Samenvatting Sociaal recht

Inleiding sociaal recht...................................................................................................................................2
H1: Inleiding..............................................................................................................................................2
H2: Bronnen van de sociale wetgeving.....................................................................................................2
Deel 2, H1: Algemene bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978...........................3
H2 deel 2: inhoud van de arbeidsovereenkomst.......................................................................................9
H3: uitvoering van de arbeidsovereenkomst..........................................................................................12
H4: schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst...............................................................16
Betaalde feestdagen...............................................................................................................................26
H6: deel 2: einde van de arbeidsovereenkomst......................................................................................30
Deel 3: H1 socialezekerheidsrecht..........................................................................................................42
Deel3: H2 Ziekte- en invaliditeitsverzekering..........................................................................................48
Deel 3: H3: professionele risico’s............................................................................................................55
Deel 3 Hoofdstuk 4: Werkloosheid en SWT............................................................................................58
Deel 3 Hoofdstuk 5: Pensioenen en aanvullende pensioenen................................................................61




1

,Inleiding sociaal recht
H1: Inleiding
Wat is de sociale wetgeving?
Sociale wetgeving : geen duidelijk afgebakend geheel
Gemeenschappelijke kenmerken
• Bijzonder doel:
 Bescherming van belangen van de werknemers
 Bevorderen van hun welzijn
• Arbeidsrecht: beschermingswetten
• Sociale Zekerheid: sociale risico’s opvangen
• Sociale wetgeving omvat dus:
 Arbeidsrecht (werkgevers en werknemers) bevorderen bescherming +
welzijn werknemers.
 Socialezekerheidsrecht (het individu in de maatschappij dat risico’s loopt)
• Sociale risico’s: inkomen valt weg/verminderd of uitgaven verhoogt
1. Sociale verzekeringen: traditionele takken -> bv. ziekte-
uitkering, te oud worden om te werken -> mogelijkheid krijgen
om op pensioen te gaan, werkloosheidsuitkering.
2. Sociale bijstand (federale sociale bijstand en Vlaamse bijstand
aan personen), iedereen die niet of onvoldoende gewerkt heeft
= financiële vagnet.
Sociale wetgeving:
 Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
 Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
 Beschermingsmaatregelen voor werknemers
 Arbeidsvoorziening
 Sociale zekerheid
 Minimumvoorzieningen
 Geschillen van sociaal recht
H2: Bronnen van de sociale wetgeving
Internationale rechtsbronnen
Bilaterale verdragen
Verdrag tussen België en één ander land
Regels van toepassing op werknemers afkomstig uit het ene land die in het andere land gaan werken
Multilaterale verdragen en instellingen
NK




2

,Deel 2, H1: Algemene bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978
Toepassingsgebied
Vooraf:
• 1. De arbeidsovereenkomst zelf
• 2. Geldig aangaan van een arbeidsovereenkomst
• 3. Soorten arbeidsovereenkomsten
Wat is een arbeidsovereenkomst
Een wederkerige overeenkomst >< eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het verrichten van arbeid >< volgen van opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon >< onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever = in ondergeschikt verband >< geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst) -> zie pg 26
Ondergeschikte verband
Algemeen
• Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer: werkgever heeft recht bevelen te
geven.
• Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
niet in de weg.
-> Werknemer mag onafhankelijk werken, maar nog altijd gezag! Bv. artiesten,
geneesheren, journalisten,… .
• Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten kan een gezagsrelatie bestaan
(kan een man werkgever zijn van zijn vrouw?)
Schijnzelfstandigen - Pseudowerknemers
• Werkgevers proberen sociale bijdragen voor werknemers te ontlopen: mensen die
opdrachten krijgen van eenzelfde opdrachtgever en economisch volledig afhankelijk
van hem zijn, terwijl die opdrachtgever regelmatig instructies geeft.
o Schijnzelfstandige = op papier zelfstandig, in echt werknemer
• Zelfstandigen proberen te profiteren van de sociale zekerheid voor werknemers (RSZ
= 13.07%)
Samengaan van een arbeidsovereenkomst met een aannemings- of zelfstandigenovereenkomst
(Art. 25 arbeidsovereenkomst)
• Strenge beperking
• Om te vermijden dat men ontsnapt aan toepassing van de
socialezekerheidswetgeving voor werknemers
-> Bv. 100% aandelen van vennootschap verdeeld over Dirk 91% (papierwerk, op papieren staat dat ze 40
euro/u krijgen van de Roemenen) en 9 Roemenen hebben 1% (arbeidswerk, krijgen 4 euro/u):
allemaal collega’s. -> werkende vennoten, allemaal zelfstandige maar in realiteit niet want Dirk
neemt de leiding.
-> Kan niet werkgever van firma zijn terwijl zelfstandig binnen een bedrijf.


3

, Op wie is de arbeidsovereenkomstenwet van toepassing?
• Werklieden, bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden
• Dus vooral in de ‘privésector’, uitgebreid tot personen die tewerkgesteld worden
door: het Rijk, provincies, openbare instellingen, federaties, gemeenten.
• Maar ook het niet-statutaire personeel van de publieke sectoren
Opgelet: vanaf 1 oktober 2023 zijn de bepalingen van de WAO die betrekking hebben op het einde van
de arbeidsovereenkomst ook van toepassing op de beëindiging van het statutair dienstverband voor
ambtenaren van provincies en gemeenten (lokale besturen).


Het aangaan van de arbeidsovereenkomst
Geldigheidsvereisten
Mondelinge (onbepaalde duur) of schriftelijke overeenkomst
Geldigheidsvereisten sluiten overeenkomst:
• Toestemming van de partijen
• Bekwaamheid van de partijen
• Bepaald voorwerp
• Geoorloofde oorzaak
Vindplaats
Burgerlijk Wetboek: er moet RSZ betaald worden, dus arbeidsovereenkomst nodig. Moet niet
schriftelijk zijn.
Bekwaamheid
Algemeen principe: iedereen is bekwaam om een overeenkomst af te sluiten, tenzij hij door de wet
hiertoe onbekwaam is verklaard
Minderjarigen:
• Zijn in beginsel rechtsbekwaam om arbeidsovereenkomsten af te sluiten, tenzij er
uitdrukkelijk verzet is van de vader, de moeder of de voogd (door art. 43 tot 46bis WAO)
• Verbod op tewerkstelling van kinderen in de Arbeidswet (max aantal uren per/dag werken)
• Kind = minderjarigen beneden de 15 jaar, of nog voltijds leerplichtig

Toestemming
Moet bij elk contract geldige toestemming k geven.
Kan aangetast worden door wilsgebreken zoals:
Geweld
• fysieke of morele aard
• Moet “op een redelijk mens indruk maken en doen vrezen dat hijzelf, zijn
onmiddellijke familie of zijn vermogen bloot staan aan een aanzienlijk en
dadelijk kwaad”

Dwaling
• Zich vergissen, verkeerde mening
• Moet een belangrijke dwaling over een essentieel element zijn
 Bv. kapper sluit arbeidsovereenkomst met werkgever, meent zijn kapperskunsten te
kunnen wat uiteindelijk blijkt van niet.

4