Hoofdstuk 1: Moraliteit, argumenten en logica
Als iedereen hetzelfde denkt, denkt niemand meer.
1. Moraliteit
= Gaat over het goed handelen, hoe we moeten leven, met onszelf en met elkaar. Het is
gebaseerd op een aantal ongeschreven regels die door de maatschappij als goed handelen
worden beschouwd. We hebben als individu een aantal morele principes.
Casus, baby Theresa
→ Theresa had een aandoening wat ze in de volksmond ook “baby without brains” heten.
Deze baby’s overleven slechts enkele dagen of worden zelfs dood geboren.
De ouders van Theresa hadden afgesproken met de dokter, haar organen te doneren aan
andere kinderen. De wetgever in Florida ging hiertegen omdat ze in principe nog in leven
was. Na 9 dagen overleed ze en waren haar organen niet meer bruikbaar.
Casus, Jodie en Mary
→ Een siamese tweeling verbonden via onderrug, ze delen een hart en een paar longen.
Jodie, de sterkste, voorzag bloed voor Mary. De dokters zeiden dat zonder ingrijpen de
kinderen na 6 maand zouden overlijden. De ouders waren sterk gelovig en wouden dit niet.
Het ziekenhuis bracht de ouders voor het gerecht en mochten de ingreep toch doen. Mary
stierf en Jodie overleefde.
Casus, Tracy Latimer
Tracy werd vermoord door haar vader. Ze leed aan een hersenverlamming. Haar vader was
alleen thuis met Tracy; de moeder en andere kinderen waren naar de kerk. Hij heeft Tracy in
de auto geplaatst en hierin uitlaatgassen gepompt tot ze stierf. Op het moment dat ze stierf
was Tracy sterk vermagerd en had ze de mentale capaciteit van een drie maand oude baby.
Wanneer de moeder thuis kwam van de kerk zei ze dat “ze blij was dat Tracy dood was” en
“dat ze de moed zelf niet had om het te doen”. Voor haar dood onderging Tracy nog een
heel aantal operaties aan haar rug, heupen en benen. Er waren nog vervolgoperaties
ingepland. Er werd bovendien door drie van Tracy’s dokters bevestigd dat het controleren
van de pijn zeer moeilijk was. Middenveldorganisaties hebben gepleit dat de vader Tracy
vermoorde omwille van haar handicap. Robert heeft zichzelf verdedigd door te zeggen dat
hij Tracy vermoorde omwille van haar constante lijden. Robert werd aangehouden voor
moord en 10 jaar celstraf werd voorgesteld. De jury pleitte echter voor een milde straf van 1
jaar gevangenis en een jaar huisarrest. Het hooggerechtshof floot hen terug en vond dat de
opgelegde straf van 10 jaar moest worden uitgevoerd. Robert heeft uiteindelijk 7 jaar in de
gevangenis gezeten.
2. Sterke argumenten
- Gebaseerd op feiten → altijd sterk
- Vertrekken vanuit morele principes
- Doden is onaanvaardbaar
1
, - Geen discriminatie op basis van handicap
- …
- Uitdrukking van persoonlijke smaak
- “Koriander smaakt naar zeep” → goed zolang het feitelijk is
- De onpartijdigheid en het effect op anderen
- Geen enkele partij krijgt betere behandeling (seksisme, racisme,
homofobie,...)
Een effect van een actie op een ander is altijd sterker.
→ Breng nuance, de waarheid ligt in het midden (niet zwart/wit)
→ Cultuur van de compromis
3. Zwakke argumenten
- Een fout feit → er niet vanuit gaan dat iedereen elk feit kent
Vb. aarde is plat
- Misinterpretatie van een feit
- Een effect vanuit zichzelf benoemen
vb. “Ik ben altijd te laat omdat ik nooit op tijd ben.”
- Onlogische redeneringen
vb. "Ik hoef mijn handen niet te wassen, ik zie toch geen bacteriën."
- Alles of niets
vb. Een persoon die minder vlees eet omwille van het klimaat zal steeds gewezen
worden op dat stukje dat hij/zij wel eet. “Als je het doet, moet je het goed doen”.
- Golden rationalisation
vb. “Iedereen doet het, dus het is ethisch.”
- Palliative comparison
vb. “Anderen gedragen zich veel problematischer, dus mijn gedrag is aanvaardbaar.”
- They-had-it-coming excuse
vb. “Ik deed niets verkeerd, ze verdienen het”
- Futility illusion
vb. “Als ik het niet doe, zal iemand het anders wel doen.”
- Argument ad populum
vb. “De meerderheid denkt er zo over, dus is het argument gerond.”
- Ethics surrender
vb. “We kunnen het niet tegenhouden, dus laten we zeggen dat het niet zo erg is.”
- Legal misdirection
vb. “Het is niet illegaal, dus het is ethisch.” “Het is illegaal, dus het is niet ethisch.”
- Slippery slope
vb. “Wanneer A zal plaatsvinden zal na een heel aantal stappen Z het gevolg zijn. Z
is een catastrofe, dus laten we A vermijden”
- Argument from authority
vb. “Mijn argument is een citaat van een autoriteit in het vak dus is het correct”
- Argument ad hominem/op de man spelen
vb. “Hij heeft geen argument in het vakgebied dus zijn argument kan niet in acht
worden genomen.”
- Reductio ad Hitlerum
vb. “Deze visie zou kunnen worden nagestreefd door de nazi’s dus is het immoreel.”
2
, - Anecdotal evidence
vb. “Ik ken iemand die een omgekeerde ervaring heeft, dus jouw argument is niet
gerond.”
- Post hoc ergo propter hoc
vb. “Omdat B plaatsvond na A heeft plaatsgevonden, zal B de oorzaak zijn van A.”
- Begging the question
vb. “A is een onderdeel van B, hetwelk onethisch is, dus A is daardoor ook
onethisch.”
- Naturalistic fallacy
vb. “Iets is natuurlijk, dus het is moreel acceptabel.” “Iets gaat tegen de natuur in, dus
het is moreel onacceptabel."
- Cherry picking
vb. Het uitpikken van bepaalde date om je eigen argument te bekrachtigen.
4. Dooddoener
Wanneer de inhoudelijke argumenten op zijn.
- Persoonlijke aanval - “De mainstream media verzwijgt
- Argument naast de kwestie dat voor het brede publiek.”
- “Maar dat mag niet gezegd - Online → op taalfouten wijzen
worden”
De juiste kant van de geschiedenis → is niet gebaseerd op feiten; de toekomst is niet te
voorspellen.
Hoofdstuk 2: Sociale contracttheorie
1. Hobbes state of nature
Thomas Hobbes was een Brits filosoof, hij zei dat moraliteit niet afhankelijk is van God,
natuur of altruïsme. Maar dat moraliteit ontstaat vanuit praktische problemen: om te kunnen
zelf-ontplooien is er een maatschappij nodig waarin wordt samengewerkt en een zekere
vrede en veiligheid heerst.
- Gelijk behoeften - Geen gelijke krachten
- De middelen zijn schaars - Beperkt altruïsme
→ HUNGER GAMES
Om te kunnen zelfontplooien is er een maatschappij nodig waarin wordt samengewerkt en
een zekere vrede en veiligheid heerst. Constante status van oorlog.
Apocalyptisch?
- Wanneer overheden in elkaar zakken
- Wanneer internationale onrust heerst
Hoe geraken we uit de state of nature?
Door samen te werken!
- Sociaal contract
- Balans voor moraliteit en overheid
3
Als iedereen hetzelfde denkt, denkt niemand meer.
1. Moraliteit
= Gaat over het goed handelen, hoe we moeten leven, met onszelf en met elkaar. Het is
gebaseerd op een aantal ongeschreven regels die door de maatschappij als goed handelen
worden beschouwd. We hebben als individu een aantal morele principes.
Casus, baby Theresa
→ Theresa had een aandoening wat ze in de volksmond ook “baby without brains” heten.
Deze baby’s overleven slechts enkele dagen of worden zelfs dood geboren.
De ouders van Theresa hadden afgesproken met de dokter, haar organen te doneren aan
andere kinderen. De wetgever in Florida ging hiertegen omdat ze in principe nog in leven
was. Na 9 dagen overleed ze en waren haar organen niet meer bruikbaar.
Casus, Jodie en Mary
→ Een siamese tweeling verbonden via onderrug, ze delen een hart en een paar longen.
Jodie, de sterkste, voorzag bloed voor Mary. De dokters zeiden dat zonder ingrijpen de
kinderen na 6 maand zouden overlijden. De ouders waren sterk gelovig en wouden dit niet.
Het ziekenhuis bracht de ouders voor het gerecht en mochten de ingreep toch doen. Mary
stierf en Jodie overleefde.
Casus, Tracy Latimer
Tracy werd vermoord door haar vader. Ze leed aan een hersenverlamming. Haar vader was
alleen thuis met Tracy; de moeder en andere kinderen waren naar de kerk. Hij heeft Tracy in
de auto geplaatst en hierin uitlaatgassen gepompt tot ze stierf. Op het moment dat ze stierf
was Tracy sterk vermagerd en had ze de mentale capaciteit van een drie maand oude baby.
Wanneer de moeder thuis kwam van de kerk zei ze dat “ze blij was dat Tracy dood was” en
“dat ze de moed zelf niet had om het te doen”. Voor haar dood onderging Tracy nog een
heel aantal operaties aan haar rug, heupen en benen. Er waren nog vervolgoperaties
ingepland. Er werd bovendien door drie van Tracy’s dokters bevestigd dat het controleren
van de pijn zeer moeilijk was. Middenveldorganisaties hebben gepleit dat de vader Tracy
vermoorde omwille van haar handicap. Robert heeft zichzelf verdedigd door te zeggen dat
hij Tracy vermoorde omwille van haar constante lijden. Robert werd aangehouden voor
moord en 10 jaar celstraf werd voorgesteld. De jury pleitte echter voor een milde straf van 1
jaar gevangenis en een jaar huisarrest. Het hooggerechtshof floot hen terug en vond dat de
opgelegde straf van 10 jaar moest worden uitgevoerd. Robert heeft uiteindelijk 7 jaar in de
gevangenis gezeten.
2. Sterke argumenten
- Gebaseerd op feiten → altijd sterk
- Vertrekken vanuit morele principes
- Doden is onaanvaardbaar
1
, - Geen discriminatie op basis van handicap
- …
- Uitdrukking van persoonlijke smaak
- “Koriander smaakt naar zeep” → goed zolang het feitelijk is
- De onpartijdigheid en het effect op anderen
- Geen enkele partij krijgt betere behandeling (seksisme, racisme,
homofobie,...)
Een effect van een actie op een ander is altijd sterker.
→ Breng nuance, de waarheid ligt in het midden (niet zwart/wit)
→ Cultuur van de compromis
3. Zwakke argumenten
- Een fout feit → er niet vanuit gaan dat iedereen elk feit kent
Vb. aarde is plat
- Misinterpretatie van een feit
- Een effect vanuit zichzelf benoemen
vb. “Ik ben altijd te laat omdat ik nooit op tijd ben.”
- Onlogische redeneringen
vb. "Ik hoef mijn handen niet te wassen, ik zie toch geen bacteriën."
- Alles of niets
vb. Een persoon die minder vlees eet omwille van het klimaat zal steeds gewezen
worden op dat stukje dat hij/zij wel eet. “Als je het doet, moet je het goed doen”.
- Golden rationalisation
vb. “Iedereen doet het, dus het is ethisch.”
- Palliative comparison
vb. “Anderen gedragen zich veel problematischer, dus mijn gedrag is aanvaardbaar.”
- They-had-it-coming excuse
vb. “Ik deed niets verkeerd, ze verdienen het”
- Futility illusion
vb. “Als ik het niet doe, zal iemand het anders wel doen.”
- Argument ad populum
vb. “De meerderheid denkt er zo over, dus is het argument gerond.”
- Ethics surrender
vb. “We kunnen het niet tegenhouden, dus laten we zeggen dat het niet zo erg is.”
- Legal misdirection
vb. “Het is niet illegaal, dus het is ethisch.” “Het is illegaal, dus het is niet ethisch.”
- Slippery slope
vb. “Wanneer A zal plaatsvinden zal na een heel aantal stappen Z het gevolg zijn. Z
is een catastrofe, dus laten we A vermijden”
- Argument from authority
vb. “Mijn argument is een citaat van een autoriteit in het vak dus is het correct”
- Argument ad hominem/op de man spelen
vb. “Hij heeft geen argument in het vakgebied dus zijn argument kan niet in acht
worden genomen.”
- Reductio ad Hitlerum
vb. “Deze visie zou kunnen worden nagestreefd door de nazi’s dus is het immoreel.”
2
, - Anecdotal evidence
vb. “Ik ken iemand die een omgekeerde ervaring heeft, dus jouw argument is niet
gerond.”
- Post hoc ergo propter hoc
vb. “Omdat B plaatsvond na A heeft plaatsgevonden, zal B de oorzaak zijn van A.”
- Begging the question
vb. “A is een onderdeel van B, hetwelk onethisch is, dus A is daardoor ook
onethisch.”
- Naturalistic fallacy
vb. “Iets is natuurlijk, dus het is moreel acceptabel.” “Iets gaat tegen de natuur in, dus
het is moreel onacceptabel."
- Cherry picking
vb. Het uitpikken van bepaalde date om je eigen argument te bekrachtigen.
4. Dooddoener
Wanneer de inhoudelijke argumenten op zijn.
- Persoonlijke aanval - “De mainstream media verzwijgt
- Argument naast de kwestie dat voor het brede publiek.”
- “Maar dat mag niet gezegd - Online → op taalfouten wijzen
worden”
De juiste kant van de geschiedenis → is niet gebaseerd op feiten; de toekomst is niet te
voorspellen.
Hoofdstuk 2: Sociale contracttheorie
1. Hobbes state of nature
Thomas Hobbes was een Brits filosoof, hij zei dat moraliteit niet afhankelijk is van God,
natuur of altruïsme. Maar dat moraliteit ontstaat vanuit praktische problemen: om te kunnen
zelf-ontplooien is er een maatschappij nodig waarin wordt samengewerkt en een zekere
vrede en veiligheid heerst.
- Gelijk behoeften - Geen gelijke krachten
- De middelen zijn schaars - Beperkt altruïsme
→ HUNGER GAMES
Om te kunnen zelfontplooien is er een maatschappij nodig waarin wordt samengewerkt en
een zekere vrede en veiligheid heerst. Constante status van oorlog.
Apocalyptisch?
- Wanneer overheden in elkaar zakken
- Wanneer internationale onrust heerst
Hoe geraken we uit de state of nature?
Door samen te werken!
- Sociaal contract
- Balans voor moraliteit en overheid
3
