Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht
Les 1
Verkeersongevallen (art. 29bis WAM) – p. 547 handboek BAC
Art. 29bis WAM (wet aansprakelijkheid motorrijtuigen)
= specifieke automatische schadevergoedingsregeling in opgevat
o Verkeersongevallen worden gezien als een maatschappelijk risico
(vroeger onder art. 1382 OBW). De wetgever vond dus dat hij moest
tussenkomen. Art. 1385bis was er om zwakke weggebruikers te
beschermen, zij zijn vaak het SO van autobestuurders. Ze moesten
beter beschermd worden en sneller een SV krijgen. In vier fasen
heeft men art. 29bis opgebouwd:
o In 1994 werd art. 29bis opgebouwd. Elke zwakke weggebruiker
heeft automatisch recht op SV los van enige fout
o 1995: toepassingsgebied uitgebreid: passagiers
o Toepassingsgebied uitgebreid tot treinen en trams
o 2021: motorrijtuigen die 25km/u niet overschrijden zijn niet meer
onderworpen aan art. 29bis WAM
o Juridische grondslag: sommigen blijven hier een foutloze
aansprakelijkheid in zien
Kritiek: autobestuurder is zelf niet as, de verzekeraar is verplicht
tot SV
o Sommigen zeggen dat het een persoonsverzekering is met een
identitair karakter
Kritiek: verschillende organen zijn verplicht tot SV, zonder dat ze
een verzekering moesten sluiten
o De politierechtbank is bevoegd voor verkeersongevallen en art.
29bis WAM
o SV is van OO ingevoerd in het belang van de zwakkere partij
Je kunt geen afstand doen van de SV
o Iedereen komt in aanmerking voor vergoeding als SO. Wie niet?
o De bestuurder zelf niet! Stel dat er een verkeersongeval is
tussen twee auto’s waarbij beide bestuurders gewond zijn, dan
kan niemand zich beroepen op art. 29bis WAM, maar enkel op art.
1382 OBW.
o Het slachtoffer dat ouder is dan 14 jaar en een vrijwillige fout
beging
o Gemeenschappelijk waarborgfonds:
Hoe wordt het fonds gefinancierd? Een deel van de
autoverzekeringspremie gaat naar het fonds.
Wat doet het fonds? Indien er onvoldoende of geen dekking
is, dan komt het fonds tussen. Ze komen ook tussen als er
sprake is van vluchtmisdrijf en bij overmacht: bijvoorbeeld
wanneer de verzekeraar failliet is gegaan (heel
uitzonderlijk)
1
, o Iemand is bestuurder wanneer hij het motorrijtuig bestuurd op het
ogenblik van het ongeval (het meesterschap hebben over het
rijtuig).
o WAM-verzekering is een verplichte verzekering, maar instellingen
zoals de overheid, Proximus, NMBS, B-post, zijn niet verplicht een
verzekering aan te gaan omdat men verwacht dat zij voldoende
kapitaal hebben om hun eigen verzekeraar te zijn.
Art. 1382 Oud BW OF art. 6.5 BW is van toepassing indien de WAM-wet
niet van toepassing is.
Stel: een auto die 20km/u rijdt, rijdt een fietser aan die plots van richting
verandert (onvoorzienbaar). De fietser zal een SV krijgen voor zijn
lichamelijke schade. De materiële schade aan de wagen zal vergoedt
worden obv art 6.5 BW indien de bestuurder de fout van de fietser
aantoont.
Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn om art. 29bis toe te passen?
1) Verzekeringsplichtig motorrijtuig (voertuig bestemd om zich over de
grond te bewegen door en dat door mechanische kracht wordt
gedreven).
o De mechanische kracht moet het voertuig vanzelf kunnen laten
bewegen.
o Niet alle motorrijtuigen zijn even verzekeringsplichtig. Indien ze
minder kunnen rijden dan 25km/u zijn ze niet verzekeringsplichtig
(elektrische fiets die niet sneller gaat dan 25km/u is niet
verzekeringsplichtig, een fiets die sneller gaat en die autonoom
kan bewegen (zonder trapondersteuning) valt er wel onder (bv.
speedpedelec))
o Spoorrijtuigen vallen er ook onder (vroeger niet, maar het GwH
zag er een discriminatie in)
2) Het verzekerd motorijtuig moet betrokken zijn bij het
verkeersongeval.
o Betrokkenheid = in het aansprakelijkheidsrecht moet er eenn
causaal verband bestaan tussen de fout en de schade. De
equivalentietheorie moet worden toegepast: de fout staat in
verband met de schade als de fout het equivalent is geweest voor
het ontstaan van die schade.
o De betrokkenheid moet zo ruim mogelijk worden geïnterpreteerd
zodat het SO maximaal beschermd wordt.
o Het is niet vereist dat het verzekerd motorijtuig in beweging is,
het volstaat dat het verzekerd motorijtuig enige rol heeft
gespeeld bij het verkeersongeval (er hoeft geen contact te zijn
geweest tussen het SO en het motorijtuig)
o Stel: jongeren gooien betonnen stenen vanop een brug op de
E19. Een steen valt op de passagier van een auto. De passagier is
verlamd. Heeft hij recht op SV? De passagier kan de WAM-
verzekeraar van de bestuurder aanspreken om een SV te
2
, bekomen aangezien de auto een rol heeft gespeeld in het
ongeval.
3) Verkeersongeval moet gebeuren in een voor het publiek
toegankelijke plaats.
o Zeer breed geïnterpreteerd: een band met risico’s van het
wegverkeer – onrechtsreekse band met verstoring van het
verkeer is voldoende.
o Bv. een wagen met geldtransport wordt overvallen op de
snelweg. Er ontstaat een kogelgevecht tussen de politie en
dieven. Een kogal raakt verdwaald en raakt een kind op de
achterbank van een auto 300m verder. Dit is een verkeersongeval
o Geen strikte privéterreinen
o Openbare weg = weg open voor het verkeer waar het publiek
toegelaten is. (stel dat er een toeschouwer wordt geraakt door
een auto die uit de bocht vliegt tijdens een rally, dan valt dit ook
onder art. 29bis WAM)
SO ouder dan 14 jaar en begaat een vrijwillige fout
o SO heeft de fout en de gevolgen zelf gewild kan zich niet
beroepen op art. 29bis
o Bv. zelfverminking en zelfmoord
o Stel dat je zelfmoord pleegt, je wordt zwaargewond, maar overleeft
het met levenslange verlamming. Heb je dan recht op SV? Je hebt de
daad gewild, maar de gevolgen niet (je wou geen verlamming, maar
je wou dood). Hier over is controverse.
Slachtoffers hebben enkel recht op vergoeding voor lichamelijke schade
o De fietser zal enkel recht hebben op de kosten van zijn gebroken
arm, maar niet de kosten van zijn fiets. (zakelijke schade).
Vonnis politierechtbank Brussel – 22 mei 2015
Aan het metrostation wilde iemand de handtas van een mevrouw stelen,
hij rukt de tas van haar schouder en door deze handeling verliest ze haar
evenwicht en komt ze terecht op het spoor. Er komt net een metro
aangereden en ze wordt geraakt aan het hoofd.
Valt dit onder de toepassing van art. 29bis WAM? JA zegt de polrb, want
het begrip verkeersongeval en het begrip ‘voor het publiek openbare
plaats’ moeten breed worden geïnterpreteerd. Er is ook geen twijfel dat
het metrorijtuig hier betrokken was.
De NMBS heeft hier geen aansprakelijkheidsverzekering, maar is zijn eigen
verzekeraar en zal dus obv art. 29bis WAM moeten optreden.
Samenloop tussen contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid.
3
, Medische ongevallen (staat niet in het handboek)
zet dit op een post-it
Wet 31 maart 2010: wet betreffende de vergoeding van schade als gevolg
van medische ongevallen
o Medisch ongeval wordt niet gedefinieerd, maar wordt heel ruim en
neutraal vermeld. Een medisch ongeval kan het gevolg zijn van een
fout
o MOMA = medisch ongeval met aansprakelijkheid
o MOZA = medisch ongeval zonder aansprakelijkheid
o Van toepassing op alle zorgbeoefenaars en ziekenhuizen voor
zover zij gezondheidszorg hebben verstrekt en de schade het gevolg
is van de gezondheidszorg.
o Tweesporensysteem (je denkt dat je SO bent van een medisch
ongeval, je kan naar twee instellingen gaan):
o Naar rechtbank van eerste aanleg gaan
o Naar het Fonds van Medische Ongevallen gaan: procedure is
gratis voor de patiënt. Het fonds start dan een deskundig
onderzoek starten en gaat zien of er sprake is van
aansprakelijkheid of van MOZA en kan een SV toekennen in geval
van MOMA.
Wanneer komt het Fonds tussen? Zelfs indien er geen
sprake is van een fout. Indien er sprake is van MOZA en er
sprake is van ernstige schade, dan kan je rekenen op een
SV.
dit wordt betaalt door een deel van de belastingen
(sociale zekerheid.
Het fonds komt ook tussen indien het meent dat er sprake
is van aansprakelijkheid. Het Fonds gaat dan vragen aan de
verzekeraar van de zorgverlener om de patiënt (SO) te
vergoeden. Het kan zijn dat de verzekeraar nee zegt. Dan
gaat het Fonds de patiënt alvast vergoeden en het Fonds
zal een verhaal instellen tegen de verzekeraar van de
zorgverlener. Hierover zal de rechtbank oordelen. Het Fonds
gaat ook een gemeenschappelijk waarborgfonds spelen
indien de zorgverlener niet of onvoldoende verzekerd is.
Wanneer is er sprake van ernstige schade? Wanneer de
patiënt is getroffen door een blijvende invaliditeit van 25%
OF men is gedurende 6 maanden arbeidsongeschikt OF de
patiënt heeft schade geleden die zijn
levensomstandigheden zwaar verstoren OF de patiënt is
overleden
MOZA = wanneer de patiënt abnormale schade heeft geleden Wanneer
de schade zich niet had mogen voordoen gekeken naar de internationale
stand van de wetenschap.
Fonds voor medische ongevallen verstrekt enkel een advies (niet bindend).
Er zijn drie soorten adviezen:
4
Les 1
Verkeersongevallen (art. 29bis WAM) – p. 547 handboek BAC
Art. 29bis WAM (wet aansprakelijkheid motorrijtuigen)
= specifieke automatische schadevergoedingsregeling in opgevat
o Verkeersongevallen worden gezien als een maatschappelijk risico
(vroeger onder art. 1382 OBW). De wetgever vond dus dat hij moest
tussenkomen. Art. 1385bis was er om zwakke weggebruikers te
beschermen, zij zijn vaak het SO van autobestuurders. Ze moesten
beter beschermd worden en sneller een SV krijgen. In vier fasen
heeft men art. 29bis opgebouwd:
o In 1994 werd art. 29bis opgebouwd. Elke zwakke weggebruiker
heeft automatisch recht op SV los van enige fout
o 1995: toepassingsgebied uitgebreid: passagiers
o Toepassingsgebied uitgebreid tot treinen en trams
o 2021: motorrijtuigen die 25km/u niet overschrijden zijn niet meer
onderworpen aan art. 29bis WAM
o Juridische grondslag: sommigen blijven hier een foutloze
aansprakelijkheid in zien
Kritiek: autobestuurder is zelf niet as, de verzekeraar is verplicht
tot SV
o Sommigen zeggen dat het een persoonsverzekering is met een
identitair karakter
Kritiek: verschillende organen zijn verplicht tot SV, zonder dat ze
een verzekering moesten sluiten
o De politierechtbank is bevoegd voor verkeersongevallen en art.
29bis WAM
o SV is van OO ingevoerd in het belang van de zwakkere partij
Je kunt geen afstand doen van de SV
o Iedereen komt in aanmerking voor vergoeding als SO. Wie niet?
o De bestuurder zelf niet! Stel dat er een verkeersongeval is
tussen twee auto’s waarbij beide bestuurders gewond zijn, dan
kan niemand zich beroepen op art. 29bis WAM, maar enkel op art.
1382 OBW.
o Het slachtoffer dat ouder is dan 14 jaar en een vrijwillige fout
beging
o Gemeenschappelijk waarborgfonds:
Hoe wordt het fonds gefinancierd? Een deel van de
autoverzekeringspremie gaat naar het fonds.
Wat doet het fonds? Indien er onvoldoende of geen dekking
is, dan komt het fonds tussen. Ze komen ook tussen als er
sprake is van vluchtmisdrijf en bij overmacht: bijvoorbeeld
wanneer de verzekeraar failliet is gegaan (heel
uitzonderlijk)
1
, o Iemand is bestuurder wanneer hij het motorrijtuig bestuurd op het
ogenblik van het ongeval (het meesterschap hebben over het
rijtuig).
o WAM-verzekering is een verplichte verzekering, maar instellingen
zoals de overheid, Proximus, NMBS, B-post, zijn niet verplicht een
verzekering aan te gaan omdat men verwacht dat zij voldoende
kapitaal hebben om hun eigen verzekeraar te zijn.
Art. 1382 Oud BW OF art. 6.5 BW is van toepassing indien de WAM-wet
niet van toepassing is.
Stel: een auto die 20km/u rijdt, rijdt een fietser aan die plots van richting
verandert (onvoorzienbaar). De fietser zal een SV krijgen voor zijn
lichamelijke schade. De materiële schade aan de wagen zal vergoedt
worden obv art 6.5 BW indien de bestuurder de fout van de fietser
aantoont.
Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn om art. 29bis toe te passen?
1) Verzekeringsplichtig motorrijtuig (voertuig bestemd om zich over de
grond te bewegen door en dat door mechanische kracht wordt
gedreven).
o De mechanische kracht moet het voertuig vanzelf kunnen laten
bewegen.
o Niet alle motorrijtuigen zijn even verzekeringsplichtig. Indien ze
minder kunnen rijden dan 25km/u zijn ze niet verzekeringsplichtig
(elektrische fiets die niet sneller gaat dan 25km/u is niet
verzekeringsplichtig, een fiets die sneller gaat en die autonoom
kan bewegen (zonder trapondersteuning) valt er wel onder (bv.
speedpedelec))
o Spoorrijtuigen vallen er ook onder (vroeger niet, maar het GwH
zag er een discriminatie in)
2) Het verzekerd motorijtuig moet betrokken zijn bij het
verkeersongeval.
o Betrokkenheid = in het aansprakelijkheidsrecht moet er eenn
causaal verband bestaan tussen de fout en de schade. De
equivalentietheorie moet worden toegepast: de fout staat in
verband met de schade als de fout het equivalent is geweest voor
het ontstaan van die schade.
o De betrokkenheid moet zo ruim mogelijk worden geïnterpreteerd
zodat het SO maximaal beschermd wordt.
o Het is niet vereist dat het verzekerd motorijtuig in beweging is,
het volstaat dat het verzekerd motorijtuig enige rol heeft
gespeeld bij het verkeersongeval (er hoeft geen contact te zijn
geweest tussen het SO en het motorijtuig)
o Stel: jongeren gooien betonnen stenen vanop een brug op de
E19. Een steen valt op de passagier van een auto. De passagier is
verlamd. Heeft hij recht op SV? De passagier kan de WAM-
verzekeraar van de bestuurder aanspreken om een SV te
2
, bekomen aangezien de auto een rol heeft gespeeld in het
ongeval.
3) Verkeersongeval moet gebeuren in een voor het publiek
toegankelijke plaats.
o Zeer breed geïnterpreteerd: een band met risico’s van het
wegverkeer – onrechtsreekse band met verstoring van het
verkeer is voldoende.
o Bv. een wagen met geldtransport wordt overvallen op de
snelweg. Er ontstaat een kogelgevecht tussen de politie en
dieven. Een kogal raakt verdwaald en raakt een kind op de
achterbank van een auto 300m verder. Dit is een verkeersongeval
o Geen strikte privéterreinen
o Openbare weg = weg open voor het verkeer waar het publiek
toegelaten is. (stel dat er een toeschouwer wordt geraakt door
een auto die uit de bocht vliegt tijdens een rally, dan valt dit ook
onder art. 29bis WAM)
SO ouder dan 14 jaar en begaat een vrijwillige fout
o SO heeft de fout en de gevolgen zelf gewild kan zich niet
beroepen op art. 29bis
o Bv. zelfverminking en zelfmoord
o Stel dat je zelfmoord pleegt, je wordt zwaargewond, maar overleeft
het met levenslange verlamming. Heb je dan recht op SV? Je hebt de
daad gewild, maar de gevolgen niet (je wou geen verlamming, maar
je wou dood). Hier over is controverse.
Slachtoffers hebben enkel recht op vergoeding voor lichamelijke schade
o De fietser zal enkel recht hebben op de kosten van zijn gebroken
arm, maar niet de kosten van zijn fiets. (zakelijke schade).
Vonnis politierechtbank Brussel – 22 mei 2015
Aan het metrostation wilde iemand de handtas van een mevrouw stelen,
hij rukt de tas van haar schouder en door deze handeling verliest ze haar
evenwicht en komt ze terecht op het spoor. Er komt net een metro
aangereden en ze wordt geraakt aan het hoofd.
Valt dit onder de toepassing van art. 29bis WAM? JA zegt de polrb, want
het begrip verkeersongeval en het begrip ‘voor het publiek openbare
plaats’ moeten breed worden geïnterpreteerd. Er is ook geen twijfel dat
het metrorijtuig hier betrokken was.
De NMBS heeft hier geen aansprakelijkheidsverzekering, maar is zijn eigen
verzekeraar en zal dus obv art. 29bis WAM moeten optreden.
Samenloop tussen contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid.
3
, Medische ongevallen (staat niet in het handboek)
zet dit op een post-it
Wet 31 maart 2010: wet betreffende de vergoeding van schade als gevolg
van medische ongevallen
o Medisch ongeval wordt niet gedefinieerd, maar wordt heel ruim en
neutraal vermeld. Een medisch ongeval kan het gevolg zijn van een
fout
o MOMA = medisch ongeval met aansprakelijkheid
o MOZA = medisch ongeval zonder aansprakelijkheid
o Van toepassing op alle zorgbeoefenaars en ziekenhuizen voor
zover zij gezondheidszorg hebben verstrekt en de schade het gevolg
is van de gezondheidszorg.
o Tweesporensysteem (je denkt dat je SO bent van een medisch
ongeval, je kan naar twee instellingen gaan):
o Naar rechtbank van eerste aanleg gaan
o Naar het Fonds van Medische Ongevallen gaan: procedure is
gratis voor de patiënt. Het fonds start dan een deskundig
onderzoek starten en gaat zien of er sprake is van
aansprakelijkheid of van MOZA en kan een SV toekennen in geval
van MOMA.
Wanneer komt het Fonds tussen? Zelfs indien er geen
sprake is van een fout. Indien er sprake is van MOZA en er
sprake is van ernstige schade, dan kan je rekenen op een
SV.
dit wordt betaalt door een deel van de belastingen
(sociale zekerheid.
Het fonds komt ook tussen indien het meent dat er sprake
is van aansprakelijkheid. Het Fonds gaat dan vragen aan de
verzekeraar van de zorgverlener om de patiënt (SO) te
vergoeden. Het kan zijn dat de verzekeraar nee zegt. Dan
gaat het Fonds de patiënt alvast vergoeden en het Fonds
zal een verhaal instellen tegen de verzekeraar van de
zorgverlener. Hierover zal de rechtbank oordelen. Het Fonds
gaat ook een gemeenschappelijk waarborgfonds spelen
indien de zorgverlener niet of onvoldoende verzekerd is.
Wanneer is er sprake van ernstige schade? Wanneer de
patiënt is getroffen door een blijvende invaliditeit van 25%
OF men is gedurende 6 maanden arbeidsongeschikt OF de
patiënt heeft schade geleden die zijn
levensomstandigheden zwaar verstoren OF de patiënt is
overleden
MOZA = wanneer de patiënt abnormale schade heeft geleden Wanneer
de schade zich niet had mogen voordoen gekeken naar de internationale
stand van de wetenschap.
Fonds voor medische ongevallen verstrekt enkel een advies (niet bindend).
Er zijn drie soorten adviezen:
4
