Examenvragen nucleaire geneeskunde
1. Geef het principe van een myocardperfusie-onderzoek en wat is het nut
hiervan?
Principe van een myocardperfusie-onderzoek
Tracer:
o Een radioactieve tracer zoals 99mTc-MIBI of 201Tl wordt geïnjecteerd.
Deze tracers worden opgenomen door de hartspier in verhouding tot de
bloedtoevoer naar het myocard.
Beeldvorming:
o Een gammacamera of SPECT-scanner detecteert de verdeling van de
tracer in het myocard. Dit geeft een beeld van de doorbloeding van de
hartspier onder zowel rust- als stressomstandigheden.
Stress en rust scans:
o De patiënt ondergaat zowel een scan in rust als na farmacologische of
fysieke stress. Hierdoor kunnen gebieden met verminderde perfusie
(ischemie) worden geïdentificeerd.
Nut van een myocardperfusie-onderzoek
1. Diagnose en localisatie van coronaire hartziekten:
o Het onderzoek helpt bij het opsporen van ischemie of infarcten door
gebieden met verminderde bloedtoevoer in het hart te identificeren.
2. Beoordeling van de ernst van ischemie:
o Het onderscheidt reversibele ischemie (stress-gerelateerde
perfusieproblemen) van irreversibele schade (zoals bij een infarct).
3. Therapieplanning en opvolging:
o Geeft informatie over de effectiviteit van behandelingen zoals
medicatie, angioplastie of bypasschirurgie en kan de respons van het
myocard op therapie monitoren.
,2. Leg kort en schematisch uit hoe een PET en gammacamera werkt en wat het
verschil is in gebruikte radionucliden. Geef een paar voorbeelden van
radiofarmaca die hierbij gebruikt worden.
Gammacamera -> detectie van uitgezonden gammastralen
1. Collimator:
o Loden plaat met gaatjes laat alleen loodrecht invallende gammastralen
door.
o Zorgt ervoor dat de herkomst van straling in het lichaam wordt bepaald.
2. Interactie met scintillatiekristal:
o Gammastraal treft het scintillatiekristal en veroorzaakt een lichtflits.
3. Versterking en signaalvorming:
o Lichtflits wordt versterkt en omgezet in een elektrisch signaal.
4. Beeldvorming:
o Elektrische signalen worden verwerkt tot een 2D-beeld, genaamd
“scintigrafie” of “nucleaire scan”.
5. Gebruikte isotopen:
o 99mTc (Technetium-99m)
6. Radiofarmaca:
o 99mTc-MDP of 99mTc-MAA
PET = positron emissie tomografie
1. Structuur:
o Ring van fotondetectoren rondom de patiënt.
2. Positron-annihilatie:
o Een positron botst met een elektron.
o Vorming van positronium, dat zijn massa omzet in energie (annihilatie).
o Twee fotonen worden uitgezonden in tegengestelde richtingen (180°).
3. Detectie (coïncidentieprincipe):
o Twee fotonen worden vrijwel gelijktijdig in twee verschillende
detectoren geregistreerd.
o Dit bepaalt de lijn waarop de annihilatie plaatsvond.
4. 3D Beeldvorming:
o Groot aanctal gedetecteerde annihilaties wordt verwerkt tot een 3D-
verdeling van radioactiviteit.
5. Voordelen:
o Geen collimator nodig → hogere gevoeligheid dan γ-cameras.
6. Gebruikte isotopen:
o β+-stralers zoals 18F, 11C, 15O, 13N, 68Ga
7. Radiofarmaca:
o 18F-FDG
,3. Geef enkele factoren die de sensitiviteit en specificiteit van 18F-FDG PET bij
tumoren bepalen.
Aviditeit van de tumor:
Hoog FDG-verbruik is gerelateerd aan agressieve tumoren met hoge
metabolische activiteit.
Histopathologische graad:
Tumoren met een hoge proliferatiecapaciteit hebben een grotere FDG-
opname, terwijl traag groeiende tumoren een lagere opname laten zien.
Omgeving van de tumor:
De opname van FDG in omliggend weefsel beïnvloedt de detecteerbaarheid;
hoge achtergrondactiviteit kan de specificiteit verlagen.
Maat van de tumor:
Tumoren kleiner dan 5 mm worden minder goed gedetecteerd door de
resolutie van de PET-scan, wat de sensitiviteit beperkt.
Fysiologische FDG-opname:
Normale structuren (zoals hersenen, bruine vetcellen, of
inflammatoire/infectieuze letsels) kunnen FDG opnemen, wat kan leiden tot
vals-positieve resultaten.
Belangrijk dat patiënten nuchter zijn.
Juiste verdeling in lichaam
Patiënten moeten langgenoeg rustig blijven liggen.
Technologie en protocol:
Gecombineerde FDG-PET/CT verhoogt zowel de sensitiviteit als specificiteit
door functionele en structurele gegevens te combineren.
, 4. Wat kan je meten / uitsluiten met skeletscintigrafie bij lage rugpijn?
Met skeletscintigrafie (bijvoorbeeld 99mTc-HDP SPECT(/CT)) bij lage rugpijn kun je
de volgende zaken meten of uitsluiten:
1. Lokalisatie van letsels:
- Differentiëren tussen skeletale aandoeningen en aandoeningen van de weke
delen.
2. Etiologische verklaring:
- Vaststellen van de oorzaak van de rugpijn door specifieke aandoeningen te
identificeren, zoals:
- **Spondylolyse:** Breuken of defecten in de wervelbogen.
- **Actieve facetaartrose:** Ontsteking of degeneratie van de facetgewrichten.
- **Indrukfracturen:** Vaak bij het wervellichaam.
- **Sacro-iliitis:** Ontsteking van het sacro-iliacale gewricht.
- **Infectie:** Lokaliseren van infectieuze processen.
- **Tumorale omvorming:** Detecteren van mogelijke tumoren, bijvoorbeeld
lateraal of ter hoogte van het wervellichaam.
3. Ondersteuning van behandeling:
- De beelden kunnen helpen bij gerichte therapieën, zoals bij ontstekingsprocessen
of tumoren.
5. Hoe werkt een skeletscintigrafie (welke tracer(s) en hoe worden ze
opgenomen)? Wat is het voordeel van gecombineerd gebruik van CT?
Werking van een skeletscintigrafie
Tracer: 99mTc-MDP (methyldifosfaat) of 18F-Na IV
Opname in het lichaam:
o 20-30% is stabiel, passeert de vaatwand en bindt zich aan
hydroxyapatiet in botweefsel, met name in gebieden met verhoogde
botombouw zoals bij fracturen, infecties, tumoren, of andere
pathologische processen.
o Lokale bloedvoorziening speelt belangrijke rol want bij daling perfusie is
er ook daling van opname.
o 3u post-injectie gebeurt de totale bodyscan: 30-40% opgenomen en
35% geëxcreteerd.
1. Geef het principe van een myocardperfusie-onderzoek en wat is het nut
hiervan?
Principe van een myocardperfusie-onderzoek
Tracer:
o Een radioactieve tracer zoals 99mTc-MIBI of 201Tl wordt geïnjecteerd.
Deze tracers worden opgenomen door de hartspier in verhouding tot de
bloedtoevoer naar het myocard.
Beeldvorming:
o Een gammacamera of SPECT-scanner detecteert de verdeling van de
tracer in het myocard. Dit geeft een beeld van de doorbloeding van de
hartspier onder zowel rust- als stressomstandigheden.
Stress en rust scans:
o De patiënt ondergaat zowel een scan in rust als na farmacologische of
fysieke stress. Hierdoor kunnen gebieden met verminderde perfusie
(ischemie) worden geïdentificeerd.
Nut van een myocardperfusie-onderzoek
1. Diagnose en localisatie van coronaire hartziekten:
o Het onderzoek helpt bij het opsporen van ischemie of infarcten door
gebieden met verminderde bloedtoevoer in het hart te identificeren.
2. Beoordeling van de ernst van ischemie:
o Het onderscheidt reversibele ischemie (stress-gerelateerde
perfusieproblemen) van irreversibele schade (zoals bij een infarct).
3. Therapieplanning en opvolging:
o Geeft informatie over de effectiviteit van behandelingen zoals
medicatie, angioplastie of bypasschirurgie en kan de respons van het
myocard op therapie monitoren.
,2. Leg kort en schematisch uit hoe een PET en gammacamera werkt en wat het
verschil is in gebruikte radionucliden. Geef een paar voorbeelden van
radiofarmaca die hierbij gebruikt worden.
Gammacamera -> detectie van uitgezonden gammastralen
1. Collimator:
o Loden plaat met gaatjes laat alleen loodrecht invallende gammastralen
door.
o Zorgt ervoor dat de herkomst van straling in het lichaam wordt bepaald.
2. Interactie met scintillatiekristal:
o Gammastraal treft het scintillatiekristal en veroorzaakt een lichtflits.
3. Versterking en signaalvorming:
o Lichtflits wordt versterkt en omgezet in een elektrisch signaal.
4. Beeldvorming:
o Elektrische signalen worden verwerkt tot een 2D-beeld, genaamd
“scintigrafie” of “nucleaire scan”.
5. Gebruikte isotopen:
o 99mTc (Technetium-99m)
6. Radiofarmaca:
o 99mTc-MDP of 99mTc-MAA
PET = positron emissie tomografie
1. Structuur:
o Ring van fotondetectoren rondom de patiënt.
2. Positron-annihilatie:
o Een positron botst met een elektron.
o Vorming van positronium, dat zijn massa omzet in energie (annihilatie).
o Twee fotonen worden uitgezonden in tegengestelde richtingen (180°).
3. Detectie (coïncidentieprincipe):
o Twee fotonen worden vrijwel gelijktijdig in twee verschillende
detectoren geregistreerd.
o Dit bepaalt de lijn waarop de annihilatie plaatsvond.
4. 3D Beeldvorming:
o Groot aanctal gedetecteerde annihilaties wordt verwerkt tot een 3D-
verdeling van radioactiviteit.
5. Voordelen:
o Geen collimator nodig → hogere gevoeligheid dan γ-cameras.
6. Gebruikte isotopen:
o β+-stralers zoals 18F, 11C, 15O, 13N, 68Ga
7. Radiofarmaca:
o 18F-FDG
,3. Geef enkele factoren die de sensitiviteit en specificiteit van 18F-FDG PET bij
tumoren bepalen.
Aviditeit van de tumor:
Hoog FDG-verbruik is gerelateerd aan agressieve tumoren met hoge
metabolische activiteit.
Histopathologische graad:
Tumoren met een hoge proliferatiecapaciteit hebben een grotere FDG-
opname, terwijl traag groeiende tumoren een lagere opname laten zien.
Omgeving van de tumor:
De opname van FDG in omliggend weefsel beïnvloedt de detecteerbaarheid;
hoge achtergrondactiviteit kan de specificiteit verlagen.
Maat van de tumor:
Tumoren kleiner dan 5 mm worden minder goed gedetecteerd door de
resolutie van de PET-scan, wat de sensitiviteit beperkt.
Fysiologische FDG-opname:
Normale structuren (zoals hersenen, bruine vetcellen, of
inflammatoire/infectieuze letsels) kunnen FDG opnemen, wat kan leiden tot
vals-positieve resultaten.
Belangrijk dat patiënten nuchter zijn.
Juiste verdeling in lichaam
Patiënten moeten langgenoeg rustig blijven liggen.
Technologie en protocol:
Gecombineerde FDG-PET/CT verhoogt zowel de sensitiviteit als specificiteit
door functionele en structurele gegevens te combineren.
, 4. Wat kan je meten / uitsluiten met skeletscintigrafie bij lage rugpijn?
Met skeletscintigrafie (bijvoorbeeld 99mTc-HDP SPECT(/CT)) bij lage rugpijn kun je
de volgende zaken meten of uitsluiten:
1. Lokalisatie van letsels:
- Differentiëren tussen skeletale aandoeningen en aandoeningen van de weke
delen.
2. Etiologische verklaring:
- Vaststellen van de oorzaak van de rugpijn door specifieke aandoeningen te
identificeren, zoals:
- **Spondylolyse:** Breuken of defecten in de wervelbogen.
- **Actieve facetaartrose:** Ontsteking of degeneratie van de facetgewrichten.
- **Indrukfracturen:** Vaak bij het wervellichaam.
- **Sacro-iliitis:** Ontsteking van het sacro-iliacale gewricht.
- **Infectie:** Lokaliseren van infectieuze processen.
- **Tumorale omvorming:** Detecteren van mogelijke tumoren, bijvoorbeeld
lateraal of ter hoogte van het wervellichaam.
3. Ondersteuning van behandeling:
- De beelden kunnen helpen bij gerichte therapieën, zoals bij ontstekingsprocessen
of tumoren.
5. Hoe werkt een skeletscintigrafie (welke tracer(s) en hoe worden ze
opgenomen)? Wat is het voordeel van gecombineerd gebruik van CT?
Werking van een skeletscintigrafie
Tracer: 99mTc-MDP (methyldifosfaat) of 18F-Na IV
Opname in het lichaam:
o 20-30% is stabiel, passeert de vaatwand en bindt zich aan
hydroxyapatiet in botweefsel, met name in gebieden met verhoogde
botombouw zoals bij fracturen, infecties, tumoren, of andere
pathologische processen.
o Lokale bloedvoorziening speelt belangrijke rol want bij daling perfusie is
er ook daling van opname.
o 3u post-injectie gebeurt de totale bodyscan: 30-40% opgenomen en
35% geëxcreteerd.
