10
SAMENVATTING STUDIE
SOCIAAL WERK
HOGENT SOCIAAL WERK
0
,Inhoudsopgave
LES 1: INTRODUCTIE SOCIAAL WERK.........................................................................................................................4
Feiten sociaal werk............................................................................................................................................4
1. De huidige globale definitie van het sociaal werk (2014).................................................................................4
Historisch perspectief........................................................................................................................................4
Sociaal werk als praktijk gebaseerd beroep:.....................................................................................................5
Sociaal werk als academische discipline...........................................................................................................5
Wetenschappelijke kennis................................................................................................................................7
Inheemse en lokale vormen van kennis............................................................................................................7
2. Het DNA van het sociaal werk in 5 krachtlijnen................................................................................................8
Politiserend werken..........................................................................................................................................8
Nabijheid...........................................................................................................................................................9
Proceslogica.......................................................................................................................................................9
Generalistisch werken.......................................................................................................................................9
Verbindend werken...........................................................................................................................................9
LES 2: GESCHIEDENIS VAN HET SOCIAAL WERK (deel 1).........................................................................................10
1. inleiding...........................................................................................................................................................10
2. Van de oudheid tot de middeleeuwen............................................................................................................10
De oudheid......................................................................................................................................................10
3. Van de middeleeuwen tot de nieuwe Tijd......................................................................................................12
De middeleeuwen...........................................................................................................................................12
4. Van de Nieuwe Tijd tot de Verlichting............................................................................................................14
De Nieuwe Tijd (1500 – 1700 na chr.).............................................................................................................14
5. Van de Verlichting tot WOI.............................................................................................................................15
De Verlichting (1700 na chr.)...........................................................................................................................15
Les 3: GESCHIEDENIS VAN HET SOCIAAL WERK (deel 2).........................................................................................17
1. Het Interbellum (1918 – 1940)........................................................................................................................17
2. De naoorlogse groei en welvaart....................................................................................................................18
Na WOII (1945 - +/- 1970)...............................................................................................................................18
3. De jaren ’80 tot vandaag.................................................................................................................................25
De nieuwe sociale kwestie..............................................................................................................................25
De nieuwe sociale kwestie..............................................................................................................................25
4. Tot slot.............................................................................................................................................................26
LES 4: MENSENRECHTEN ALS REFERENTIEKADER VOOR HET SOCIAAL WERK.......................................................26
1. Een korte terugblik naar de vorige lessen.......................................................................................................26
2. De erkenning van mensenrechten..................................................................................................................27
, Amerikaanse en Franse revolutie....................................................................................................................27
De Universele Verklaring vr/d Rechten v/d Mens (UVRM).............................................................................27
3 generaties mensenrechten..........................................................................................................................27
De erkenning van mensenrechten..................................................................................................................28
3. De paradigmashift van ‘gunst’ naar ‘recht’ in het sociaal werk......................................................................29
Van tekortkomingen naar mogelijkheden......................................................................................................29
Van sociale controle naar emancipatie...........................................................................................................29
Van (overheids)paternalisme naar gebruikersparticipatie.............................................................................30
Van privaat naar publiek.................................................................................................................................31
Van selectiviteit naar universaliteit.................................................................................................................31
LES 5: ACTUELE ONTWIKKELINGEN (deel 1& 2)......................................................................................................32
1. Vermaatschappelijking....................................................................................................................................32
Historische achtergrond..................................................................................................................................32
Vermaatschappelijking van de zorg: begripsbepaling....................................................................................33
Vermaatschappelijking van de zorg: doelen...................................................................................................34
Sociaal – politiek referentiekader...................................................................................................................34
Uitdagingen.....................................................................................................................................................35
Kritieken..........................................................................................................................................................35
2. Vermarkting.....................................................................................................................................................36
Vermarkting: Begripsbepaling.........................................................................................................................36
Vermarkting: sociaal-politieke achtergrond...................................................................................................37
Vermarkting: kritieken....................................................................................................................................37
3. bureaucratisering............................................................................................................................................38
Bureaucratisering: begripsbepaling................................................................................................................38
Bureaucratisering: sociaal-politieke referentiekaders....................................................................................39
Bureaucratisering: kritieken............................................................................................................................39
4. Transnationaal sociaal werk............................................................................................................................40
Transnationaal sociaal werk: begripsbepaling................................................................................................40
Sociaal werk als grensoverschrijdend beroep.................................................................................................42
LES 6: SPANNINGSBELDEN IN HET SOCIAL WERK (deelbesluiten bij deel 1)..........................................................44
1. Inleiding...........................................................................................................................................................44
Wat is sociaal werk?........................................................................................................................................44
2. Het spanningsveld tussen individu & samenleving.........................................................................................45
Wanneer werkt het sociaal werk?..................................................................................................................45
3. Het spanningsveld tussen disciplinering en emancipatie...............................................................................45
4. Het spanningsveld tussen privaat en publiek.................................................................................................46
5. Het spanningsveld tussen technische en normatieve professionalisering.....................................................46
, Technische professionalisering.......................................................................................................................46
Normatieve professionalisering......................................................................................................................47
Professionalisering van het sociaal werk........................................................................................................47
6. Tot slot.............................................................................................................................................................47
Spanningsvelden hangen samen.....................................................................................................................47
LES 7: SOIALE PROBLEEMDEFINIËRING EN DE LEZING VAN SOCIALE PROBLEMEN (deel 2)..................................49
1. Sociale interventies.........................................................................................................................................49
Aan de sociale interventie gaat een probleemdefiniëring vooraf..................................................................49
2. Proces van probleemdefiniëring.....................................................................................................................50
Constructie van een probleem naar een sociaal probleem............................................................................50
Constructie van een sociaal probleem tot en door sociale interventie..........................................................51
3. De lezing van sociale problemen.....................................................................................................................51
Extra duiding micro/meso/macro...................................................................................................................52
Analyseschema van Vranken...........................................................................................................................52
Verklaringen op microniveau..........................................................................................................................53
Verklaringen op mesoniveau..........................................................................................................................53
Verklaringen op macroniveau:........................................................................................................................54
SAMENVATTING STUDIE
SOCIAAL WERK
HOGENT SOCIAAL WERK
0
,Inhoudsopgave
LES 1: INTRODUCTIE SOCIAAL WERK.........................................................................................................................4
Feiten sociaal werk............................................................................................................................................4
1. De huidige globale definitie van het sociaal werk (2014).................................................................................4
Historisch perspectief........................................................................................................................................4
Sociaal werk als praktijk gebaseerd beroep:.....................................................................................................5
Sociaal werk als academische discipline...........................................................................................................5
Wetenschappelijke kennis................................................................................................................................7
Inheemse en lokale vormen van kennis............................................................................................................7
2. Het DNA van het sociaal werk in 5 krachtlijnen................................................................................................8
Politiserend werken..........................................................................................................................................8
Nabijheid...........................................................................................................................................................9
Proceslogica.......................................................................................................................................................9
Generalistisch werken.......................................................................................................................................9
Verbindend werken...........................................................................................................................................9
LES 2: GESCHIEDENIS VAN HET SOCIAAL WERK (deel 1).........................................................................................10
1. inleiding...........................................................................................................................................................10
2. Van de oudheid tot de middeleeuwen............................................................................................................10
De oudheid......................................................................................................................................................10
3. Van de middeleeuwen tot de nieuwe Tijd......................................................................................................12
De middeleeuwen...........................................................................................................................................12
4. Van de Nieuwe Tijd tot de Verlichting............................................................................................................14
De Nieuwe Tijd (1500 – 1700 na chr.).............................................................................................................14
5. Van de Verlichting tot WOI.............................................................................................................................15
De Verlichting (1700 na chr.)...........................................................................................................................15
Les 3: GESCHIEDENIS VAN HET SOCIAAL WERK (deel 2).........................................................................................17
1. Het Interbellum (1918 – 1940)........................................................................................................................17
2. De naoorlogse groei en welvaart....................................................................................................................18
Na WOII (1945 - +/- 1970)...............................................................................................................................18
3. De jaren ’80 tot vandaag.................................................................................................................................25
De nieuwe sociale kwestie..............................................................................................................................25
De nieuwe sociale kwestie..............................................................................................................................25
4. Tot slot.............................................................................................................................................................26
LES 4: MENSENRECHTEN ALS REFERENTIEKADER VOOR HET SOCIAAL WERK.......................................................26
1. Een korte terugblik naar de vorige lessen.......................................................................................................26
2. De erkenning van mensenrechten..................................................................................................................27
, Amerikaanse en Franse revolutie....................................................................................................................27
De Universele Verklaring vr/d Rechten v/d Mens (UVRM).............................................................................27
3 generaties mensenrechten..........................................................................................................................27
De erkenning van mensenrechten..................................................................................................................28
3. De paradigmashift van ‘gunst’ naar ‘recht’ in het sociaal werk......................................................................29
Van tekortkomingen naar mogelijkheden......................................................................................................29
Van sociale controle naar emancipatie...........................................................................................................29
Van (overheids)paternalisme naar gebruikersparticipatie.............................................................................30
Van privaat naar publiek.................................................................................................................................31
Van selectiviteit naar universaliteit.................................................................................................................31
LES 5: ACTUELE ONTWIKKELINGEN (deel 1& 2)......................................................................................................32
1. Vermaatschappelijking....................................................................................................................................32
Historische achtergrond..................................................................................................................................32
Vermaatschappelijking van de zorg: begripsbepaling....................................................................................33
Vermaatschappelijking van de zorg: doelen...................................................................................................34
Sociaal – politiek referentiekader...................................................................................................................34
Uitdagingen.....................................................................................................................................................35
Kritieken..........................................................................................................................................................35
2. Vermarkting.....................................................................................................................................................36
Vermarkting: Begripsbepaling.........................................................................................................................36
Vermarkting: sociaal-politieke achtergrond...................................................................................................37
Vermarkting: kritieken....................................................................................................................................37
3. bureaucratisering............................................................................................................................................38
Bureaucratisering: begripsbepaling................................................................................................................38
Bureaucratisering: sociaal-politieke referentiekaders....................................................................................39
Bureaucratisering: kritieken............................................................................................................................39
4. Transnationaal sociaal werk............................................................................................................................40
Transnationaal sociaal werk: begripsbepaling................................................................................................40
Sociaal werk als grensoverschrijdend beroep.................................................................................................42
LES 6: SPANNINGSBELDEN IN HET SOCIAL WERK (deelbesluiten bij deel 1)..........................................................44
1. Inleiding...........................................................................................................................................................44
Wat is sociaal werk?........................................................................................................................................44
2. Het spanningsveld tussen individu & samenleving.........................................................................................45
Wanneer werkt het sociaal werk?..................................................................................................................45
3. Het spanningsveld tussen disciplinering en emancipatie...............................................................................45
4. Het spanningsveld tussen privaat en publiek.................................................................................................46
5. Het spanningsveld tussen technische en normatieve professionalisering.....................................................46
, Technische professionalisering.......................................................................................................................46
Normatieve professionalisering......................................................................................................................47
Professionalisering van het sociaal werk........................................................................................................47
6. Tot slot.............................................................................................................................................................47
Spanningsvelden hangen samen.....................................................................................................................47
LES 7: SOIALE PROBLEEMDEFINIËRING EN DE LEZING VAN SOCIALE PROBLEMEN (deel 2)..................................49
1. Sociale interventies.........................................................................................................................................49
Aan de sociale interventie gaat een probleemdefiniëring vooraf..................................................................49
2. Proces van probleemdefiniëring.....................................................................................................................50
Constructie van een probleem naar een sociaal probleem............................................................................50
Constructie van een sociaal probleem tot en door sociale interventie..........................................................51
3. De lezing van sociale problemen.....................................................................................................................51
Extra duiding micro/meso/macro...................................................................................................................52
Analyseschema van Vranken...........................................................................................................................52
Verklaringen op microniveau..........................................................................................................................53
Verklaringen op mesoniveau..........................................................................................................................53
Verklaringen op macroniveau:........................................................................................................................54