Samenvatting Psychosociale context, ethiek en wetgeving: ethiek

Ethiek
Hoofdstuk 1: wat is medische ethiek?
Ethisch denken in de gezondheidszorg  oprecht zoeken naar het best mogelijke
 Hiervoor gezondheidsmedewerker: durven vragen stellen, leren ethisch
argumenteren, durven groeien, openstaan om interdisciplinair samen te
werken

Waarover gaat ethiek?
Kort antwoord bestaat niet
Ethiek gaat over alles waarbij je de vraag stelt:
 Hoe moet ik zo goed mogelijk handelen
 Is dit geldig op korte en op lange termijn
 Is het haalbaar voor alle betrokken partijen
 Hoe moeten artsen omgaan met minderjarigen die een behandeling weigeren
o Ethisch en juridisch
 Is het uitvoeren van een abortus goed of fout
o Verschillende kijk op deze vraag, cultuur, medisch,…
 Hoelang stimuleer je een mama om borstvoeding te geven?
 Vb mama met mentale problemen “houden we het kindje bij de mama of halen
we het weg van bij de mama?”
o Rekening houden met andere factoren dus nog extra vragen stellen

Het denken over ethische vragen veranderd voortdurend
 De mogelijkheden die de geneeskunde ons biedt
 De nieuwe inzichten die door onderzoek gebracht worden
 Zetten ons verder aan het denken ne doen ons vaak andere maken
Techniek, wetenschap, inzichten  niet waardenvrij
 Weten om te weten  geen ethische vertrekbasis
 Weten om meer ethisch te handelen  wel ethische beweegreden
Ethiek hoort bij de orde van het behoren, niet van de orde van het moeten
 Als je ergens toe verplicht bent schakel je ethiek uit
Ethiek = grondvoorwaarde voor het menselijk handelen
 Is onmogelijk zonder dat we de keuze hebben om iets te doen of juist niet te
doen
 Zonder keuze geen ethiek
 Hetzelfde: zonder het gegeven dat er kwaad is, is er geen goed

,4 accenten bij ethiek:
- Zonder keuze geen ethiek
o Ethiek begint met nadenken over ons handelen
o Ethische adviezen of richtlijnen (Vlaams Welzijnsverbond) zijn resultaat
van zo een denkproces
o Bij richtlijnen hetzelfde risico als bij de maatregelen  dat we ze
gebruiken tegen de ander te beschermen
- Richtlijnen moeten nabijheid mogelijk maken
o Richtlijnen moeten ons beschermen en openen op de andere manier
o Adviezen moeten daarom steeds toenadering tussen mensen beogen
- We hebben ons met elkaar te bemoeien
o Transparantie en bespreekbaarheid van ons handelen staan daarbij
voorop
o Waakzaam dat niet elke handeling wordt bevroren in protocollen en
strakke richtlijnen
o Ethiek vraagt om bewegingsruimte omdat elke mens anders is
o Elke mens vraagt om een andere aanpak
- Reflectie blijvend en structureel inbouwen (richtlijnen geen eindpunt)
 Om te vermijden richtlijnen een eigen leven gaan leiden of in de vergeethoed
geraken
o Ethische reflectie geen eenmalig gebeuren
o Want daarna risico op gesloten manier naar een bepaald probleem te
kijken
o Richtlijnen moeten een vertrekpunt zijn in de wijze waarop we met
goede zorg omgaan maar mogen niet het eindpunt zijn
o Met een richtlijn of advies is de reflectie niet afgerond
o
Accenten in deze opleiding
- Houvast zoeken in de ethische principes
Waarover gaat ethiek dan niet?
 Alles waarvan je denkt dat dit 100% goed is
 Alles waarvan je denkt dat dit 100% slecht is
 Een lijstje aanleggen zal niet werken

Ethische principes
= een kritische reflectie op belangrijke vragen en dilemma’s die we regelmatig -of
minder regelmatig- tegenkomen
 Hierbij worden achterliggende vragen naar boven gehaald en verhelderd met
de hoop hierbij een bijdrage te kunnen leveren voor alle betrokkenen
Ethiek = het nadenken over het menselijke handelen in het perspectief van
mens(on)waardigheid

, Waarom moet een vroedvrouw ethisch denken?
- Welzijn bevorderen van moeder en kind en hun omgeving
- Ethiek leer je op de werkvloer, door het leven, door vallen en opstaan, door
met elkaar in gesprek te gaan (ook in privésector)
Ethiek op de werkvloer
 Belangrijk om te observeren op stage
- Ethiek als grondhouding
- Ethisch leren argumenteren
- Ethisch leren redeneren (vragen stellen, vergaderen rond,…)
- Durven ethische vragen stellen (niet blindelings volgen)
- Durven groeien
- Durven openstaan voor interdisciplinair dialoog

Beroepsethiek
= de ethiek met betrekking tot het professionele handelen
- Een systematische bezinning op de vraag of in het beroep wel het goede
wordt gedaan
= het geheel van waarden en normen die het handelen van (een lid van) een
beroepsgroep stuurt of zou moeten sturen

Heeft dit met normen en waarden te maken?
Ja: normen = vastgelegde afspraken
 De keuze hiervoor is bepaald door de achterliggende waarden
Vb eten doorheen de dag of enkel vaste tijdstippen
 Waarden: samen zijn of individueel

Is dit niet alleen voor ethici en filosofen?
nee: tekst Vlaams welzijnsverbond
- Vernieuwde aandacht voor ethiek
- Ethische bespreekbaarheid
- Kritische reflectie
- Afwegen van waarden
- Gedeelde verantwoordelijkheid
- Multidisciplinair overleg