Wat moet ik leren voor de kennistoets taal jonge kind
toetsdoelen
Je weet wat geletterdheid is en je onderkent het belang van lezen (5 vragen). .3
Geletterdheid en fasen van geletterdheid.......................................................................3
Belang van lezen............................................................................................................. 4
Kerndoelen, referentiekader............................................................................................ 5
Je begrijpt de ontwikkeling van beginnende geletterdheid (lezen, schrijven,
spellen), inclusief het proces van het leren lezen (elementaire leeshandeling)
(15 vragen)....................................................................................................6
Elementaire leeshandeling.............................................................................................. 6
Informatieniveaus............................................................................................................ 7
Modellen over lezen........................................................................................................ 7
Elementaire spellinghandeling........................................................................................7
Fonetiek en fonologie...................................................................................................... 7
Grafemen- fonemen en klankzuiverheid..........................................................................8
Meervoudig routemodel.................................................................................................. 8
Deelvaardigheden........................................................................................................... 9
Strategieën.................................................................................................................... 10
Je kunt effectief onderwijs passend bij de leerlijn beginnende geletterdheid
ontwerpen en uitvoeren in (taal-) rijke contexten en evalueert
onderwijsontwerpen van anderen op effectiviteit (15 vragen)........................11
Leerlijn technisch lezen................................................................................................. 11
Tussendoelen beginnende geletterdheid.......................................................................11
Leerstofordening........................................................................................................... 13
Toetsing/ evaluatie........................................................................................................ 13
Taalbewustzijn stimuleren en deelvaardigheden oefenen.............................................14
Instructieprincipes toepassen........................................................................................15
Uitgangspunten voor instructie (aanvankelijk lezen).....................................................15
Werkvormen inzetten.................................................................................................... 16
Leesmotivatie vergroten...............................................................................................16
Succesfactoren.............................................................................................................. 16
Rijke taalleeromgeving..................................................................................................16
Je kunt factoren die me kunnen spelen bij verschillend tussen leerlingen bij de
ontwikkeling van geletterdheid herkennen (5 vragen)...................................17
Leesvoorwaarden.......................................................................................................... 17
, Problemen signaleren: tos, dyslexie..............................................................................17
Uitspraakvariaties, dialecten, meertaligheid.................................................................18
De rest van de samenvatting........................................................................19
Twee soorten kennis nodig voor lezen...........................................................................19
Didactiek leesomgeving voor groep 1 en 2...................................................................20
Didactiek leesomgeving voor groep 3 en 4...................................................................20
Verschillen op school..................................................................................................... 20
Verschillende benaderingen..........................................................................................21
Taalbeschouwing........................................................................................................... 21
, Je weet wat geletterdheid is en je onderkent het belang van lezen (5
vragen)
Geletterdheid en fasen van geletterdheid
Geletterd zijn = techniek van lezen en schrijven beheersen en teksten kunnen kiezen en begrijpen die passen
bij de doelen die je hebt.
Functioneel analfabetisme (laaggeletterdheid) = als je geen teksten kunt kiezen en begrijpen die passen bij de
doelen die je hebt.
Taalvaardigheden: middelen die je in staat stellen om jezelf te uiten (expressieve functie), om met andere
mensen te communiceren (communicatieve functie) en om greep te krijgen op de wereld om je heen
(conceptualiserende functie).
- Lezen, schrijven, luisteren en spreken
- Taalbeschouwing, woordenschat en spelling
Receptieve vaardigheden: lezen en luisteren
Productieve vaardigheden: spreken en schrijven
Fasen in de geletterdheidsontwikkeling (portaal)
1. Ontluikende geletterdheid (0-4 jaar)
Cultureel en situationeel proces: hoe de kinderen worden opgevoed en in hoeverre zij een rijke leeromgeving
hebben om zo al taalvaardigheden te ontwikkelen.
Betrokkenheid: om geletterd te worden, moeten kinderen actief betrokken worden bij mensen, materialen en
gebeurtenissen en zo ervaringen opdoen met het plezier dat geschreven taal kan verschaffen (bijv. voorlezen).
- Ze komen ook achter de functies van geschreven en mondelinge taal: communiceren, jezelf uitdrukken
en grip krijgen op de wereld om je heen
- Thuissituatie of opvangsituatie (sociale omgeving): lees- en schrijfactiviteiten spelen een belangrijke
rol, maar alleen boeken, computers en ander schrijfmateriaal is niet genoeg -> de kinderen moeten de
ouders niet alleen deze vaardigheden zien uitvoeren, maar het ook echt zelf gaan proberen.
2. Beginnende geletterdheid (school groep 1-3)
Voorlezen: kinderen vinden het leuk om voorgelezen te worden en ze leren er ook nog heel veel van
- Ze zien in prentenboeken dat illustraties en tekst met elkaar samenhangen
- Ze gaan boekentaal beter begrijpen door voor- en achteraf te praten over het boek
- Ze zijn bezig een ‘lezer’ te worden -> ze ‘lezen’ bijv. hun lievelingsboek voor aan een ander kind
- Ze breiden de kennis over de wereld uit (zeker met informatieve boeken)
- Ze leren ook meer formele aspecten van het lezen: ze ontdekken de leesrichting (van voor naar achter
en van links naar rechts)
- Sommige kinderen komen er in deze fase achter welke klanken bij welke letters horen
Groep 1: heeft vaak een functionele benadering van geletterdheid: boodschappen doen via een
boodschappenlijstje in de hoek
Groep 2: er is sprake van voorbereiding op het formele lees- en schrijfonderwijs
Groep 3: ze leren de elementaire leeshandeling -> het omzetten van geschreven taal in klanken
toetsdoelen
Je weet wat geletterdheid is en je onderkent het belang van lezen (5 vragen). .3
Geletterdheid en fasen van geletterdheid.......................................................................3
Belang van lezen............................................................................................................. 4
Kerndoelen, referentiekader............................................................................................ 5
Je begrijpt de ontwikkeling van beginnende geletterdheid (lezen, schrijven,
spellen), inclusief het proces van het leren lezen (elementaire leeshandeling)
(15 vragen)....................................................................................................6
Elementaire leeshandeling.............................................................................................. 6
Informatieniveaus............................................................................................................ 7
Modellen over lezen........................................................................................................ 7
Elementaire spellinghandeling........................................................................................7
Fonetiek en fonologie...................................................................................................... 7
Grafemen- fonemen en klankzuiverheid..........................................................................8
Meervoudig routemodel.................................................................................................. 8
Deelvaardigheden........................................................................................................... 9
Strategieën.................................................................................................................... 10
Je kunt effectief onderwijs passend bij de leerlijn beginnende geletterdheid
ontwerpen en uitvoeren in (taal-) rijke contexten en evalueert
onderwijsontwerpen van anderen op effectiviteit (15 vragen)........................11
Leerlijn technisch lezen................................................................................................. 11
Tussendoelen beginnende geletterdheid.......................................................................11
Leerstofordening........................................................................................................... 13
Toetsing/ evaluatie........................................................................................................ 13
Taalbewustzijn stimuleren en deelvaardigheden oefenen.............................................14
Instructieprincipes toepassen........................................................................................15
Uitgangspunten voor instructie (aanvankelijk lezen).....................................................15
Werkvormen inzetten.................................................................................................... 16
Leesmotivatie vergroten...............................................................................................16
Succesfactoren.............................................................................................................. 16
Rijke taalleeromgeving..................................................................................................16
Je kunt factoren die me kunnen spelen bij verschillend tussen leerlingen bij de
ontwikkeling van geletterdheid herkennen (5 vragen)...................................17
Leesvoorwaarden.......................................................................................................... 17
, Problemen signaleren: tos, dyslexie..............................................................................17
Uitspraakvariaties, dialecten, meertaligheid.................................................................18
De rest van de samenvatting........................................................................19
Twee soorten kennis nodig voor lezen...........................................................................19
Didactiek leesomgeving voor groep 1 en 2...................................................................20
Didactiek leesomgeving voor groep 3 en 4...................................................................20
Verschillen op school..................................................................................................... 20
Verschillende benaderingen..........................................................................................21
Taalbeschouwing........................................................................................................... 21
, Je weet wat geletterdheid is en je onderkent het belang van lezen (5
vragen)
Geletterdheid en fasen van geletterdheid
Geletterd zijn = techniek van lezen en schrijven beheersen en teksten kunnen kiezen en begrijpen die passen
bij de doelen die je hebt.
Functioneel analfabetisme (laaggeletterdheid) = als je geen teksten kunt kiezen en begrijpen die passen bij de
doelen die je hebt.
Taalvaardigheden: middelen die je in staat stellen om jezelf te uiten (expressieve functie), om met andere
mensen te communiceren (communicatieve functie) en om greep te krijgen op de wereld om je heen
(conceptualiserende functie).
- Lezen, schrijven, luisteren en spreken
- Taalbeschouwing, woordenschat en spelling
Receptieve vaardigheden: lezen en luisteren
Productieve vaardigheden: spreken en schrijven
Fasen in de geletterdheidsontwikkeling (portaal)
1. Ontluikende geletterdheid (0-4 jaar)
Cultureel en situationeel proces: hoe de kinderen worden opgevoed en in hoeverre zij een rijke leeromgeving
hebben om zo al taalvaardigheden te ontwikkelen.
Betrokkenheid: om geletterd te worden, moeten kinderen actief betrokken worden bij mensen, materialen en
gebeurtenissen en zo ervaringen opdoen met het plezier dat geschreven taal kan verschaffen (bijv. voorlezen).
- Ze komen ook achter de functies van geschreven en mondelinge taal: communiceren, jezelf uitdrukken
en grip krijgen op de wereld om je heen
- Thuissituatie of opvangsituatie (sociale omgeving): lees- en schrijfactiviteiten spelen een belangrijke
rol, maar alleen boeken, computers en ander schrijfmateriaal is niet genoeg -> de kinderen moeten de
ouders niet alleen deze vaardigheden zien uitvoeren, maar het ook echt zelf gaan proberen.
2. Beginnende geletterdheid (school groep 1-3)
Voorlezen: kinderen vinden het leuk om voorgelezen te worden en ze leren er ook nog heel veel van
- Ze zien in prentenboeken dat illustraties en tekst met elkaar samenhangen
- Ze gaan boekentaal beter begrijpen door voor- en achteraf te praten over het boek
- Ze zijn bezig een ‘lezer’ te worden -> ze ‘lezen’ bijv. hun lievelingsboek voor aan een ander kind
- Ze breiden de kennis over de wereld uit (zeker met informatieve boeken)
- Ze leren ook meer formele aspecten van het lezen: ze ontdekken de leesrichting (van voor naar achter
en van links naar rechts)
- Sommige kinderen komen er in deze fase achter welke klanken bij welke letters horen
Groep 1: heeft vaak een functionele benadering van geletterdheid: boodschappen doen via een
boodschappenlijstje in de hoek
Groep 2: er is sprake van voorbereiding op het formele lees- en schrijfonderwijs
Groep 3: ze leren de elementaire leeshandeling -> het omzetten van geschreven taal in klanken
