Complete samenvatting voedingsleer

Hoofdstuk 1: voedingsleer als onderdeel van
gezondheidsleer
 Voedingsleer
= humane voeding
= de studie van voeding in relatie tot het brede begrip gezondheid
! We eten niet continu want lichaam heeft tijd nodig voor te verwerken

Voedingsmiddel Voedingsstoffen
= alles wat je eet of drinkt = 7 groepen van voedingsstoffen
- Brood - Suikers, koolhydraten of
- Groenten sachariden
- Vlees - Eiwitten of proteïnen
- Koekjes - Vetten of lipiden
- Fruitsap - Voedingsvezels
- Water - Water
- … - Mineralen
- vitaminen
! alle voedingsmiddelen zijn  in bepaalde verhouding
samengesteld uit voedingsstoffen opgenomen worden want
‘evenwichtige voeding’


Waarom moeten we eten?
- Energie krijgen
- Zorgen dat iemand goed kan groeien door behoud en opbouw van
weefsels
- Goed functioneren van organisme -> BALANS



voedingsmiddelen
Basisvoedingsmid Bewerkte Samengestelde
delen voedingsmiddelen voedingsmiddelen
= geen bewerking = bewerkt om voedsel te = meerdere
verkrijgen voedingsmiddelen die
bewerkt zijn




Functie van voedingsstof of nutriënt
= chemisch definieerbaar bestanddeel van een voedingsmiddel
- Groei
- Instandhouding lichaam
- Goed functioneren van lichaam -> IN BALANS
! alcohol levert energie maar geen voedingsstof

,  Niet elke voedingsstof is aanwezig in elk voedingsmiddel -> VARIEER
 Weinige hoeveelheid aanwezig is mineralen en vitaminen


Drie dimensies waarom we eten:
1. Fysiek
2. Mentaal: je hebt voeding nodig om te kunnen nadenken
3. Sociaal


Optimale voeding of evenwichtige voeding
- Bevat alle noodzakelijke voedingsstoffen
- Lichaam optimaal te laten functioneren
- Gezond te houden
 Alcohol behoort niet tot evenwichtige voeding



Anorganische stoffen Organische stoffen
= bevat geen koolstof (c) = verbindingen tussen koolstof (c),
waterstof (H) en zuurstof (o)
Bv. mineralen en water Bv. lipiden (vetten), koolhydraten,
proteïnen en voedingsvezels




 macronutriënten: in hele grote hoeveelheden aanwezig
bv. in ons lichaam: eiwitten, calcium en water
 Hoofdfunctie vezels: bevorderen van spijsvertering -> door vocht
absorberen

 Micronutriënten: in zeer kleine hoeveelheden
Bv. vitaminen en mineralen (ultra-sporen is het kleinste)
 Macromineralen: in grote hoeveelheden opgenomen worden
 Sporen- of oligo-elementen: in kleine hoeveelheden opgenomen
 Ultrasporen: super kleine hoeveelheid

,Energieleverende voedingsstoffen of nutriënten
= stoffen die het lichaam energie leveren
Bv. koolhydraten, proteïnen en lipiden (=vetten)
 Ook alcohol levert energie maar is niet essentieel!



Essentiële Semi-essentiële Niet-essentiële
voedingsstoffen voedingsstoffen voedingsstoffen
= Kan het lichaam zelf = In onvoldoende = kunnen in ons lichaam
niet aanmaken maten aangemaakt aangemaakt worden
Komt uit andere Aanvulling via voeding/
voedingsstof supplementen
Vb. Vb. Vb.
- Aminozuren - vitamine A - glucose
(=eiwit) - vitamine D - cholesterol
- Vetzuren - vitamine K - meeste
- Vitaminen aminozuren
- mineralen


Voedingswaarde of nutritionele waarde
= mate waarin voedingsstoffen (en energie) via een voedingsmiddelen worden
aangebracht
 zie voedingsmiddeltabel (NUBEL)


nutriëntendensiteit
= de verhouding waarbij een voedingsmiddel een bijdrage levert aan de
voorziening van micronutriënten en de aanbreng van energie
Ofwel heeft iets weinig energie maar toch veel voedingsstoffen of
omgekeerd
 VM met hoge nutriëntendensiteit: veel micronutriënten en weinig
energie
 VM met lage nutriëntendensiteit: veel energie en weinig
micronutriënten


Bioactieve stoffen
= stoffen met een bepaalde biologische functie die in voedingsmiddelen zitten
(antioxidant)
Functie antioxidanten: stoffen die niet nuttig zijn in ons lichaam gaan ze mee
gaan binden en verwijderen
 Niet essentieel maar gezondheidsbevordend effect

, Vb. cafeïne, carotenoïden, polyfenolen, fytosterolen (= margarine), fyto-
oestrogeen, …
 Wordt vermeld in de verpakking onder E-nummers




Bioactieve stoffen in tomaat
= rode kleur door lycopeen
 Gezondheidseffecten: bescherming
tegen kanker en veroudering

Links: normale tomaat
Rechts: verhoogd lycopeen gehalte




Bioactieve stoffen magarine

Fytosterolen
 Gezondheidseffecten:
cholesterolverlagend effect en
bescherming hart en vaatziekten




Bioactieve stoffen wijn, zwarte chocolade
en thee

Polyfenolen (tanninen)
 Gezondheidseffecten: bescherming
hart en vaatziekten




Bioactieve stoffen in sojabonen, …

Fyto-oestrogeen (isoflavonen)
 Gezondheidseffecten: bescherming
tegen botontkalking