Inleiding: Publieke economie
1. Stel: geen overheid/staat
Ongereguleerde economie / natuurlijke anarchie
a. Geen eigendomsrechten
b. Geen contractwetgeving
c. Geen rechtshandhaving
Speltheoretische analyse ter illustratie
o Stel er zijn twee individuen/spelers
o Er zijn twee carrièrepaden/strategieën:
- Boer worden: werken levert pay-off van 12 op maar kost 2
inspanning
- Viking worden: steel het werk van de ander
o Minimale staat…
Nash-evenwicht hier: allebei bij viking
(beiden hebben de neiging om af te wijken)
= 0;0 optimaal
Wanneer er geen overheid is
De minimale staat brengt naar 10;10
Verbetering voor allebei (Pareto-
verbetering)
2. Idee van de ‘minimale staat’
Volledig ongereguleerde economie kan niet goed werken
o Staat van natuurlijke anarchie Rationeel om sociaal
o Overheid/staat als sociaal contract (Hobbes) contract af te sluiten
Nood aan “minimale staat” (om de markt te laten functioneren)
o Eigendomsrechten (overval, diefstal, fraude)
o Contractwetgeving (bv. bescherming tegen contractbreuk)
o Rechtshandhaving
- Politie, justitie, leger,… zijn de minimale bestaande instituties
= voorwaarden om een markt te laten werken
Geen verdere overheidsinmenging nodig (?)
Night-watchman state (Nozick, 1974) heeft aanhangers
3. Marktefficiëntie
MBTB = prijs die de mensen willen betalen op de markt = vraagcurve
Van deadweightloss naar marktevenwicht = paretoverbetering (voor allebei
voordelig)
4. Pareto-efficiëntie
Pareto-verbetering:
, = “een verandering die ertoe leidt dat de welvaart van minstens één individu toeneemt
zonder dat de welvaart van een ander individu afneemt”
Pareto efficiënte allocatie
= “Een toestand in de economie of de samenleving is Pareto-efficiënt indien het niet
mogelijk is een verandering door te voeren waarbij de welvaart van één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van ten minste één ander individu afneemt”
= niet meer mogelijk om pareto-verbeteringen door te voeren
Abstract begrip, maar a priori wenselijk om paretoverbeteringen na te streven in
samenleving
5. Markten en pareto efficiëntie
Handel
o Marktpartijen beschikken over goederen
o Kunnen deze goederen ruilen
o Ruil is vrijwillig
Marktpartijen ruilen enkel als ze er beiden op vooruit gaan
Handel zorgt voor Pareto-verbeteringen
Voorbeeld: Bertel en Stijn
o Bertel: heeft enkel brood ter beschikking nut = 10, maar heeft dorst
o Stijn: heeft enkel water ter beschikking nut = 10, maar heeft honger
o Ruilhandel
- Bertel geeft brood en ontvangt water
- Stijn geeft water en ontvangt brood
1. Stel: geen overheid/staat
Ongereguleerde economie / natuurlijke anarchie
a. Geen eigendomsrechten
b. Geen contractwetgeving
c. Geen rechtshandhaving
Speltheoretische analyse ter illustratie
o Stel er zijn twee individuen/spelers
o Er zijn twee carrièrepaden/strategieën:
- Boer worden: werken levert pay-off van 12 op maar kost 2
inspanning
- Viking worden: steel het werk van de ander
o Minimale staat…
Nash-evenwicht hier: allebei bij viking
(beiden hebben de neiging om af te wijken)
= 0;0 optimaal
Wanneer er geen overheid is
De minimale staat brengt naar 10;10
Verbetering voor allebei (Pareto-
verbetering)
2. Idee van de ‘minimale staat’
Volledig ongereguleerde economie kan niet goed werken
o Staat van natuurlijke anarchie Rationeel om sociaal
o Overheid/staat als sociaal contract (Hobbes) contract af te sluiten
Nood aan “minimale staat” (om de markt te laten functioneren)
o Eigendomsrechten (overval, diefstal, fraude)
o Contractwetgeving (bv. bescherming tegen contractbreuk)
o Rechtshandhaving
- Politie, justitie, leger,… zijn de minimale bestaande instituties
= voorwaarden om een markt te laten werken
Geen verdere overheidsinmenging nodig (?)
Night-watchman state (Nozick, 1974) heeft aanhangers
3. Marktefficiëntie
MBTB = prijs die de mensen willen betalen op de markt = vraagcurve
Van deadweightloss naar marktevenwicht = paretoverbetering (voor allebei
voordelig)
4. Pareto-efficiëntie
Pareto-verbetering:
, = “een verandering die ertoe leidt dat de welvaart van minstens één individu toeneemt
zonder dat de welvaart van een ander individu afneemt”
Pareto efficiënte allocatie
= “Een toestand in de economie of de samenleving is Pareto-efficiënt indien het niet
mogelijk is een verandering door te voeren waarbij de welvaart van één individu
toeneemt zonder dat de welvaart van ten minste één ander individu afneemt”
= niet meer mogelijk om pareto-verbeteringen door te voeren
Abstract begrip, maar a priori wenselijk om paretoverbeteringen na te streven in
samenleving
5. Markten en pareto efficiëntie
Handel
o Marktpartijen beschikken over goederen
o Kunnen deze goederen ruilen
o Ruil is vrijwillig
Marktpartijen ruilen enkel als ze er beiden op vooruit gaan
Handel zorgt voor Pareto-verbeteringen
Voorbeeld: Bertel en Stijn
o Bertel: heeft enkel brood ter beschikking nut = 10, maar heeft dorst
o Stijn: heeft enkel water ter beschikking nut = 10, maar heeft honger
o Ruilhandel
- Bertel geeft brood en ontvangt water
- Stijn geeft water en ontvangt brood
