FISCAAL
RECHT
KU LEUVEN 2024-25
1
,Deel 1
1 Algemene indeling
1.1 Het begrip ‘belasting’
❖ Geen wettelijke definitie van belasting
❖ Begrip: vijf bestanddelen (volgens HvC en het GWH)
1. een door de OH
2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. op personen of feiten die een band hebben met het territorium waarop de overheid gezag
uitoefent;
4. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
5. + volgens regels van recht
❖ Ontleding begrip:
1. Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
o Niet door private instantie
o WANT: gekoppeld aan soevereiniteit
• Interne soevereiniteit = staat heeft hoogste gezag binnen zijn eigen grenzen
• Noodzakelijk exclusief
o OH kan burgers dwingen eigen titel tot invordering creëren
• Kohier = document waarin fiscale schuld ten laste v bepaalde belastingsplichtige
vastgesteld w vordering tot betaling uitvoeren (ev onder dwang)
• private actoren: via vonnis/notariële acte uitvoerbare titel verkrijgen
o De belasting wordt eenzijdig opgelegd door OH
• Recht om belasting te heffen wordt louter geput uit het feit dat
de OH, de OH is
o Art. 170 bepaald welke OH bevoegd is belastingen op te leggen:
Federale staat, gewest, gemeenschap, provincies, gemeenten
• bevoegdheid belastingen te heffen, ieder binnen hun
territorium
• en binnen de grenzen vastgelegd in de Gw., de bijzondere
wetten op de financiering van de gemeenschappen en
gewesten en de wetten die de organisatie van besturen regelen
(o.a. de gemeente- en provinciewet)
o FOD Financiën/Vlaamse belastingdienst/Gem of Prov. belastingdienst
schept eigen uitvoerbare titel = het kohier + aanslagbiljet = bevel tot
betalen (inkomstenbelasting); betekening van een dwangbevel door
deurwaarder (BTW)
• Artikel 298 WIB jo. artikel 393 WIB: FOD Financiën (d.i. de
belastingadministratie/fiscus) heeft de macht om de belasting
‘in te kohieren’ en dat kohier ‘ten uitvoer’ te brengen tegen de
personen die in het kohier zijn genoemd. Het in het kohier
vermelde bedrag wordt aan de belastingplichtige ter kennis
gebracht d.m.v. een aanslagbiljet (art. 302 WIB). M.a.w., de
belastingadministratie creëert zijn eigen titel tot invordering
van de federale belasting.
2
,2. Verplichte (meestal geldelijke) bijdrage
o Elkeen die op grond van de Belgische belastingwet belasting
verschuldigd is, is verplicht deze te betalen.
• geen keuze tussen belasting betalen of niet, zelfs wanneer hij
het niet eens is met de wijze waarop de overheid zijn
belastingopbrengsten besteedt
o Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
o Sancties en dwangmaatregelen mogelijk bij niet-betaling
o Zie ook verder; belastingontwijking en -ontduiking
o giften, vrijwillige betalingen: niet verplicht geen belasting
o + eenzijdig opgelegd dr OH
• betaling (verplicht) obv contractuele afspraken of buitencontractuele AH
3. Geheven volgens wettelijke bepalingen goedgekeurd door bevoegde
“Parlement”
o Democratische controle (legaliteitsbeginsel) (art. 170 GW)
• Enkel belasting verschuldigd als hiervoor een wettelijke basis
bestaat
• Belastingen kunnen dus, naargelang de heffende overheid
enkel worden ingevoerd door een wet, decreet/ordonnantie,
provinciaal of gemeentelijk reglement dat is goedgekeurd door
het bevoegde parlement, provincie-, gemeente- of
agglomeratieraad
• = “no taxation without representation”-principe: Democratisch
verkozen vertegenwoordigers, niet de UM beslist welke burger
belasting betaald en hoeveel
o Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en
doen van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
o Fiscale “wetgeving”
• Diverse nationale rechtsbronnen: wet/decreet/prov. of
gemeentereglement, uitvoeringsbesluiten, administratieve
omzendbrieven
• Meer en meer impact van internationale en supranationale
normen: dubbelbelastingverdragen, EU-Verdragen, Europese
Richtlijnen (vooral in BTW maar ook steeds meer in directe
belastingen)
4. Opgelegd op grond van band tussen rechtssubject en grondgebied: territorialiteit
(personen of feiten die een band hebben met het territorium)
o = territorialiteitsprincipe
o Bv: inwonerschap (inkomstenbelasting), inkomsten met Belgische bron
(belasting niet-inwoners), plaats belastbare handelingen in België
(btw), laatste woonplaats Vlaanderen (Vlaamse erfbelasting)enz.
5. Niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave: politiek discretionair (de
belastinginkomen worden aangewend ter financiering van diensten van
algemeen nut)
o Gebruik voor diensten algemeen nut ➔ verplichting om belasting te
betalen ongeacht gebruik openbare goederen/diensten
• DUS OOK bij afwezigheid aanwijsbare of individuele
tegenprestatie
• Geen rechtstreeks verband
3
, o Moeten opgelegd w met financieel doel
• Vr om het even welke overheidsuitgave worden besteed
• binnen de marge van de begrotingswetten
• !! Zij kunnen niet worden voorbehouden om een bepaalde
uitgave te doen.
o Zie verder: functies van belastingen
o boete: bedoeld als straf
1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn)
BELANG: regels enkel v toep op belastingen, niet op andere kijk naar inhoud, niet enkel naar naam!
❖ Sociale zekerheidsbijdragen (para-fiscale heffingen)
➢ Gelijkenissen: verplicht
➢ Verschillen:
➢ Niet betaald aan OH dienst
o Niet betaald aan FOD Financiën (UM, gelast met het innen van
belastingen voor de federale OH) maar aan parastatale instellingen
belast met inning ervan
• geen deel van de UM
• + kunnen niet zelf de rechtstitel tot stand brengen om
verschuldigde bijdragen in te vorderen
o Inning door RSZ-instellingen:
• verschil tussen invordering SZ en belasting vervaagt
• Sedert 2017 schept RSZ (Rijkdienst voor Sociale Zekerheid) ook
uitvoerbare titel (kohier) maar alleen nadat uitnodiging tot
betaling niet werd gehonoreerd
• Dwangbevel dr deurwaarder -> binnen 24u
o Voor werknemer:
• Brutoloon
• – bedrijfsvoorheffingen (personenbelasting al afgehouden dr WG)
• – werknemersbijdrage (sociale zekerheid)
• Nettoloon
➢ specifiek
o Gesteund op het solidariteits-en het verzekeringsbeginsel
o Uitsluitend bedoeld om sociale voorzieningen te financiëren
(pensioenen, werkloosheidsuitkering, ziektevergoeding)
o Verband tss betaalde bijdrage – opgebouwde sociale rechten
• Recht op sociale uitkering gebonden aan verplichting SZ te
betalen
• Vroeger: GwH strikt interpreteren
• Nu: genuanceerd
• pensioenen nu w betaald dr eco actieven nu komen
niet ten goede v belastingsplichtigen
• Sociale rechten komen persoon niet altijd ten goede
(werkloosheid)
• SZ deels betaald dr lopende uitgaven Schatkist niet
betaald dr belastingbetaler
• Overhevelen surplus
4
RECHT
KU LEUVEN 2024-25
1
,Deel 1
1 Algemene indeling
1.1 Het begrip ‘belasting’
❖ Geen wettelijke definitie van belasting
❖ Begrip: vijf bestanddelen (volgens HvC en het GWH)
1. een door de OH
2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. op personen of feiten die een band hebben met het territorium waarop de overheid gezag
uitoefent;
4. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
5. + volgens regels van recht
❖ Ontleding begrip:
1. Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
o Niet door private instantie
o WANT: gekoppeld aan soevereiniteit
• Interne soevereiniteit = staat heeft hoogste gezag binnen zijn eigen grenzen
• Noodzakelijk exclusief
o OH kan burgers dwingen eigen titel tot invordering creëren
• Kohier = document waarin fiscale schuld ten laste v bepaalde belastingsplichtige
vastgesteld w vordering tot betaling uitvoeren (ev onder dwang)
• private actoren: via vonnis/notariële acte uitvoerbare titel verkrijgen
o De belasting wordt eenzijdig opgelegd door OH
• Recht om belasting te heffen wordt louter geput uit het feit dat
de OH, de OH is
o Art. 170 bepaald welke OH bevoegd is belastingen op te leggen:
Federale staat, gewest, gemeenschap, provincies, gemeenten
• bevoegdheid belastingen te heffen, ieder binnen hun
territorium
• en binnen de grenzen vastgelegd in de Gw., de bijzondere
wetten op de financiering van de gemeenschappen en
gewesten en de wetten die de organisatie van besturen regelen
(o.a. de gemeente- en provinciewet)
o FOD Financiën/Vlaamse belastingdienst/Gem of Prov. belastingdienst
schept eigen uitvoerbare titel = het kohier + aanslagbiljet = bevel tot
betalen (inkomstenbelasting); betekening van een dwangbevel door
deurwaarder (BTW)
• Artikel 298 WIB jo. artikel 393 WIB: FOD Financiën (d.i. de
belastingadministratie/fiscus) heeft de macht om de belasting
‘in te kohieren’ en dat kohier ‘ten uitvoer’ te brengen tegen de
personen die in het kohier zijn genoemd. Het in het kohier
vermelde bedrag wordt aan de belastingplichtige ter kennis
gebracht d.m.v. een aanslagbiljet (art. 302 WIB). M.a.w., de
belastingadministratie creëert zijn eigen titel tot invordering
van de federale belasting.
2
,2. Verplichte (meestal geldelijke) bijdrage
o Elkeen die op grond van de Belgische belastingwet belasting
verschuldigd is, is verplicht deze te betalen.
• geen keuze tussen belasting betalen of niet, zelfs wanneer hij
het niet eens is met de wijze waarop de overheid zijn
belastingopbrengsten besteedt
o Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
o Sancties en dwangmaatregelen mogelijk bij niet-betaling
o Zie ook verder; belastingontwijking en -ontduiking
o giften, vrijwillige betalingen: niet verplicht geen belasting
o + eenzijdig opgelegd dr OH
• betaling (verplicht) obv contractuele afspraken of buitencontractuele AH
3. Geheven volgens wettelijke bepalingen goedgekeurd door bevoegde
“Parlement”
o Democratische controle (legaliteitsbeginsel) (art. 170 GW)
• Enkel belasting verschuldigd als hiervoor een wettelijke basis
bestaat
• Belastingen kunnen dus, naargelang de heffende overheid
enkel worden ingevoerd door een wet, decreet/ordonnantie,
provinciaal of gemeentelijk reglement dat is goedgekeurd door
het bevoegde parlement, provincie-, gemeente- of
agglomeratieraad
• = “no taxation without representation”-principe: Democratisch
verkozen vertegenwoordigers, niet de UM beslist welke burger
belasting betaald en hoeveel
o Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet) en
doen van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
o Fiscale “wetgeving”
• Diverse nationale rechtsbronnen: wet/decreet/prov. of
gemeentereglement, uitvoeringsbesluiten, administratieve
omzendbrieven
• Meer en meer impact van internationale en supranationale
normen: dubbelbelastingverdragen, EU-Verdragen, Europese
Richtlijnen (vooral in BTW maar ook steeds meer in directe
belastingen)
4. Opgelegd op grond van band tussen rechtssubject en grondgebied: territorialiteit
(personen of feiten die een band hebben met het territorium)
o = territorialiteitsprincipe
o Bv: inwonerschap (inkomstenbelasting), inkomsten met Belgische bron
(belasting niet-inwoners), plaats belastbare handelingen in België
(btw), laatste woonplaats Vlaanderen (Vlaamse erfbelasting)enz.
5. Niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave: politiek discretionair (de
belastinginkomen worden aangewend ter financiering van diensten van
algemeen nut)
o Gebruik voor diensten algemeen nut ➔ verplichting om belasting te
betalen ongeacht gebruik openbare goederen/diensten
• DUS OOK bij afwezigheid aanwijsbare of individuele
tegenprestatie
• Geen rechtstreeks verband
3
, o Moeten opgelegd w met financieel doel
• Vr om het even welke overheidsuitgave worden besteed
• binnen de marge van de begrotingswetten
• !! Zij kunnen niet worden voorbehouden om een bepaalde
uitgave te doen.
o Zie verder: functies van belastingen
o boete: bedoeld als straf
1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn)
BELANG: regels enkel v toep op belastingen, niet op andere kijk naar inhoud, niet enkel naar naam!
❖ Sociale zekerheidsbijdragen (para-fiscale heffingen)
➢ Gelijkenissen: verplicht
➢ Verschillen:
➢ Niet betaald aan OH dienst
o Niet betaald aan FOD Financiën (UM, gelast met het innen van
belastingen voor de federale OH) maar aan parastatale instellingen
belast met inning ervan
• geen deel van de UM
• + kunnen niet zelf de rechtstitel tot stand brengen om
verschuldigde bijdragen in te vorderen
o Inning door RSZ-instellingen:
• verschil tussen invordering SZ en belasting vervaagt
• Sedert 2017 schept RSZ (Rijkdienst voor Sociale Zekerheid) ook
uitvoerbare titel (kohier) maar alleen nadat uitnodiging tot
betaling niet werd gehonoreerd
• Dwangbevel dr deurwaarder -> binnen 24u
o Voor werknemer:
• Brutoloon
• – bedrijfsvoorheffingen (personenbelasting al afgehouden dr WG)
• – werknemersbijdrage (sociale zekerheid)
• Nettoloon
➢ specifiek
o Gesteund op het solidariteits-en het verzekeringsbeginsel
o Uitsluitend bedoeld om sociale voorzieningen te financiëren
(pensioenen, werkloosheidsuitkering, ziektevergoeding)
o Verband tss betaalde bijdrage – opgebouwde sociale rechten
• Recht op sociale uitkering gebonden aan verplichting SZ te
betalen
• Vroeger: GwH strikt interpreteren
• Nu: genuanceerd
• pensioenen nu w betaald dr eco actieven nu komen
niet ten goede v belastingsplichtigen
• Sociale rechten komen persoon niet altijd ten goede
(werkloosheid)
• SZ deels betaald dr lopende uitgaven Schatkist niet
betaald dr belastingbetaler
• Overhevelen surplus
4
