Europees en Internationaal Fiscaal
Recht
Algemene principes van het internationaal fiscaal recht
Bronnen
Voor België kennen we een combinatie van het WIB, de Belgische
dubbelbelastingverdragen en het MLI (=multilateraal instrument = verdrag dat toelaat andere
verdragen aan te passen) in een internationale context. Om elke analyse correct uit te
voeren, dient er steeds eerst gekeken te worden naar het nationaal stelsel en vervolgens
naar de impact van het verdrag op het nationaal recht.
Fiscaliteit is territoriaal
Elke staat is fiscaal soeverein = elke staat stelt zelf het eigen nationaal recht op. Voor
internationaal recht baseren we ons dan ook op het nationaal recht. Er zijn 3 belangrijke
vragen die gesteld moeten worden bij elke analyse:
1. WIE is de belastingplichtige (= personeel toepassingsgebied)?
2. WAAROP wordt de belastingplichtige belast (=materieel toepassingsgebied)?
3. HOE wordt de belasting geïnd (=fiscale procedure)?
Opdat we inkomsten kunnen belasten in België, hebben we een ‘aanknopingspunt’ nodig, er
zijn twee verschillende aanknopingspunten die we als land kunnen maken:
Personeel aanknopingspunt
1. Voor natuurlijke personen gaan we nagaan of deze een rijksinwoner is (art. 2,
paragraaf 1, 1°). De bewijslast kunnen we gaan zoeken in de inschrijving in het
Rijksregister. Indien we een personeel aanknopingspunt hebben met een natuurlijk
persoon, kunnen we bijgevolg hun wereldwijde inkomen gaan belasten.
2. Voor vennootschappen is de werkelijke zetel van belang (= daar waar de
voornaamste beslissingen van het bedrijf worden genomen) om een personeel
aanknopingspunt te vormen. We dienen dus ook buitenlandse vennootschappen te
beoordelen onder de (Belgische) vennootschapsbelasting.
Materieel aanknopingspunt in BNI
Wanneer we geen personeel aanknopingspunt (natuurlijke persoon of rechtspersoon is niet
gevestigd in België) kunnen vormen, zullen we proberen om een materieel aanknopingspunt
te vormen in functie van de behaalde inkomsten (art. 228).
1. Art; 228, paragraaf 2, 1°: onroerende inkomsten zijn belastbaar daar waar de
onroerende goederen zijn gelegen (=> ligt onroerend goed in België, zal België aldus
belasten)
- art. 231, paragraaf 1, 1°: er geldt een vrijstelling bij wederkerigheid (=de
vrijstelling geldt alleen maar wanneer het buitenlands regime dezelfde
vrijstelling toepast) voor buitenlandse ambassades. De ambassade blijft wel
Belgisch grondgebied voor het personeel dat tewerk is gesteld.
- de NP wordt belast volgens art. 232, 1° en art. 235, 1°, er geldt echter een
vrijstelling voor een onroerend inkomen dat lager is dan €2500 (art. 232,
tweede lid)
, - de onroerende voorheffing werkt bevrijdend (art. 248)
2. Roerende inkomsten zijn belastbaar in de woonplaats van de schuldenaar => art.
228, paragraaf 2, 2°: roerende inkomsten zijn belastbaar als ze BEHAALD of
verkregen zijn in België -> behaald = de verantwoording van de inkomsten ligt in
België
- art. 261: het principe is dat de schuldenaar de RV moet inhouden
- art. 262: de verkrijger van de roerende inkomsten moet zelf de RV inhouden
- art. 248: de RV werkt bevrijdend, en dus hoeft de verkrijger niet de
inkomsten aan te geven indien deze reeds is afgehouden
- bij gemeubelde verhuur waarbij zowel onroerende als roerende
inkomsten worden behaald zal de verkrijger zelf RV moeten
doorstorten (art. 262, paragraaf 2, 2°)
3. Bezoldigingen zijn belastbaar in België, de volgende regelingen hebben enkel
betrekking op natuurlijke personen die geen inwoner zijn van België en niet op
vennootschappen, want vennootschappen behalen nu eenmaal winst.
- art. 228, paragraaf 2, 6°: bezoldigingen zijn belastbaar in België indien ze ten
laste zijn van een Belgische schuldenaar (de Belgische schuldenaar heeft
een persoonlijk of materieel aanknopingspunt)
- art. 230, 3°, a: bezoldigingen zijn niet belastbaar in België als ze
werkzaamheid wordt uitgeoefend in het buitenland en wanneer de
bezoldiging wordt aangerekend op een buitenlandse vaste inrichting
- art. 228, paragraaf 2, 7°: bezoldigingen zijn belastbaar in België wanneer de
uitgeoefende werkzaamheid meer dan 183 dagen bedraagt (binnen een
periode van 365 dagen) = “fysiek criterium”
- art. 228, paragraaf 2, 8°: vergoedingen voor sport- of podiumkunsten zijn
belastbaar in België van zodra de overeenkomstige prestaties minstens 1
dag in België heeft plaatsgevonden
- de Belgische schuldenaar zal de belasting inhouden via bedrijfsvoorheffing
(art. 270, 7°), deze voorheffing werkt bevrijdend voor de niet-inwoner en deze
zal dus geen aangifte hoeven in te dienen (art. 248, paragraaf 1)
- de bedrijfsvoorheffing die bevrijdend werkt is echter niet voordelig
wanneer de werkelijke kosten hoger zijn (dan de forfaitaire
kostenaftrek) en dus is er alsnog de optie om een aangifte in te dienen
(art. 248, paragraaf 3) ⇔ bij de bevrijdende roerende voorheffing is er
geen optie om een aangifte in te dienen
4. "Antimisbruikbepaling" (art. 228, paragraaf 3) => het doel is om fiscale
achterpoortjes, die niet belast worden in paragraaf 1 en 2, toch te gaan belasten
,Enkele voorbeelden
1) Lucas woont met zijn vrouw en 2 kinderen in Antwerpen, maar hij werkt voor een
Nederlandse werkgever in Amasterdam. Hij vertrekt elke zondagavond naar Amsterdam
(logeert daar boven een hoerentent) en komt elke donderdagavond terug naar Antwerpen.
Vrijdag werkt hij vanuit thuis.
-> Is zijn loon belastbaar in België?
JA: Lucas is een rijksinwoner van België (personeel aanknopingspunt) en dus is zijn
wereldwijde inkomen belast
-> Indien NL de Belgische regels zou hanteren, zou zijn loon dan ook in NL belast
worden?
JA: Lucas werkt meer dan 183 dagen per jaar zijn beroepswerkzaamheid uit in
Nederland (materieel aanknopingspunt)
2) Jean woont in Metz en rijdt in opdracht van een Franse transportfirma. Hij verzorgt interne
koerierdiensten tussen de diverse filialen in België, Luxemburg en Frankrijk.
-> Is zijn loon belastbaar volgens Frans intern recht?
JA: Jean heeft een personeel aanknopingspunt in Frankrijk (is Frans inwoner) en zal
dus belast worden op zijn wereldwijd inkomen
-> Is zijn loon belastbaar volgens Belgisch/Luxemburgs intern recht?
JA: indien Jean meer dan 183 dagen aanwezig is op Belgisch/Luxemburgs
grondgebied (materieel aanknopingspunt)
3) Legal & Co lt. is een Britse advocatenvennootschap, met kantoren in België, Frankrijk en
het Verenigd Koninkrijk. Als huisadvocaat van de Firma Verachtert, ondersteunt de
Belgische zetel van Legal & Co de Firma Verachtert in een geding met de Nederlandse
belastingdienst, naar aanleiding van niet-betaalde Nederlandse btw.
-> Zijn de betaalde erelonen aan Legal & Co in het V.K. belastbaar?
JA: Legal & Co is een Britse vennootschap (personeel aanknopingspunt) en dus
belastbaar op het wereldwijde inkomen
-> Zijn de betaalde erelonen belastbaar in België?
JA: art. 228, paragraaf 2, 3°; winst behaald door bemiddeling van een vaste inrichting
in België is belastbaar in België (materieel aanknopingspunt)
- het maakt niet uit waar de winsten behaald werden, louter door de
bemiddeling van de BE vaste inrichting zijn de erelonen belastbaar in België
-> Zijn de betaalde erelonen belastbaar in Nederland?
NEEN: er is geen vaste inrichting in NL die bemiddeld heeft (dus geen materieel
aanknopingspunt)
4) Een Zwitserse onderneming vindt een nieuwe medische scanner uit, waarmee vroegtijdig
kanker kan worden opgespoord. Het UZ Jette koopt een dergelijk toestel aan, maar, gelet op
het zeer ingewikkelde gebruik, komen werknemers van de Zwitserse onderneming
gedurende twee maanden in het Belgisch hospitaal werken om het gebruik toe te lichten.
-> Zijn de betaalde sommen door het UZ aan de Zwitserse onderneming belastbaar
in België?
NEEN: indien de Zwitserse onderneming geen vaste inrichting heeft, zullen de
betaalde sommen niet belastbaar zijn in België
-> Zijn de betaalde sommen door het UZ belastbaar in Zwitserland?
, JA: voor de Zwitserse onderneming is er een personeel aanknopingspunt en zal
deze dus belast worden op het wereldwijd inkomen
-> Is het behaalde loon van de werknemers belast in Zwitserland?
JA: werknemers zijn Zwitsers rijksinwoners en dus belastbaar op wereldwijd inkomen
(personeel aanknopingspunt)
-> Is het behaalde loon van de werknemers belast in België?
Er is geen personeel aanknopingspunt (werknemers hebben niet de Belgische
nationaliteit)
Er is mogelijks een materieel aanknopingspunt indien de lonen ten laste van de
Belgische vennootschap worden betaald
Problemen in ‘internationale fiscaliteit’
Eenzelfde inkomen wordt onderworpen aan diverse belastingregimes. Daarbij is de
betrokkenheid van een niet-inwoner beperkt bij een intern belastingsysteem. Ook zijn
buitenlandse inkomsten van binnenlandse belastingplichtigen moeilijker te identificeren dan
binnenlandse inkomsten. Ten slot kan er discriminatie ontstaan tussen behandeling van
inwoners en niet-inwoners.
=> Er is nood aan:
1. Aanpassingen aan intern recht (België gaat een aantal correcties toepassen)
- In België wordt er gewerkt met het systeem ‘“netto aan de grens” = de
betaalde buitenlandse belastingen worden aangemerkt als aftrekbare kosten
- niet van toepassing op onroerende inkomsten
- In de personenbelasting wordt de Belgische belasting gehalveerd op het
behaalde buitenlands inkomen, indien dit inkomen reeds belast is geweest in
het buitenland (‘belast’ = opgenomen in het fiscaal regime van het buitenland)
vb) BE rijksinwoner heeft BE loon van €40.000 en buitenlands loon van
€20.000. Stel dat de belasting in België hierop €19.500 zou zijn, dan zou er
naar verhouding €19.500 x (€20.000 / €60.000) = €6.500 Belgische belasting
zijn op het buitenlands loon. Op deze €6.500 mag vervolgens de helft in
mindering (€3.250) worden gebracht
2. Afspraken tussen staten in bilaterale verdragen (= dubbel belastingverdragen)
- Aan de basis van deze verdragen ligt het OESO-modelverdrag: dit
verdragsdocument is echter geen bindende wet, maar landen kunnen zich
hierop baseren als uitgangspunt voor hun onderlinge verdragen
- Landen kunnen aan de hand van een multilateraal verdrag (wel bindend)
eerdere verdragen wijzigen, indien beide landen instemmen
- België hanteert een ‘monistisch stelsel’ = eerst wordt het intern recht
geanalyseerd om te bepalen of er een aanknopingspunt is, vervolgens wordt
het dubbelbelastingverdrag toegepast dat een rechtstreekse werking heeft op
de interne rechtsorde
Algemene werking van verdragen
Er wordt gewerkt met abstracte functies: in elk verdrag wordt er een woonstaat en een
bronstaat bepaald, zodat het verdrag in kwestie steeds in twee richtingen van toepassing is.
- Voor het bepalen van de woonstaat, verwijst het OESO-MV naar het intern recht om
te bepalen of een persoon een rijksinwoner is
- Vaak is het zo dat de woonstaat een personeel aanknopingspunt vormt en de
bronstaat een materieel aanknopingspunt
Recht
Algemene principes van het internationaal fiscaal recht
Bronnen
Voor België kennen we een combinatie van het WIB, de Belgische
dubbelbelastingverdragen en het MLI (=multilateraal instrument = verdrag dat toelaat andere
verdragen aan te passen) in een internationale context. Om elke analyse correct uit te
voeren, dient er steeds eerst gekeken te worden naar het nationaal stelsel en vervolgens
naar de impact van het verdrag op het nationaal recht.
Fiscaliteit is territoriaal
Elke staat is fiscaal soeverein = elke staat stelt zelf het eigen nationaal recht op. Voor
internationaal recht baseren we ons dan ook op het nationaal recht. Er zijn 3 belangrijke
vragen die gesteld moeten worden bij elke analyse:
1. WIE is de belastingplichtige (= personeel toepassingsgebied)?
2. WAAROP wordt de belastingplichtige belast (=materieel toepassingsgebied)?
3. HOE wordt de belasting geïnd (=fiscale procedure)?
Opdat we inkomsten kunnen belasten in België, hebben we een ‘aanknopingspunt’ nodig, er
zijn twee verschillende aanknopingspunten die we als land kunnen maken:
Personeel aanknopingspunt
1. Voor natuurlijke personen gaan we nagaan of deze een rijksinwoner is (art. 2,
paragraaf 1, 1°). De bewijslast kunnen we gaan zoeken in de inschrijving in het
Rijksregister. Indien we een personeel aanknopingspunt hebben met een natuurlijk
persoon, kunnen we bijgevolg hun wereldwijde inkomen gaan belasten.
2. Voor vennootschappen is de werkelijke zetel van belang (= daar waar de
voornaamste beslissingen van het bedrijf worden genomen) om een personeel
aanknopingspunt te vormen. We dienen dus ook buitenlandse vennootschappen te
beoordelen onder de (Belgische) vennootschapsbelasting.
Materieel aanknopingspunt in BNI
Wanneer we geen personeel aanknopingspunt (natuurlijke persoon of rechtspersoon is niet
gevestigd in België) kunnen vormen, zullen we proberen om een materieel aanknopingspunt
te vormen in functie van de behaalde inkomsten (art. 228).
1. Art; 228, paragraaf 2, 1°: onroerende inkomsten zijn belastbaar daar waar de
onroerende goederen zijn gelegen (=> ligt onroerend goed in België, zal België aldus
belasten)
- art. 231, paragraaf 1, 1°: er geldt een vrijstelling bij wederkerigheid (=de
vrijstelling geldt alleen maar wanneer het buitenlands regime dezelfde
vrijstelling toepast) voor buitenlandse ambassades. De ambassade blijft wel
Belgisch grondgebied voor het personeel dat tewerk is gesteld.
- de NP wordt belast volgens art. 232, 1° en art. 235, 1°, er geldt echter een
vrijstelling voor een onroerend inkomen dat lager is dan €2500 (art. 232,
tweede lid)
, - de onroerende voorheffing werkt bevrijdend (art. 248)
2. Roerende inkomsten zijn belastbaar in de woonplaats van de schuldenaar => art.
228, paragraaf 2, 2°: roerende inkomsten zijn belastbaar als ze BEHAALD of
verkregen zijn in België -> behaald = de verantwoording van de inkomsten ligt in
België
- art. 261: het principe is dat de schuldenaar de RV moet inhouden
- art. 262: de verkrijger van de roerende inkomsten moet zelf de RV inhouden
- art. 248: de RV werkt bevrijdend, en dus hoeft de verkrijger niet de
inkomsten aan te geven indien deze reeds is afgehouden
- bij gemeubelde verhuur waarbij zowel onroerende als roerende
inkomsten worden behaald zal de verkrijger zelf RV moeten
doorstorten (art. 262, paragraaf 2, 2°)
3. Bezoldigingen zijn belastbaar in België, de volgende regelingen hebben enkel
betrekking op natuurlijke personen die geen inwoner zijn van België en niet op
vennootschappen, want vennootschappen behalen nu eenmaal winst.
- art. 228, paragraaf 2, 6°: bezoldigingen zijn belastbaar in België indien ze ten
laste zijn van een Belgische schuldenaar (de Belgische schuldenaar heeft
een persoonlijk of materieel aanknopingspunt)
- art. 230, 3°, a: bezoldigingen zijn niet belastbaar in België als ze
werkzaamheid wordt uitgeoefend in het buitenland en wanneer de
bezoldiging wordt aangerekend op een buitenlandse vaste inrichting
- art. 228, paragraaf 2, 7°: bezoldigingen zijn belastbaar in België wanneer de
uitgeoefende werkzaamheid meer dan 183 dagen bedraagt (binnen een
periode van 365 dagen) = “fysiek criterium”
- art. 228, paragraaf 2, 8°: vergoedingen voor sport- of podiumkunsten zijn
belastbaar in België van zodra de overeenkomstige prestaties minstens 1
dag in België heeft plaatsgevonden
- de Belgische schuldenaar zal de belasting inhouden via bedrijfsvoorheffing
(art. 270, 7°), deze voorheffing werkt bevrijdend voor de niet-inwoner en deze
zal dus geen aangifte hoeven in te dienen (art. 248, paragraaf 1)
- de bedrijfsvoorheffing die bevrijdend werkt is echter niet voordelig
wanneer de werkelijke kosten hoger zijn (dan de forfaitaire
kostenaftrek) en dus is er alsnog de optie om een aangifte in te dienen
(art. 248, paragraaf 3) ⇔ bij de bevrijdende roerende voorheffing is er
geen optie om een aangifte in te dienen
4. "Antimisbruikbepaling" (art. 228, paragraaf 3) => het doel is om fiscale
achterpoortjes, die niet belast worden in paragraaf 1 en 2, toch te gaan belasten
,Enkele voorbeelden
1) Lucas woont met zijn vrouw en 2 kinderen in Antwerpen, maar hij werkt voor een
Nederlandse werkgever in Amasterdam. Hij vertrekt elke zondagavond naar Amsterdam
(logeert daar boven een hoerentent) en komt elke donderdagavond terug naar Antwerpen.
Vrijdag werkt hij vanuit thuis.
-> Is zijn loon belastbaar in België?
JA: Lucas is een rijksinwoner van België (personeel aanknopingspunt) en dus is zijn
wereldwijde inkomen belast
-> Indien NL de Belgische regels zou hanteren, zou zijn loon dan ook in NL belast
worden?
JA: Lucas werkt meer dan 183 dagen per jaar zijn beroepswerkzaamheid uit in
Nederland (materieel aanknopingspunt)
2) Jean woont in Metz en rijdt in opdracht van een Franse transportfirma. Hij verzorgt interne
koerierdiensten tussen de diverse filialen in België, Luxemburg en Frankrijk.
-> Is zijn loon belastbaar volgens Frans intern recht?
JA: Jean heeft een personeel aanknopingspunt in Frankrijk (is Frans inwoner) en zal
dus belast worden op zijn wereldwijd inkomen
-> Is zijn loon belastbaar volgens Belgisch/Luxemburgs intern recht?
JA: indien Jean meer dan 183 dagen aanwezig is op Belgisch/Luxemburgs
grondgebied (materieel aanknopingspunt)
3) Legal & Co lt. is een Britse advocatenvennootschap, met kantoren in België, Frankrijk en
het Verenigd Koninkrijk. Als huisadvocaat van de Firma Verachtert, ondersteunt de
Belgische zetel van Legal & Co de Firma Verachtert in een geding met de Nederlandse
belastingdienst, naar aanleiding van niet-betaalde Nederlandse btw.
-> Zijn de betaalde erelonen aan Legal & Co in het V.K. belastbaar?
JA: Legal & Co is een Britse vennootschap (personeel aanknopingspunt) en dus
belastbaar op het wereldwijde inkomen
-> Zijn de betaalde erelonen belastbaar in België?
JA: art. 228, paragraaf 2, 3°; winst behaald door bemiddeling van een vaste inrichting
in België is belastbaar in België (materieel aanknopingspunt)
- het maakt niet uit waar de winsten behaald werden, louter door de
bemiddeling van de BE vaste inrichting zijn de erelonen belastbaar in België
-> Zijn de betaalde erelonen belastbaar in Nederland?
NEEN: er is geen vaste inrichting in NL die bemiddeld heeft (dus geen materieel
aanknopingspunt)
4) Een Zwitserse onderneming vindt een nieuwe medische scanner uit, waarmee vroegtijdig
kanker kan worden opgespoord. Het UZ Jette koopt een dergelijk toestel aan, maar, gelet op
het zeer ingewikkelde gebruik, komen werknemers van de Zwitserse onderneming
gedurende twee maanden in het Belgisch hospitaal werken om het gebruik toe te lichten.
-> Zijn de betaalde sommen door het UZ aan de Zwitserse onderneming belastbaar
in België?
NEEN: indien de Zwitserse onderneming geen vaste inrichting heeft, zullen de
betaalde sommen niet belastbaar zijn in België
-> Zijn de betaalde sommen door het UZ belastbaar in Zwitserland?
, JA: voor de Zwitserse onderneming is er een personeel aanknopingspunt en zal
deze dus belast worden op het wereldwijd inkomen
-> Is het behaalde loon van de werknemers belast in Zwitserland?
JA: werknemers zijn Zwitsers rijksinwoners en dus belastbaar op wereldwijd inkomen
(personeel aanknopingspunt)
-> Is het behaalde loon van de werknemers belast in België?
Er is geen personeel aanknopingspunt (werknemers hebben niet de Belgische
nationaliteit)
Er is mogelijks een materieel aanknopingspunt indien de lonen ten laste van de
Belgische vennootschap worden betaald
Problemen in ‘internationale fiscaliteit’
Eenzelfde inkomen wordt onderworpen aan diverse belastingregimes. Daarbij is de
betrokkenheid van een niet-inwoner beperkt bij een intern belastingsysteem. Ook zijn
buitenlandse inkomsten van binnenlandse belastingplichtigen moeilijker te identificeren dan
binnenlandse inkomsten. Ten slot kan er discriminatie ontstaan tussen behandeling van
inwoners en niet-inwoners.
=> Er is nood aan:
1. Aanpassingen aan intern recht (België gaat een aantal correcties toepassen)
- In België wordt er gewerkt met het systeem ‘“netto aan de grens” = de
betaalde buitenlandse belastingen worden aangemerkt als aftrekbare kosten
- niet van toepassing op onroerende inkomsten
- In de personenbelasting wordt de Belgische belasting gehalveerd op het
behaalde buitenlands inkomen, indien dit inkomen reeds belast is geweest in
het buitenland (‘belast’ = opgenomen in het fiscaal regime van het buitenland)
vb) BE rijksinwoner heeft BE loon van €40.000 en buitenlands loon van
€20.000. Stel dat de belasting in België hierop €19.500 zou zijn, dan zou er
naar verhouding €19.500 x (€20.000 / €60.000) = €6.500 Belgische belasting
zijn op het buitenlands loon. Op deze €6.500 mag vervolgens de helft in
mindering (€3.250) worden gebracht
2. Afspraken tussen staten in bilaterale verdragen (= dubbel belastingverdragen)
- Aan de basis van deze verdragen ligt het OESO-modelverdrag: dit
verdragsdocument is echter geen bindende wet, maar landen kunnen zich
hierop baseren als uitgangspunt voor hun onderlinge verdragen
- Landen kunnen aan de hand van een multilateraal verdrag (wel bindend)
eerdere verdragen wijzigen, indien beide landen instemmen
- België hanteert een ‘monistisch stelsel’ = eerst wordt het intern recht
geanalyseerd om te bepalen of er een aanknopingspunt is, vervolgens wordt
het dubbelbelastingverdrag toegepast dat een rechtstreekse werking heeft op
de interne rechtsorde
Algemene werking van verdragen
Er wordt gewerkt met abstracte functies: in elk verdrag wordt er een woonstaat en een
bronstaat bepaald, zodat het verdrag in kwestie steeds in twee richtingen van toepassing is.
- Voor het bepalen van de woonstaat, verwijst het OESO-MV naar het intern recht om
te bepalen of een persoon een rijksinwoner is
- Vaak is het zo dat de woonstaat een personeel aanknopingspunt vormt en de
bronstaat een materieel aanknopingspunt
