PEDAGOGIE
Examenperiode juni – semester 2 TP1 – Fleur Verdonck
1
,Inhoud en wat te kunnen/kennen:
Hoofdstuk 1: Begripsomschrijving
➔ Uitleggen wat we onder de termen opvoeding en opvoeder verstaan.
➔ Houdt bij onderzoek van een opvoedingssituatie steeds rekening houden met het feit dat
opvoeding zowel een complementair als een circulair gegeven is.
➔ Kan het onderscheid tussen functionele en intentionele opvoeding duiden en aangeven
waarom het belangrijk is dat we hier een onderscheid binnen maken.
➔ Kan de drie variabelen die een opvoedingssysteem bepalen benoemen en concreet
toelichten.
➔ Kan binnen een concrete gezinsbeschrijving aangeven hoe deze variabelen de
opvoedingssituatie kleuren.
➔ Kan de drie opvoedingsmodellen volledig toelichten.
➔ Kan elementen binnen een concrete gezinsbeschrijving plaatsen binnen een bepaald
model.
Hoofdstuk 2: De praktijk van Opvoeden (Hellinckx)
➔ Beschrijven waarom opvoeden een kwestie van vraag en aanbod.
➔ Aangeven wat we onder de pedagogische vraag van een kind verstaan en waarom deze
voor elke kind anders is.
➔ De ontwikkelingstaken van een baby, peuter/kleuter, schoolkind en adolescent
beschrijven.
➔ De basisnoden binnen de pedagogische vraag van een kind beschrijven en achterhalen
binnen een concrete casusbeschrijving.
➔ Aangeven wat we verstaan onder het pedagogisch aanbod van ouders.
➔ De opvoedingstaken van de ouders per ontwikkelingsfase van hun kind schetsen.
➔ De verschillende opvoedingsstijlen en de impact hiervan op het kind beschrijven en
onderkennen binnen een toepassingsopdracht.
➔ Aanduiden wat we verstaan onder een pedagogisch klimaat en de kwaliteit van dit
klimaat binnen een concreet gezin achterhalen.
➔ De vijf ouderlijke vaardigheden van Patterson beschrijven en concretiseren a.d.v. een
voorbeeld.
➔ Beschrijven wat we verstaan onder goed opvoeden en goed genoeg ouderschap.
➔ Het model van Hellinckx concreet toepassen op een casus.
➔ Op basis van de geziene leerstof een gefundeerde mening kunnen formuleren op een
bericht uit de actualiteit of een praktijkvraag.
Hoofdstuk 3: Opvoedingsproblemen, Wanneer opvoeden niet meer van zelfsprekend is
➔ Uitleggen hoe maatschappelijke tendensen de draagkracht, last van ouders beïnvloeden
➔ Toelichten wat we onder een opvoedingsprobleem verstaan + dit verder concretiseren
qua ernst en oorsprong + opvoedingsprobleem plaatsen qua ernst en oorsprong
➔ Duiden waarom het belangrijk is om de ernst en de oorsprong van een
opvoedingsprobleem na te gaan
➔ De verschillende soorten opvoedingssteun benoemen en kan deze koppelen aan
verschillende gradaties van opvoedingsproblemen
➔ De basisprincipes van de pedagogische hulpverlening uitleggen en concretiseren aan de
hand van een voorbeeld.
2
,Hoofdstuk 4: De theorie van Nagy -Ethisch-relationeel perspectief
➔ De vier dimensies toelichten, concretiseren aan de hand van een voorbeeld
en deze onderscheiden binnen een praktijkvoorbeeld.
➔ Toelichten hoe de relationeel-ethische dimensie het gedrag van mensen
bepaalt en dit kader gebruiken bij de verklaring van bepaalde
gezinsdynamieken/problematieken.
➔ De verschillende soorten loyaliteit uitleggen en een concreet voorbeeld rond formuleren.
➔ Het belang van loyaliteiten binnen relaties onderkennen en dit als verklarend kader bij
relationele spanningen (zowel familiaal als extrafamiliaal) hanteren.
➔ De verschillende soorten loyaliteitsconflicten uitleggen.
➔ De concepten gespleten loyaliteit en onzichtbare loyaliteit toelichten (o.a. aan de hand
van een concreet voorbeeld) en de impact hiervan iemands relationeel leven kunnen
duiden.
Hoofdstuk 5: Verschillende gezinstypes
5.2. Scheiding
➔ Scheiding kaderen binnen de huidige maatschappelijke en wettelijke context
➔ Een gefundeerde mening formuleren over de impact van verblijfsregelingen bij scheiding
en hier een onderbouwd advies rond formuleren
➔ De gevolgen van scheiding voor zowel het kind als de ouders beschrijven
➔ Echtscheiding als risicofactor duiden en hierbij aangeven wat mogelijke risico- en
beschermende factoren zijn die de impact van een scheiding bepalen
➔ Het aspect loyaliteit binnen scheidingsverhalen duiden en onderkennen binnen concrete
casusbeschrijvingen
➔ Tips geven aan ouders rond hoe men best omgaat met kinderen tijdens een
scheidingsproces
5.3. nieuwe samengestelde gezinnen
➔ Beschrijven wat we onder een NSG verstaan en de verschillende typologieën
onderscheiden.
➔ De kenmerken van een NSG opsommen en aanduiden binnen een casus.
➔ De complexe rol van een plusouder toelichten en advies formuleren voor ouders binnen
deze positie.
➔ De specifieke dynamiek en afgrenzingsprocessen binnen een NSG opsommen en
aanduiden binnen een casus
➔ De theorie van Nagy toepassen op deze gezinsvorm
➔ Deze gezinsvorm als risicofactor duiden en hierbij aangeven wat mogelijke risico- en
beschermende factoren zijn die de impact bepalen
5.1. Ouders met een kind met een beperking
➔ Kan de evolutie van de kijk op mensen die anders zijn (en hun gezin) binnen de
maatschappij schetsen
➔ Kent het onderscheid tussen uitsluiting, segregatie en inclusie en kan deze begrippen
koppelen aan concrete praktijkvoorbeelden
➔ Kan de risicofactoren aanduiden binnen gezinnen met een kind met een beperking (op
kind-, ouder- en contextniveau)
3
, ➔ Kan het verwerkingsproces van ouders met een kind met een beperking toelichten als
een circulair proces
➔ Kan de verschillende fasen van het verwerkingsproces toelichten en herkennen binnen
een concrete casus
➔ Kan aandachtspunten voor de hulpverlening formuleren
➔ Kan de positieve invloed van een kind met een beperking binnen een gezin toelichten
5.4.Adoptie
➔ Aangeven wat we onder een adoptie verstaan en de verschillende soorten adoptie
toelichten
➔ Het wettelijk kader van adoptie en de gevolgen van de wettelijke veranderingen
beschrijven
➔ De adoptiedriehoek toelichten
➔ De betekenis van adoptie voor de drie partijen uit de adoptiedriekhoek beschrijven
➔ Adoptie als een risicofactor toelichten en aangeven welke factoren hierop van invloed
zijn
➔ De theorie van Nagy toepassen op een adoptiecasus
➔ De extra opvoedings- en ontwikkelingstaken binnen een adoptiegezin opsommen
➔ Aangeven hoe je als psychologisch consulent de verschillende partijen van de
adoptiedriehoek kan ondersteunen
5.5.Pleegzorg
Hoofdstuk 6: Een positief opvoedingsklimaat
6.1. Een positief opvoedingsklimaat:
➔ Het belang van een positief opvoedingsklimaat kunnen duiden
➔ De aandachtspunten en valkuilen van het geven van aanmoedigingen, prijzen en
belonen toelichten
➔ Binnen een praktijkvoorbeeld de concrete invulling van de betreffende vaardigheden
inschatten op kwaliteit en daar waar nodig suggesties voor verbetering formuleren
6.2. Omgaan met storend gedrag
➔ Het belang van goede grenzen en duidelijke opdrachten binnen opvoeding duiden
➔ De aandachtspunten en valkuilen in het geven van opdrachten en grenzen toelichten
➔ Binnen een praktijkvoorbeeld de concrete invulling van de betreffende vaardigheden
inschatten op kwaliteit en daar waar nodig suggesties voor verbetering formuleren
-
• Voorbeeld examenvragen
4
Examenperiode juni – semester 2 TP1 – Fleur Verdonck
1
,Inhoud en wat te kunnen/kennen:
Hoofdstuk 1: Begripsomschrijving
➔ Uitleggen wat we onder de termen opvoeding en opvoeder verstaan.
➔ Houdt bij onderzoek van een opvoedingssituatie steeds rekening houden met het feit dat
opvoeding zowel een complementair als een circulair gegeven is.
➔ Kan het onderscheid tussen functionele en intentionele opvoeding duiden en aangeven
waarom het belangrijk is dat we hier een onderscheid binnen maken.
➔ Kan de drie variabelen die een opvoedingssysteem bepalen benoemen en concreet
toelichten.
➔ Kan binnen een concrete gezinsbeschrijving aangeven hoe deze variabelen de
opvoedingssituatie kleuren.
➔ Kan de drie opvoedingsmodellen volledig toelichten.
➔ Kan elementen binnen een concrete gezinsbeschrijving plaatsen binnen een bepaald
model.
Hoofdstuk 2: De praktijk van Opvoeden (Hellinckx)
➔ Beschrijven waarom opvoeden een kwestie van vraag en aanbod.
➔ Aangeven wat we onder de pedagogische vraag van een kind verstaan en waarom deze
voor elke kind anders is.
➔ De ontwikkelingstaken van een baby, peuter/kleuter, schoolkind en adolescent
beschrijven.
➔ De basisnoden binnen de pedagogische vraag van een kind beschrijven en achterhalen
binnen een concrete casusbeschrijving.
➔ Aangeven wat we verstaan onder het pedagogisch aanbod van ouders.
➔ De opvoedingstaken van de ouders per ontwikkelingsfase van hun kind schetsen.
➔ De verschillende opvoedingsstijlen en de impact hiervan op het kind beschrijven en
onderkennen binnen een toepassingsopdracht.
➔ Aanduiden wat we verstaan onder een pedagogisch klimaat en de kwaliteit van dit
klimaat binnen een concreet gezin achterhalen.
➔ De vijf ouderlijke vaardigheden van Patterson beschrijven en concretiseren a.d.v. een
voorbeeld.
➔ Beschrijven wat we verstaan onder goed opvoeden en goed genoeg ouderschap.
➔ Het model van Hellinckx concreet toepassen op een casus.
➔ Op basis van de geziene leerstof een gefundeerde mening kunnen formuleren op een
bericht uit de actualiteit of een praktijkvraag.
Hoofdstuk 3: Opvoedingsproblemen, Wanneer opvoeden niet meer van zelfsprekend is
➔ Uitleggen hoe maatschappelijke tendensen de draagkracht, last van ouders beïnvloeden
➔ Toelichten wat we onder een opvoedingsprobleem verstaan + dit verder concretiseren
qua ernst en oorsprong + opvoedingsprobleem plaatsen qua ernst en oorsprong
➔ Duiden waarom het belangrijk is om de ernst en de oorsprong van een
opvoedingsprobleem na te gaan
➔ De verschillende soorten opvoedingssteun benoemen en kan deze koppelen aan
verschillende gradaties van opvoedingsproblemen
➔ De basisprincipes van de pedagogische hulpverlening uitleggen en concretiseren aan de
hand van een voorbeeld.
2
,Hoofdstuk 4: De theorie van Nagy -Ethisch-relationeel perspectief
➔ De vier dimensies toelichten, concretiseren aan de hand van een voorbeeld
en deze onderscheiden binnen een praktijkvoorbeeld.
➔ Toelichten hoe de relationeel-ethische dimensie het gedrag van mensen
bepaalt en dit kader gebruiken bij de verklaring van bepaalde
gezinsdynamieken/problematieken.
➔ De verschillende soorten loyaliteit uitleggen en een concreet voorbeeld rond formuleren.
➔ Het belang van loyaliteiten binnen relaties onderkennen en dit als verklarend kader bij
relationele spanningen (zowel familiaal als extrafamiliaal) hanteren.
➔ De verschillende soorten loyaliteitsconflicten uitleggen.
➔ De concepten gespleten loyaliteit en onzichtbare loyaliteit toelichten (o.a. aan de hand
van een concreet voorbeeld) en de impact hiervan iemands relationeel leven kunnen
duiden.
Hoofdstuk 5: Verschillende gezinstypes
5.2. Scheiding
➔ Scheiding kaderen binnen de huidige maatschappelijke en wettelijke context
➔ Een gefundeerde mening formuleren over de impact van verblijfsregelingen bij scheiding
en hier een onderbouwd advies rond formuleren
➔ De gevolgen van scheiding voor zowel het kind als de ouders beschrijven
➔ Echtscheiding als risicofactor duiden en hierbij aangeven wat mogelijke risico- en
beschermende factoren zijn die de impact van een scheiding bepalen
➔ Het aspect loyaliteit binnen scheidingsverhalen duiden en onderkennen binnen concrete
casusbeschrijvingen
➔ Tips geven aan ouders rond hoe men best omgaat met kinderen tijdens een
scheidingsproces
5.3. nieuwe samengestelde gezinnen
➔ Beschrijven wat we onder een NSG verstaan en de verschillende typologieën
onderscheiden.
➔ De kenmerken van een NSG opsommen en aanduiden binnen een casus.
➔ De complexe rol van een plusouder toelichten en advies formuleren voor ouders binnen
deze positie.
➔ De specifieke dynamiek en afgrenzingsprocessen binnen een NSG opsommen en
aanduiden binnen een casus
➔ De theorie van Nagy toepassen op deze gezinsvorm
➔ Deze gezinsvorm als risicofactor duiden en hierbij aangeven wat mogelijke risico- en
beschermende factoren zijn die de impact bepalen
5.1. Ouders met een kind met een beperking
➔ Kan de evolutie van de kijk op mensen die anders zijn (en hun gezin) binnen de
maatschappij schetsen
➔ Kent het onderscheid tussen uitsluiting, segregatie en inclusie en kan deze begrippen
koppelen aan concrete praktijkvoorbeelden
➔ Kan de risicofactoren aanduiden binnen gezinnen met een kind met een beperking (op
kind-, ouder- en contextniveau)
3
, ➔ Kan het verwerkingsproces van ouders met een kind met een beperking toelichten als
een circulair proces
➔ Kan de verschillende fasen van het verwerkingsproces toelichten en herkennen binnen
een concrete casus
➔ Kan aandachtspunten voor de hulpverlening formuleren
➔ Kan de positieve invloed van een kind met een beperking binnen een gezin toelichten
5.4.Adoptie
➔ Aangeven wat we onder een adoptie verstaan en de verschillende soorten adoptie
toelichten
➔ Het wettelijk kader van adoptie en de gevolgen van de wettelijke veranderingen
beschrijven
➔ De adoptiedriehoek toelichten
➔ De betekenis van adoptie voor de drie partijen uit de adoptiedriekhoek beschrijven
➔ Adoptie als een risicofactor toelichten en aangeven welke factoren hierop van invloed
zijn
➔ De theorie van Nagy toepassen op een adoptiecasus
➔ De extra opvoedings- en ontwikkelingstaken binnen een adoptiegezin opsommen
➔ Aangeven hoe je als psychologisch consulent de verschillende partijen van de
adoptiedriehoek kan ondersteunen
5.5.Pleegzorg
Hoofdstuk 6: Een positief opvoedingsklimaat
6.1. Een positief opvoedingsklimaat:
➔ Het belang van een positief opvoedingsklimaat kunnen duiden
➔ De aandachtspunten en valkuilen van het geven van aanmoedigingen, prijzen en
belonen toelichten
➔ Binnen een praktijkvoorbeeld de concrete invulling van de betreffende vaardigheden
inschatten op kwaliteit en daar waar nodig suggesties voor verbetering formuleren
6.2. Omgaan met storend gedrag
➔ Het belang van goede grenzen en duidelijke opdrachten binnen opvoeding duiden
➔ De aandachtspunten en valkuilen in het geven van opdrachten en grenzen toelichten
➔ Binnen een praktijkvoorbeeld de concrete invulling van de betreffende vaardigheden
inschatten op kwaliteit en daar waar nodig suggesties voor verbetering formuleren
-
• Voorbeeld examenvragen
4
