samenvatting personen en familie recht

Personen en familierecht




Hoofdstuk 1: Staat en burgerlijke stand
Staat
= verschillende hoedanigheden die de rechtstoestand bepalen van een
persoon



Hoe verkrijgt men de staat

– Rechtsfeiten

Bijvoorbeeld de geboorte, het overlijden, de 18de verjaardag…

– Rechtshandelingen

Bijvoorbeeld het huwelijk, de erkenning van een kind…

– Gerechtelijke uitspraken

Bijvoorbeeld het adoptievonnis, een vonnis van een onbekwaamheid,

het plaatsten onder bewind…

– Wet

Bijvoorbeeld naturalisatie…



Rechtsfeiten

= feit/gebeurtenis/handeling waaraan het recht rechtsgevolgen koppelt

Rechtshandelingen

= handeling die wordt gesteld met als doel rechtgevolgen te creëren



De staat

 onstaat vanaf de geboorte
 Eigen staat is evolutief
 Maar ook elementen van staat zijn evolutie
o Bijvoorbeeld vroeger werd er veel waarde gegeven
aan het geslacht. Want man en vrouw waren niet
gelijk. EN man-man of vrouw-vrouw konden niet
trouwen. MAAR nu is geslacht minder belangrijk

 Openbare orde (!)

1

, Personen en familierecht

 Men kan er niet van afwijken, de staat is wettelijk bepaald
 Enkel via de wet kunnen er elementen van de staat wijzigen
 Publiciteit
 De elementen van de staat worden gepubliceerd in de akte
van de burgerlijke stand.
 Ze zijn tegenstelbaar. Dus iedereen moet op de hoogte zijn
van de elementen of iedereen moet op de hoogte zijn van de
staat van een persoon.



De burgerlijke stand

 Burgerlijke stand
 Gemeentelijke dienst
 Verzamelen van gegevens omtrent bestaan, staat en
bekwaamheid
 Opmaken akten van burgerlijke stand
 Publiciteit geven aan die akten

 Akten van burgerlijke stand
 Authentieke bewijswaarde, er kan dus niet over worden
gediscuteerd
 Geboorteakte; huwelijksakte; overlijdensakte; akte van
erkenning; …



 Publiciteit / bewijs
 Registers van de burgerlijke stand
 Uittreksel
 Afschrift (kopie)
 Privacywetgeving



Burgerlijke stand

 Sinds 31 maart 2019 (vanaf dan elektronisch)
 Eén centrale databank vervangt lokale registers
 Authentieke bron voor akten burgerlijke stand
 Nieuwe akten digitaal opgemaakt en ondertekend
 Oude akten gedematerialiseerd
 Digitale afschriften en uittreksels (uniform – plaatsonafhankelijk
afgeleverd)
 Koppeling met rijksregister (automatische bijwerking)



2

, Personen en familierecht

 Vonnissen en naamsveranderingen elektronisch overgemaakt en
automatisch verwerkt
 Only-once principe



Bestaan
Begin

 Principe = geboorte
 Een persoon bestaat sinds de geboorte.
 MAAR een kind is slechts een persoon wanneer het kind
levend en levensvatbaar geboren wordt
 Aangifte
 De aangifte van een geboren kind wordt geregeld in art. 42-
42 oud BW.
 Uitzondering: ongeboren vrucht
• Als in belang van toekomstige persoon
• Levend en levensvatbaar geboren



 Bijvoorbeeld art. 328, §3 oud BW.
Een kind kan erven indien de vader nog vóór de geboorte overlijdt.
Anders NIET!
Een kind kan direct de familienaam van de vader krijgen. Anders pas
na de erkenning van het kind.
 Bijvoorbeeld art. 4.4 BW.
In principe kan men enkel erven indien men bestaat op het ogenblik
van het nalatenschap.
Je kan erven. INDIEN je al verwerkt ben. MAAR moet levens en
levensvatbaar geboren worden uiteindelijk.
 Bijvoorbeeld 4.137 BW.
Een ongeboren kind kan een schenking krijgen. OP VOORWAARDE
dat het levens en levensvatbaar geboren worden.



wettelijk tijdvak van verwekking (belangrijk voor de afstammingsregels
van de vader)
overlijden vader


- 300 d. - 180 d.
3

, Personen en familierecht



Einde
= wettelijk geboorte
 tijdvak
Principe van
= overlijden
 Wordt door dokter bepaald als je dood bent

verwekking
Aangifte
 Het overlijden moet aangegeven worden!
EN er wordt een overlijdensakte opgemaakt.
 Uitzondering: overledene ≅ persoon
• Als in belang van familieleden, erfgenamen, SE



Wat als bestaan niet meer zeker is

 Vermoeden van afwezigheid
 Art. 112 §1 oud BW:
 Wanneer een persoon sinds meer dan drie maanden niet
meer verschijnt in zijn woon- of verblijfplaats en men van hem
gedurende ten minste drie maanden geen nieuws heeft
ontvangen en daaruit onzekerheid voortvloeit over zijn leven
of zijn dood, kan de vrederechter, op verzoek van iedere
belanghebbende of van de procureur des Konings, het
vermoeden van afwezigheid vaststellen.

 Verklaring van afwezigheid
 Art. 118 §1 oud BW:
 Wanneer er vijf jaar verlopen zijn sinds het vonnis waarbij het
vermoeden van afwezigheid werd vastgesteld, of zeven jaar
sinds men voor het laatst nieuws ontvangen heeft van de
afwezige, kan de verklaring van afwezigheid worden
uitgesproken door de familierechtbank op verzoek van iedere
belanghebbende of van de procureur des Konings.

 Gerechtelijke verklaring van overlijden
 Art. 126 oud BW:
 Bij ontstentenis van een akte van overlijden, kan de
familierechtbank, op verzoek van iedere belanghebbende of
van de procureur des Konings, die ambtshalve optreedt of op
verzoek van de minister van Justitie, het overlijden verklaren
van iedere persoon die in levensbedreigende omstandigheden
verdween, indien zijn lichaam niet kon worden teruggevonden
of niet kon worden geïdentificeerd, en zijn overlijden, gelet op
de omstandigheden, als zeker kan worden beschouwd.


4