INHOUDSOPGAVE
1. WAAROM IS KRITISCH DENKEN BELANGRIJK? .........................................................................2
2. WAT VERSTAAN WE ONDER KRITISCH DENKEN .......................................................................2
3. BEDREIGINGEN VOOR ONS KRITISCH DENKVERMOGEN ............................................................3
3.1.MISLEID DOOR ONS EIGEN BREIN ................................................................................................... 3
3.1.1 Type 1-denken en type 2-denken............................................................................................. 3
3.1.2 Kunnen we ons brein wel vertrouwen? ................................................................................... 3
3.1.3 Confirma>on bias / tunnelvisie ............................................................................................... 4
3.1.4 Groepsdruk.............................................................................................................................. 4
3.2.MISLEID DOOR ANDEREN ............................................................................................................ 4
3.2.1 Filterbubbel ............................................................................................................................. 4
3.2.2 Framing ................................................................................................................................... 5
3.2.3 Brand journalism en clickbait .................................................................................................. 5
3.2.4 Slordige journalis>ek ............................................................................................................... 6
3.2.5 ComploJheorieën en pseudowetenschappen ......................................................................... 6
4. HOE KAN JE ZELF KRITISCH LEREN DENKEN .............................................................................7
4.1. KRITISCH OMGAAN MET BRONNEN ................................................................................................ 7
4.1.1 Soorten bronnen ..................................................................................................................... 7
4.1.2 Kri>sche analyse van beeldmateriaal ..................................................................................... 7
4.1.3 Feiten & meningen onderscheiden .......................................................................................... 8
4.1.4 CRAAP-test .............................................................................................................................. 9
4.1.5 Kri>sch omgaan met AI-assistenten ........................................................................................ 9
4.1.6 Omgaan met tegenstrijdige info ........................................................................................... 10
4.1.7 Informa>e ordenen ............................................................................................................... 10
4.2. REDENEREN ......................................................................................................................... 10
4.2.1 deduc>ef en induc>ef redeneren .......................................................................................... 10
4.3. ARGUMENTEREN ................................................................................................................... 12
4.3.1 Basiselementen argumenteren ............................................................................................. 13
4.3.2 Valkuilen bij argumenteren ® DROGREDENEN ................................................................... 13
5. HOE KAN JE WERKEN AAN EEN KRITISCHE HOUDING?............................................................ 14
~1~
, DEEL 1: KRITISCH DENKEN
1. WAAROM IS KRITISCH DENKEN BELANGRIJK?
• Goede kwaliteit van werk
ð Het behoud de kwaliteit van werk en professionaliteit binnen de samenleving
• Bescherming van vrijheid en rechten:
ð Het is extra belangrijk als democraCe en mensenrechten onder druk staan
• Omgaan met grote problemen zoals pandemieën:
ð KriCsch denken helpt bij het aanpakken van grote wereldwijde problemen
• Aanpassen aan snelle veranderingen:
ð In de snel veranderende wereld van vandaag is kriCsch denken nodig om met
globalisering en technologie om te gaan
• Voldoen aan nieuwe verwachWngen van de samenleving:
ð Mensen moeten steeds zelfstandiger en flexibeler zijn in hun werk en leven
• Slagen in een kenniseconomie:
ð In een economie die draait om kennis en innovaCe, is kriCsch denken nodig om mee te
kunnen doen
• Voorbereiding door onderwijs:
ð Scholen en universiteiten moeten studenten vaardigheden zoals kriCsch denken leren,
zodat ze klaar zijn voor de toekomst
2. WAT VERSTAAN WE ONDER KRITISCH DENKEN
ð KriCsch denken heeI weinig/niets met intelligenCe te maken
ð KriCsche vaardigheden en houding kan men trainen
~2~
, 3. BEDREIGINGEN VOOR ONS KRITISCH DENKVERMOGEN
3.1. Misleid door ons eigen brein
3.1.1 Type 1-denken en type 2-denken
ð 2 manieren om informaCe te verwerken
ð KriCsch denken draait rond het leren onderdrukken vh snelle denken (T1) om meer
bewust te denken (T2)
• Type 1-denken:
ð Snel, intuïCef en onbewust
ð Snel handelen en mulCtasking
• Type 2-denken:
ð Langzaam, expliciet en bewust
ð Verloopt beredeneerd
ð Je past bepaalde regels en strategieën toe
ð Meer inspanning
3.1.2 Kunnen we ons brein wel vertrouwen?
• Ons brein staat het kriCsch denken soms id weg => Interpreteren (bij iedereen anders)
ð Het proces van de info die ons brein bewaart en verwerkt
ð Een eigen subjecCeve waarheid geven aan een situaCe op basis van je
referenCekader of hoe je in het leven staat
• Wat beïnvloed je interpretaCe?
ð Gevoelens: droevige/vrolijke stemming
ð Geheugen, vroegere ervaringen
ð VerwachCngen
ð Contrastwerking: iets valt op in een geheel
ð ProjecCe: soort afweermechanisme tegen negaCeve emoCes door die toe te
schrijven aan iets of iemand anders
ð Vooroordelen
ð AffecCeve verbondenheid: gevoelsmaCge band tussen mensen
ð Eigen waarden en normen
~3~
1. WAAROM IS KRITISCH DENKEN BELANGRIJK? .........................................................................2
2. WAT VERSTAAN WE ONDER KRITISCH DENKEN .......................................................................2
3. BEDREIGINGEN VOOR ONS KRITISCH DENKVERMOGEN ............................................................3
3.1.MISLEID DOOR ONS EIGEN BREIN ................................................................................................... 3
3.1.1 Type 1-denken en type 2-denken............................................................................................. 3
3.1.2 Kunnen we ons brein wel vertrouwen? ................................................................................... 3
3.1.3 Confirma>on bias / tunnelvisie ............................................................................................... 4
3.1.4 Groepsdruk.............................................................................................................................. 4
3.2.MISLEID DOOR ANDEREN ............................................................................................................ 4
3.2.1 Filterbubbel ............................................................................................................................. 4
3.2.2 Framing ................................................................................................................................... 5
3.2.3 Brand journalism en clickbait .................................................................................................. 5
3.2.4 Slordige journalis>ek ............................................................................................................... 6
3.2.5 ComploJheorieën en pseudowetenschappen ......................................................................... 6
4. HOE KAN JE ZELF KRITISCH LEREN DENKEN .............................................................................7
4.1. KRITISCH OMGAAN MET BRONNEN ................................................................................................ 7
4.1.1 Soorten bronnen ..................................................................................................................... 7
4.1.2 Kri>sche analyse van beeldmateriaal ..................................................................................... 7
4.1.3 Feiten & meningen onderscheiden .......................................................................................... 8
4.1.4 CRAAP-test .............................................................................................................................. 9
4.1.5 Kri>sch omgaan met AI-assistenten ........................................................................................ 9
4.1.6 Omgaan met tegenstrijdige info ........................................................................................... 10
4.1.7 Informa>e ordenen ............................................................................................................... 10
4.2. REDENEREN ......................................................................................................................... 10
4.2.1 deduc>ef en induc>ef redeneren .......................................................................................... 10
4.3. ARGUMENTEREN ................................................................................................................... 12
4.3.1 Basiselementen argumenteren ............................................................................................. 13
4.3.2 Valkuilen bij argumenteren ® DROGREDENEN ................................................................... 13
5. HOE KAN JE WERKEN AAN EEN KRITISCHE HOUDING?............................................................ 14
~1~
, DEEL 1: KRITISCH DENKEN
1. WAAROM IS KRITISCH DENKEN BELANGRIJK?
• Goede kwaliteit van werk
ð Het behoud de kwaliteit van werk en professionaliteit binnen de samenleving
• Bescherming van vrijheid en rechten:
ð Het is extra belangrijk als democraCe en mensenrechten onder druk staan
• Omgaan met grote problemen zoals pandemieën:
ð KriCsch denken helpt bij het aanpakken van grote wereldwijde problemen
• Aanpassen aan snelle veranderingen:
ð In de snel veranderende wereld van vandaag is kriCsch denken nodig om met
globalisering en technologie om te gaan
• Voldoen aan nieuwe verwachWngen van de samenleving:
ð Mensen moeten steeds zelfstandiger en flexibeler zijn in hun werk en leven
• Slagen in een kenniseconomie:
ð In een economie die draait om kennis en innovaCe, is kriCsch denken nodig om mee te
kunnen doen
• Voorbereiding door onderwijs:
ð Scholen en universiteiten moeten studenten vaardigheden zoals kriCsch denken leren,
zodat ze klaar zijn voor de toekomst
2. WAT VERSTAAN WE ONDER KRITISCH DENKEN
ð KriCsch denken heeI weinig/niets met intelligenCe te maken
ð KriCsche vaardigheden en houding kan men trainen
~2~
, 3. BEDREIGINGEN VOOR ONS KRITISCH DENKVERMOGEN
3.1. Misleid door ons eigen brein
3.1.1 Type 1-denken en type 2-denken
ð 2 manieren om informaCe te verwerken
ð KriCsch denken draait rond het leren onderdrukken vh snelle denken (T1) om meer
bewust te denken (T2)
• Type 1-denken:
ð Snel, intuïCef en onbewust
ð Snel handelen en mulCtasking
• Type 2-denken:
ð Langzaam, expliciet en bewust
ð Verloopt beredeneerd
ð Je past bepaalde regels en strategieën toe
ð Meer inspanning
3.1.2 Kunnen we ons brein wel vertrouwen?
• Ons brein staat het kriCsch denken soms id weg => Interpreteren (bij iedereen anders)
ð Het proces van de info die ons brein bewaart en verwerkt
ð Een eigen subjecCeve waarheid geven aan een situaCe op basis van je
referenCekader of hoe je in het leven staat
• Wat beïnvloed je interpretaCe?
ð Gevoelens: droevige/vrolijke stemming
ð Geheugen, vroegere ervaringen
ð VerwachCngen
ð Contrastwerking: iets valt op in een geheel
ð ProjecCe: soort afweermechanisme tegen negaCeve emoCes door die toe te
schrijven aan iets of iemand anders
ð Vooroordelen
ð AffecCeve verbondenheid: gevoelsmaCge band tussen mensen
ð Eigen waarden en normen
~3~
