geldt het legaliteitsbeginsel (art. 170, §1 GW) = het is de fiscus die moet
bewijzen dat iemand belastbare inkomsten heeft (“geen belasting ten behoeve van de Staat
kan worden ingevoerd dan door een wet”). Het is aan de belastingplichtige zelf om zijn
beroepskosten en andere fiscale aftrekbare uitgaven te bewijzen. Grondwettelijk is het dus
aan de fiscus om ‘de eerste zet te maken’, echter wordt door de meeste fiscale wetboeken
bepaald dat de aangifteplicht op de belastingplichtige rust.
De aangifte
Een ingediende aangifte bindt de belastingplichtige, echter kan deze steeds terugkomen
indien er kan aangetoond worden dat er een vergissing is gebeurd. Inzake de bewijslast
maken we een onderscheid wie deze moet leveren:
- het is aan de fiscus om extra inkomsten van de belastingplichtige te bewijzen
- het is aan de belastingplichtige om aftrekposten en vrijstellingen te bewijzen
Wanneer een belastingplichtige de aangifte te laat indient, zijn er 3 gevolgen:
1. Ambtshalve vaststelling van belastbare grondslag
2. Omkering van de bewijslast
3. Verlenging van controle- en aanslagtermijn
Wie moet de aangifte indienen? (art. 305)
=> Belastingplichtigen die aan de personenbelasting zijn onderworpen
=> Iedere rijksinwoner die belastbare inkomsten verwerft of kan verwerven
In de praktijk komt dit neer op;
- meerderjarigen
- minderjarigen met beroepsinkomsten of diverse inkomsten (tenzij deze < 16 jaar is)
- andere personen dan de belastingplichtigen voor bijzondere gevallen (art. 305, 2e lid
- 5e lid)
- ook een lasthebber kan de aangifte indienen (voor de lastgever) indien deze een
bewijs van een volmacht heeft: de volmacht dient louter voor het indienen van de
aangifte, en kan niet worden gebruikt voor een akkoord te geven of afstand te doen
van een bezwaarschrift
Gehuwden en wettelijk samenwonenden dienen een gemeenschappelijke aanslag in (art.
126), dat door beide partners ondertekend moet worden opdat deze geldig is:
- in het eerste jaar van het huwelijk of in het jaar waarin het huwelijk wordt ontbonden
dient er wel een afzonderlijke aanslag ingediend te worden
- in het jaar van feitelijke scheiding geldt het principe dat er nog een gezamenlijke
aangifte moet ingediend worden
,Wie moet de aangifte NIET indienen? (art. 306 WIB en art. 178, §2 KB/WIB)
De fiscus zal aan belastingplichtigen een voorstel van vereenvoudigde aangifte (VVA)
opmaken, indien alle informatie aan de hand van fiscale fiches bekend is bij de fiscus. De
belastingplichtige kan het VVA aanvaarden, of reageren binnen de maand indien hij niet
akkoord is met het VVA. Er wordt geen VVA opgesteld door de fiscus indien er ontbrekende
of onvoldoende adequate gegevens zijn (bv: door een aardbeving ben je je huis kwijt, is je
vrouw vertrokken voor een jongere kerel en in je midlife crisis ben je 3 leningen aangegaan
om een hotel in Eswatini te openen)
Vrijgesteld van de aangiften zijn zij die minder inkomsten hebben dan de belastingvrije
som (art. 178/1 KB/WIB). Krachtens art. 178, §3 KB/WIB zijn er een aantal situaties waarbij
het verplicht is om een aangifte in te dienen!!
Termijn (art. 308 en 308/1 WIB)
Voor elke ‘soort’ aangifte is er een andere termijn geldig:
1. Papieren aangifte: 30 juni
2. Elektronische aangifte (‘tax on web’): 15 juli
3. Complexe aangifte: 16 oktober
Een laattijdige aangifte wordt beschouwd alsof er geen aangifte is ingediend =>
belastingverhoging en een verlengde controletermijn!
Bijzondere gevallen:
1. Belastingplichtige overlijdt (binnen de aangiftetermijn): erfgenamen hebben 5
maanden om aangifte in te dienen, vanaf de datum van het overlijden (AJ =
inkomstenjaar + 1)
2. “Aangifte speciaal” = de gronden voor belastbaarheid zijn weggevallen voor 31
december (aanslagjaar = inkomstenjaar)
- indien je geëmigreerd bent heb je 3 maanden de tijd om je ‘aangifte speciaal’
in te dienen
- je aangifte speciaal is afhankelijk (pro rata) van hoeveel maanden je nog
aanwezig was in België, waarbij de 15e van de maand bepalen is (bv: op 7
juni ga je als beroep lama’s eten Bolivia -> aangifte speciaal voor 5/12
maanden)
Inhoud van de aangifte
De aangifte moet een regelmatig/juiste aangifte zijn zoals bepaald in art. 307 WIB, de juiste
inkomsten moeten in de juiste rubriek worden aangegeven.
In de aangifte dienen er ook een aantal specifieke vermeldingen te staan, hieronder de
belangrijkste opgesomd:
- buitenlandse bankrekeningen
- buitenlandse levensverzekeringen
- bepaalde startersleningen
- effectenrekeningen
- juridische constructies => boete van €6.250 per niet gemelde constructie per jaar
- huurders moeten een bijlage 270 MLH indienen met daarin de betaalde huur alsook
de identiteit van de verhuurder
Aangifte vennootschapsbelasting
,De aangifte van de vennootschapsbelasting is verplicht elektronisch aan te geven, dit geldt
tevens ook voor de rechtspersonenbelasting en BNI van rechtspersonen.
In geval van ontbinding/splitsing/fusie/… zal de aangifte ingediend worden door de
overnemende vennootschap, of door de vereffenaar die instaat voor de ontbinding van de
vennootschap.
Art. 310 WIB: “aangifte moet ten laatste ingediend worden op de laatste dag van de 7e
maand volgend op het afsluiten van het boekjaar”
Een vennootschap kan een verbeterende aangifte indienen: dit kan ze echter maar één keer
doen en op voorwaarde dat de aangiftetermijn nog niet is verstreken én dat het gaat om een
onbewuste fout die niet te maken heeft met een beleidskeuze van de vennootschap.
Specifieke aangifteplicht: betalingen aan belastingparadijzen (art. 307, §1/2 WIB)
Opdat betalingen aan belastingparadijzen nog aftrekbaar blijven in hoofde van de
vennootschap, zal de vennootschap rechtstreekse of onrechtstreekse betalingen aan
genieter in een belastingparadijs vermelden in de aangifte (via een formulier 275F).
Een staat wordt aangemerkt als belastingparadijs indien:
- deze niet voldoet aan de OESO standaard voor het uitwisselen van informatie
- deze een te lage belasting kent op datum van betaling
De genieter die zich bevindt in het belastingparadijs kan zowel een natuurlijke als
rechtspersoon zijn, uitgezonderd zij die in de EER gevestigd zijn.
Er is geen aangifte vereist indien de kwalificerende bedragen minder zijn dan €100.000 in
het belastbaar tijdperk.
=> Geeft een vennootschap de betalingen aan een belastingparadijs niet aan, zullen de
overeenkomstige betalingen niet aftrekbaar zijn (!)
Krachtens art. 307, §1/2, lid 5 en 6 WIB moet een vennootschap ook de CFC (‘controlled
foreign companies’) aangeven, zodat de fiscus een beter overzicht heeft van (mogelijke)
kunstmatige constructies die gesitueerd zijn in het buitenland.
Uitstel van de aangifte (art. 311 WIB)
Een individueel uitstel van de aangifte is een absolute uitzondering, en wordt enkel verleend
in geval van een ernstige reden of overmacht (bv: je boekhouder komt te overlijden door te
veel nalu’s te drinken en de documenten zijn niet terug te vinden). Uitstel dient aangevraagd
te worden binnen de oorspronkelijke termijn van de aangifte.
Aangifte: roerende voorheffing & bedrijfsvoorheffing
De schuldenaar van de roerende voorheffing moet de aangifte indienen. Dit zal vaak de
eerste Belgische tussenpersoon zijn (lees: financiële instelling), deze moet een aangifte
indienen bij de storting ervan of ten laatste binnen de 15 dagen na toekenning /
betaalbaarstelling van de inkomsten. Ook indien er een vrijstelling werd toegepast voor de
RV, dient er een aangifte te worden ingediend (met reden van de vrijstelling).
Inzake de bedrijfsvoorheffing is het de schuldenaar van de bedrijfsvoorheffing die de
aangifte moet indienen (dus de werkgever). Zie art. 412 WIB voor de opgelegde termijnen.
Sancties (!)
Afhankelijk van de ‘fout’ van de aangifte (geen aangifte ingediend, te laat ingediend of een
foute aangifte), zijn er 4 mogelijke sancties:
1. Ambtshalve aanslag (art. 351 WIB) = de fiscus zal zelf de belastbare basis
opstellen op basis van gegevens die zij ter beschikking hebben
, - enkel bij een niet-aangifte of een laattijdige aangifte
- de bewijslast wordt omgekeerd (!)
- de fiscus kan beroep doen op forfaitair vastgestelde minimumwinsten (art.
342 WIB) voor de PB (€19.000) en de vennootschapsbelasting (€40.000) (in
de vennootschapsbelasting kan deze ook nog eens afhankelijk zijn van de
sector en het aantal voltijdse werknemers)
2. Administratieve sancties (art. 444 WIB)
a) Belastingverhoging (art. 444): de verschuldigde belasting wordt verhoogd met
een percentage (10% - 200%) op het niet-aangegeven gedeelte
- mogelijk bij een niet-aangifte, een laattijdige aangifte of een onjuiste
aangifte
- niet van toepassing indien de niet-aangegeven inkomsten > €2500
b) Administratieve boete (art. 445): er wordt een vaste boete uitgedeeld gaande
van €50 tot €1250
- mogelijk bij een niet-aangifte, een laattijdige aangifte of een onjuiste
aangifte
- kan gecombineerd worden met een belastingverhoging…
c) Verval van recht om belastingplichtige te vertegenwoordigen (komt weinig
voor)
3. Strafrechtelijke sancties: sancties (gevangenisstraf en/of geldboete) die worden
opgelegd door de strafrechter
- strafrechtelijke sancties kunnen enkel worden opgelegd bij misdrijven => er
moet zowel een materieel als moreel element aanwezig zijn
4. Verlengde controle- en aanslagtermijn van 4 jaar
Deel 2: controle
(doe je riemen aan en houd je vast aan de takken van de bomen, want het wordt
daadwerkelijk nog saaier)
Onderzoek en controle
Er geldt een restrictieve interpretatie: een ambtenaar mag alleen doen wat de wet hem
toelaat, de bevoegdheden die hij heeft zijn immers doelgebonden (een ambtenaar van
directe belastingen mag niet nagaan of er btw-schulden aanwezig zijn bij de
belastingplichtige). Op grond van art. 334bis WIB mogen ambtenaren van andere
administraties wel informatie met elkaar uitwisselen.
Overzicht onderzoekstermijnen
Gezien er een wetswijziging heeft plaatsgevonden, lopen er 2 systemen door elkaar heen.
Het nieuwe systeem is ingevoerd vanaf AJ 2023, dit betekent dat bepaalde termijnen van
het oude systeem vandaag de dag nog actueel zijn (niet allemaal).
‘Oude regime’
Gewone controletermijn: 3 jaar
Buitengewone controletermijn (kunnen dus vandaag de dag nog actueel zijn):
- fraude: 7 jaar
- vragen van buitenlandse fiscus: 7 jaar
- juridische constructies in belastingparadijzen: 10 jaar
Nieuw regime (art. 354 WIB)
Gewone controletermijn zonder voorafgaande kennisgeving: 3 jaar
Disclaimer: in deze samenvatting worden af en toe domme moppen gemaakt, neem deze
niet te serieus (en studeer deze al zeker niet vanbuiten) en geniet van 62 pagina’s aan puur
plezier!
Aangifte en controle
Deel 1: aangifte (art. 305 - 314 WIB)
Aangifteplicht en bewijslast
In België geldt het legaliteitsbeginsel (art. 170, §1 GW) = het is de fiscus die moet
bewijzen dat iemand belastbare inkomsten heeft (“geen belasting ten behoeve van de Staat
kan worden ingevoerd dan door een wet”). Het is aan de belastingplichtige zelf om zijn
beroepskosten en andere fiscale aftrekbare uitgaven te bewijzen. Grondwettelijk is het dus
aan de fiscus om ‘de eerste zet te maken’, echter wordt door de meeste fiscale wetboeken
bepaald dat de aangifteplicht op de belastingplichtige rust.
De aangifte
Een ingediende aangifte bindt de belastingplichtige, echter kan deze steeds terugkomen
indien er kan aangetoond worden dat er een vergissing is gebeurd. Inzake de bewijslast
maken we een onderscheid wie deze moet leveren:
- het is aan de fiscus om extra inkomsten van de belastingplichtige te bewijzen
- het is aan de belastingplichtige om aftrekposten en vrijstellingen te bewijzen
Wanneer een belastingplichtige de aangifte te laat indient, zijn er 3 gevolgen:
1. Ambtshalve vaststelling van belastbare grondslag
2. Omkering van de bewijslast
3. Verlenging van controle- en aanslagtermijn
Wie moet de aangifte indienen? (art. 305)
=> Belastingplichtigen die aan de personenbelasting zijn onderworpen
=> Iedere rijksinwoner die belastbare inkomsten verwerft of kan verwerven
In de praktijk komt dit neer op;
- meerderjarigen
- minderjarigen met beroepsinkomsten of diverse inkomsten (tenzij deze < 16 jaar is)
- andere personen dan de belastingplichtigen voor bijzondere gevallen (art. 305, 2e lid
- 5e lid)
- ook een lasthebber kan de aangifte indienen (voor de lastgever) indien deze een
bewijs van een volmacht heeft: de volmacht dient louter voor het indienen van de
aangifte, en kan niet worden gebruikt voor een akkoord te geven of afstand te doen
van een bezwaarschrift
Gehuwden en wettelijk samenwonenden dienen een gemeenschappelijke aanslag in (art.
126), dat door beide partners ondertekend moet worden opdat deze geldig is:
- in het eerste jaar van het huwelijk of in het jaar waarin het huwelijk wordt ontbonden
dient er wel een afzonderlijke aanslag ingediend te worden
- in het jaar van feitelijke scheiding geldt het principe dat er nog een gezamenlijke
aangifte moet ingediend worden
,Wie moet de aangifte NIET indienen? (art. 306 WIB en art. 178, §2 KB/WIB)
De fiscus zal aan belastingplichtigen een voorstel van vereenvoudigde aangifte (VVA)
opmaken, indien alle informatie aan de hand van fiscale fiches bekend is bij de fiscus. De
belastingplichtige kan het VVA aanvaarden, of reageren binnen de maand indien hij niet
akkoord is met het VVA. Er wordt geen VVA opgesteld door de fiscus indien er ontbrekende
of onvoldoende adequate gegevens zijn (bv: door een aardbeving ben je je huis kwijt, is je
vrouw vertrokken voor een jongere kerel en in je midlife crisis ben je 3 leningen aangegaan
om een hotel in Eswatini te openen)
Vrijgesteld van de aangiften zijn zij die minder inkomsten hebben dan de belastingvrije
som (art. 178/1 KB/WIB). Krachtens art. 178, §3 KB/WIB zijn er een aantal situaties waarbij
het verplicht is om een aangifte in te dienen!!
Termijn (art. 308 en 308/1 WIB)
Voor elke ‘soort’ aangifte is er een andere termijn geldig:
1. Papieren aangifte: 30 juni
2. Elektronische aangifte (‘tax on web’): 15 juli
3. Complexe aangifte: 16 oktober
Een laattijdige aangifte wordt beschouwd alsof er geen aangifte is ingediend =>
belastingverhoging en een verlengde controletermijn!
Bijzondere gevallen:
1. Belastingplichtige overlijdt (binnen de aangiftetermijn): erfgenamen hebben 5
maanden om aangifte in te dienen, vanaf de datum van het overlijden (AJ =
inkomstenjaar + 1)
2. “Aangifte speciaal” = de gronden voor belastbaarheid zijn weggevallen voor 31
december (aanslagjaar = inkomstenjaar)
- indien je geëmigreerd bent heb je 3 maanden de tijd om je ‘aangifte speciaal’
in te dienen
- je aangifte speciaal is afhankelijk (pro rata) van hoeveel maanden je nog
aanwezig was in België, waarbij de 15e van de maand bepalen is (bv: op 7
juni ga je als beroep lama’s eten Bolivia -> aangifte speciaal voor 5/12
maanden)
Inhoud van de aangifte
De aangifte moet een regelmatig/juiste aangifte zijn zoals bepaald in art. 307 WIB, de juiste
inkomsten moeten in de juiste rubriek worden aangegeven.
In de aangifte dienen er ook een aantal specifieke vermeldingen te staan, hieronder de
belangrijkste opgesomd:
- buitenlandse bankrekeningen
- buitenlandse levensverzekeringen
- bepaalde startersleningen
- effectenrekeningen
- juridische constructies => boete van €6.250 per niet gemelde constructie per jaar
- huurders moeten een bijlage 270 MLH indienen met daarin de betaalde huur alsook
de identiteit van de verhuurder
Aangifte vennootschapsbelasting
,De aangifte van de vennootschapsbelasting is verplicht elektronisch aan te geven, dit geldt
tevens ook voor de rechtspersonenbelasting en BNI van rechtspersonen.
In geval van ontbinding/splitsing/fusie/… zal de aangifte ingediend worden door de
overnemende vennootschap, of door de vereffenaar die instaat voor de ontbinding van de
vennootschap.
Art. 310 WIB: “aangifte moet ten laatste ingediend worden op de laatste dag van de 7e
maand volgend op het afsluiten van het boekjaar”
Een vennootschap kan een verbeterende aangifte indienen: dit kan ze echter maar één keer
doen en op voorwaarde dat de aangiftetermijn nog niet is verstreken én dat het gaat om een
onbewuste fout die niet te maken heeft met een beleidskeuze van de vennootschap.
Specifieke aangifteplicht: betalingen aan belastingparadijzen (art. 307, §1/2 WIB)
Opdat betalingen aan belastingparadijzen nog aftrekbaar blijven in hoofde van de
vennootschap, zal de vennootschap rechtstreekse of onrechtstreekse betalingen aan
genieter in een belastingparadijs vermelden in de aangifte (via een formulier 275F).
Een staat wordt aangemerkt als belastingparadijs indien:
- deze niet voldoet aan de OESO standaard voor het uitwisselen van informatie
- deze een te lage belasting kent op datum van betaling
De genieter die zich bevindt in het belastingparadijs kan zowel een natuurlijke als
rechtspersoon zijn, uitgezonderd zij die in de EER gevestigd zijn.
Er is geen aangifte vereist indien de kwalificerende bedragen minder zijn dan €100.000 in
het belastbaar tijdperk.
=> Geeft een vennootschap de betalingen aan een belastingparadijs niet aan, zullen de
overeenkomstige betalingen niet aftrekbaar zijn (!)
Krachtens art. 307, §1/2, lid 5 en 6 WIB moet een vennootschap ook de CFC (‘controlled
foreign companies’) aangeven, zodat de fiscus een beter overzicht heeft van (mogelijke)
kunstmatige constructies die gesitueerd zijn in het buitenland.
Uitstel van de aangifte (art. 311 WIB)
Een individueel uitstel van de aangifte is een absolute uitzondering, en wordt enkel verleend
in geval van een ernstige reden of overmacht (bv: je boekhouder komt te overlijden door te
veel nalu’s te drinken en de documenten zijn niet terug te vinden). Uitstel dient aangevraagd
te worden binnen de oorspronkelijke termijn van de aangifte.
Aangifte: roerende voorheffing & bedrijfsvoorheffing
De schuldenaar van de roerende voorheffing moet de aangifte indienen. Dit zal vaak de
eerste Belgische tussenpersoon zijn (lees: financiële instelling), deze moet een aangifte
indienen bij de storting ervan of ten laatste binnen de 15 dagen na toekenning /
betaalbaarstelling van de inkomsten. Ook indien er een vrijstelling werd toegepast voor de
RV, dient er een aangifte te worden ingediend (met reden van de vrijstelling).
Inzake de bedrijfsvoorheffing is het de schuldenaar van de bedrijfsvoorheffing die de
aangifte moet indienen (dus de werkgever). Zie art. 412 WIB voor de opgelegde termijnen.
Sancties (!)
Afhankelijk van de ‘fout’ van de aangifte (geen aangifte ingediend, te laat ingediend of een
foute aangifte), zijn er 4 mogelijke sancties:
1. Ambtshalve aanslag (art. 351 WIB) = de fiscus zal zelf de belastbare basis
opstellen op basis van gegevens die zij ter beschikking hebben
, - enkel bij een niet-aangifte of een laattijdige aangifte
- de bewijslast wordt omgekeerd (!)
- de fiscus kan beroep doen op forfaitair vastgestelde minimumwinsten (art.
342 WIB) voor de PB (€19.000) en de vennootschapsbelasting (€40.000) (in
de vennootschapsbelasting kan deze ook nog eens afhankelijk zijn van de
sector en het aantal voltijdse werknemers)
2. Administratieve sancties (art. 444 WIB)
a) Belastingverhoging (art. 444): de verschuldigde belasting wordt verhoogd met
een percentage (10% - 200%) op het niet-aangegeven gedeelte
- mogelijk bij een niet-aangifte, een laattijdige aangifte of een onjuiste
aangifte
- niet van toepassing indien de niet-aangegeven inkomsten > €2500
b) Administratieve boete (art. 445): er wordt een vaste boete uitgedeeld gaande
van €50 tot €1250
- mogelijk bij een niet-aangifte, een laattijdige aangifte of een onjuiste
aangifte
- kan gecombineerd worden met een belastingverhoging…
c) Verval van recht om belastingplichtige te vertegenwoordigen (komt weinig
voor)
3. Strafrechtelijke sancties: sancties (gevangenisstraf en/of geldboete) die worden
opgelegd door de strafrechter
- strafrechtelijke sancties kunnen enkel worden opgelegd bij misdrijven => er
moet zowel een materieel als moreel element aanwezig zijn
4. Verlengde controle- en aanslagtermijn van 4 jaar
Deel 2: controle
(doe je riemen aan en houd je vast aan de takken van de bomen, want het wordt
daadwerkelijk nog saaier)
Onderzoek en controle
Er geldt een restrictieve interpretatie: een ambtenaar mag alleen doen wat de wet hem
toelaat, de bevoegdheden die hij heeft zijn immers doelgebonden (een ambtenaar van
directe belastingen mag niet nagaan of er btw-schulden aanwezig zijn bij de
belastingplichtige). Op grond van art. 334bis WIB mogen ambtenaren van andere
administraties wel informatie met elkaar uitwisselen.
Overzicht onderzoekstermijnen
Gezien er een wetswijziging heeft plaatsgevonden, lopen er 2 systemen door elkaar heen.
Het nieuwe systeem is ingevoerd vanaf AJ 2023, dit betekent dat bepaalde termijnen van
het oude systeem vandaag de dag nog actueel zijn (niet allemaal).
‘Oude regime’
Gewone controletermijn: 3 jaar
Buitengewone controletermijn (kunnen dus vandaag de dag nog actueel zijn):
- fraude: 7 jaar
- vragen van buitenlandse fiscus: 7 jaar
- juridische constructies in belastingparadijzen: 10 jaar
Nieuw regime (art. 354 WIB)
Gewone controletermijn zonder voorafgaande kennisgeving: 3 jaar
