Samenvatting Graag alles in 1 document en niet iedere dia afgaan? Dan is dit de place to be!

Bronnen en beginselen van het
recht
1. ONTSTAAN EN ONTWIKKELING VAN HET RECHT
 Recht is zo oud als de mensheid
 Het is ontstaan sinds mensen samenleven
o Mensen maken afspraken over het samenleven
o Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
o Willen dat deze afspraken worden nageleefd
 Oorspronkelijk afspraken tussen individuen
 In complexere samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan
een vertegenwoordigend orgaan

 Afdwingen van afspraken gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld)
door leden van de groep
o Doodstraf, steniging
o Hand afhakken, lijfstraffen
o Dwangarbeid (economisch geweld)
o Opsluiting in mensonwaardige omstandigheden

 Evolutie naar meer geciviliseerde dwang:
o Afwijkend gedrag wordt beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen evolueren van louter fysiek, moreel economisch geweld naar
meer humane vormen van bestraffing (afschaffing doodstraf, lijfstraffen)
(1792)
o Evolutie naar alternatieve straffen (werkstraffen, elektronisch toezicht)

 Belgisch recht is in oorsprong gebaseerd op Code Napoleon (1804): geboorte van ons
rechtssysteem

 Samensmelting van:
o Romeins recht
o Kerkelijk recht
o Gewoonterecht (costuymen Parijs)
 Tot op de dag van vandaag belang
 Maar ondertussen uiteraard modernisering onder invloed van
o Mensenrechtenverdragen
o Toenemende internationale wetgeving onder andere van de EU
o Gewijzigde inzichten op vlak van economie, ethiek, religie, maatschappijvisie




1

, 2. WAT IS RECHT?
= een geheel van afdwingbare regels die door de samenleving tot stand komen met als doel
de samenleving te ordenen
2.1. GEHEEL VAN REGELS
= veelheid van bronnen van recht:
- Wetten
- Rechtspraak
- Gewoonte
2.1.1. GEHEEL VAN AFDWINGBARE REGELS
Recht is afdwingbaar. Afdwingen gebeurt via rechtbanken door:
- Straffen bij misdrijven
- Dwingen iets te betalen
- Dwingen iets te doen
- Verbieden iets te doen

 Recht is op iedereen van toepassing ongeacht geloof, politieke overtuiging
 Afdwingbaar karakter tegenover alle leden van de samenleving onderscheidt recht
van andere ‘normeringsstelsels’

Die door de samenleving in stand komen:
- In oorsprong onderlinge afspraken
- Nu via vertegenwoordiging (parlementaire democratie)
2.2. PARLEMENT
6 parlementen

Wat is een parlement: wetgevende macht
Wat doen ze? Regels maken die van toepassing zijn per gebied
2.3. MET ALS DOEL DE SAMENLEVING TE ORDENEN
 Zonder recht is er chaos en geldt het recht van de sterkste
 Dat veronderstelt:
o Objectiviteit
o Algemeenheid
o Rechtszekerheid
 Recht is een instrument om beleid te maken
 Beleid = politiek gebeuren
 Recht = rechtvaardig?
 Recht is veranderbaar




2